Artikels

Gepubliceerde artikelen sinds nr. 151. Architraaf bestaat pas sinds februari 2014 (nummer 179) in het Nederlands. Meer artikels zijn op de Franstalige versie van deze website te vinden.

Elke volledige of gedeelelijke productie of weergave, door welk middel ook, van de pagina's of afbeeldingen gepubliceerd in het magazine Architrave zonder schriftelijke toestemming van de uitgevers is illegaal en wordt als vervalsing beschouwd.

Artikels

op onderwerp op lotnummer

- De geteisterde onderaanneming
- In de bouwsector doet men regelmatig een beroep op onderaannemers, waarbij de hoofdaannemer (de algemeen aannemer) bepaalde specifieke taken uitbesteedt aan een derde onderneming, meestal een leverancier van gespecialiseerde goederen en diensten, doorgaans op het gebied van afwerking (schrijnwerk, loodgieterswerk, elektriciteit enzovoort).
  
  Onderaanneming is niet zonder risico en dient zorgvuldig te worden voorbereid. De algemeen aannemer neemt een strategische positie in tussen enerzijds de bouwheer, zijn contractant, en anderzijds de onderaannemer(s), die gebonden is/zijn door een afzonderlijk contract. Er moet in het bijzonder op worden gelet dat de doelstellingen (resultaatsverplichting) die de hoofdaannemer voor de klant heeft bepaald volledig worden doorgegeven aan de onderaannemers, met name op het gebied van kwaliteit, prestaties, budget en deadlines.
  
  De figuur van onderaanneming werpt belangrijke vragen op die de wetgever reeds gedeeltelijk heeft opgelost, zoals hierna zal worden toegelicht.
  
  1. De onderaannemer
  Tot 1 januari 2025 (cfr. infra) is de onderaannemer, die een contract heeft met de algemeen aannemer, als het ware “immuun” voor aansprakelijkheid ten aanzien van de bouwheer. Als er zich een probleem voordoet, dan zal de bouwheer actie ondernemen tegen de algemeen aannemer met wie hij een contractuele verplichting heeft en zal de bouwheer niet in staat zijn om rechtstreeks actie te ondernemen tegen de onderaannemer, zelfs als de onderaannemer werk heeft uitgevoerd dat aanleiding zou kunnen geven tot de tienjarige aansprakelijkheid van de aannemer...
- AF219 - 08 / 2024 - P20 > 21
- [PDF]
- De nieuwe bepalingen van het Burgerlijk Wetboek met betrekking tot verbintenissen
- De wet van 28 april 2022 houdende invoeging van Boek 5 “Verbintenissen” van het Burgerlijk Wetboek is van toepassing op "alle rechtshandelingen en rechtsfeiten die hebben plaatsgevonden na de inwerkingtreding van deze wet" (artikel 64).
  
  Dezelfde bepaling voorziet dat:
  
  "Tenzij partijen anders zijn overeengekomen, zijn die bepalingen niet van toepassing en blijven de vorige regels van toepassing:
  
  1° op de toekomstige gevolgen van rechtshandelingen en rechtsfeiten die hebben plaatsgevonden voor de inwerkingtreding van deze wet,
  
  2° in afwijking van het eerste lid, op rechtshandelingen en rechtsfeiten die hebben plaatsgevonden na de inwerkingtreding van deze wet die betrekking hebben op een verbintenis ontstaan uit een rechtshandeling of rechtsfeit dat heeft plaatsgevonden voor de inwerkingtreding van deze wet".
  
  Deze wet trad in werking op 1 januari 2023.
  
  Voor alle duidelijkheid: dit betekent dat – tenzij de partijen daar anders over beslissen – contracten voor architecten en aannemers die vóór 1 januari 2023 werden ondertekend contractuele- en rechtsgevolgen zullen blijven hebben na 1 januari 2023 en dus onderworpen zullen zijn aan de bepalingen van het oude Burgerlijk Wetboek.
  
  Hetzelfde geldt voor rechtshandelingen of rechtsfeiten die na 1 januari 2023 hebben plaatsgevonden, maar die verband houden met een verplichting die voortvloeit uit een rechtshandeling of rechtsfeit dat vóór 1 januari 2023 heeft plaatsgevonden.
  
  De partijen kunnen van deze overgangsbepalingen afwijken en bijvoorbeeld bepalen dat vanaf 1 januari 2023 de bepalingen van het nieuwe Boek 5 - Verbintenissen van toepassing zullen zijn op hun contractuele verhouding.
  
  In de volgende paar artikels wil ik enkele bepalingen van het nieuwe Boek 5 inzake verbintenissen analyseren en becommentariëren...
- AF218 - 05 / 2024 - P30 > 31
- [PDF]
- De verantwoordelijkheid van de architect met betrekking tot het statuut van aannemer
- 1. DE BASISBEGINSELEN
  
  Het statuut van de aannemer
  
  A. Toegang tot het beroep
  Vanuit administratief oogpunt moeten aannemers voldoen aan specifieke voorwaarden met betrekking tot de toegang tot het beroep, naast andere voorwaarden die hieronder worden toegelicht. De toegang tot het beroep werd geregionaliseerd (artikel 6 §1, VI, 6 van de Bijzondere Wet op de Institutionele Hervormingen).
  
  In het Vlaams Gewest heft het decreet van 18 mei 2018 de wettelijke bepalingen met betrekking tot de basiskennis bedrijfsbeheer op. Het besluit van de Vlaamse regering van 19 oktober 2018 trekt het Koninklijk Besluit van 29 januari 2007 in, dat betrekking had op de beroepsbekwaamheid voor het uitoefenen van zelfstandige activiteiten in de bouw, elektrotechniek en algemene aanneming. Als gevolg hiervan is de bouwactiviteit in het Vlaams Gewest niet langer onderworpen aan de federale regelgeving die de toegang tot het bouwberoep regelt.
  
  In het Waals Gewest is deze wetgeving echter nog steeds van kracht.
  
  In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ligt de zaak iets ingewikkelder. Op 17 maart 2023 keurde de Brusselse regering een ontwerp van ordonnantie goed ter vereenvoudiging van de regels voor de toegang tot bepaalde beroepen in de hoofdstad. Het doel van deze ordonnantie is het afschaffen van de verplichting om een basiskennis bedrijfsbeheer aan te tonen om zo het ondernemerschap in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aan te moedigen en bijgevolg in overeenstemming te brengen met de eerder vermelde wetgeving van het Vlaams Gewest. Deze voorschriften moeten in de eerste helft van 2024 van kracht worden. De huidige wetgeving blijft dus voorlopig in voege.
  
  …
- AF216 - 12/2023 - P38-43
- [PDF]
- De ontbinding van de architectenovereenkomst
- 1 – Wederkerige overeenkomst
  
  De architectenovereenkomst is een “wederkerige” of bilaterale overeenkomst, wat inhoudt dat de prestaties en verbintenissen van een partij afhankelijk zijn van die van de andere partij. Dit soort overeenkomst doet wederkerige en van elkaar afhankelijke verbintenissen ontstaan.Elke partij is tegelijkertijd schuldeiser en schuldenaar van de andere partij.Artikel 5.6 van het nieuwe Burgerlijk Wetboek stelt dat er sprake is van een wederkerige overeenkomst “wanneer de partijen over en weer jegens elkaar verbonden zijn.”
- AF215 - 09/2023 - P40-41
- [PDF]
- De tienjarige aansprakelijkheid
- Het Hof van Beroep in Brussel heeft op 13 januari 2022 (2017/AR/521) een uitspraak gedaan die het verdient om te worden besproken. De omstandigheden van de zaak kunnen als volgt worden samengevat:
  
  De bouwheer is eigenaar van een gebouw dat gelegen is in Ukkel. Op 15 maart 2004 geeft hij een volledige architectuuropdracht aan een architect voor renovatiewerken van zijn gebouw voor een budget van € 34.700, exclusief btw. De werken worden toevertrouwd aan een aannemer. Op 15 september 2006 werd een proces-verbaal van voorlopige oplevering opgesteld, waarin vocht aan de onderkant van de binnenmuur werd vastgesteld.
  
  De aannemer wordt gevraagd de nodige herstellingen uit te voeren. De herstellingen worden uitgevoerd, maar twee jaar later laat de bouwheer de blijvende vochtproblemen vaststellen door een expertisebureau.
  De bouwheer dagvaardt de aannemer en de architect en vraagt om een veroordeling in solidum...
- AF214 - 05/2023 - P29-32
- [PDF]
- Vetusteit: wat is nieuw?
- 1. Tijdens het uitvoeren van renovatiewerken beschadigt een aannemer de muur ter hoogte van de ingang van het naburige eigendom bij de plaatsing van een container (zie afbeelding). De aansprakelijkheid van de aannemer wordt op zich niet betwist, maar de schade – begroot op € 10.000 – wordt wel betwist door de partijen en de experten. De muur, die gebouwd werd in de jaren 50, vertoonde geen enkel teken van barstvorming of instorting die een zekere zwakheid zou kunnen aantonen qua stabiliteit, noch enig gebrek aan onderhoud. Met andere woorden: de muur verkeerde in perfecte staat en vervulde zijn functie perfect.
  Het slachtoffer vordert de heropbouw van de muur op identieke wijze, terwijl de aannemer en diens verzekeraar van oordeel zijn dat er een vetusteit van 50% moet worden toegepast, gelet op de anciënniteit van de muur, waardoor het slachtoffer zelf een bedrag van € 5000 ten laste zou moeten nemen. Gelet op de leeftijd van de muur zou het logisch zijn om een vetusteit in aanmerking te nemen, aangezien het slachtoffer een volledig nieuwe muur krijgt.
- AF213 - 12 / 2022 - P27 > 29
- [PDF]
- Architecten-bouwers
- De 2de kamer F van het Hof van Beroep in Brussel wees recent een belangrijk arrest in een delicate en complexe zaak, waarbij twee bouwheren in een geschil verwikkeld waren met hun architect-bouwer (arrest van 18 november 2021, A.R. nr.: 2017/AR/164 en 2017/AR/610). De architect-bouwer had op 1 februari 2003 een overeenkomst ondertekend, getiteld:
  A. Overeenkomst tussen bouwheren en architect,
  B. volgens de formule Architecten-Bouwers.
  
  Deze overeenkomsten hadden betrekking op de bouw van een driegevelwoning in Lasne, alsook een gemene muur met hout-
  skelet voor de prijs van ongeveer € 254.100, erelonen van de architect, verzekering prijs en bouwtermijn en btw aan 21% inbegrepen volgens de raming gehecht aan de overeenkomst. Volgens deze overeenkomst verbond de architect zich enerzijds tot een klassieke architectenopdracht (ontwerp en controle op de uitvoering van de werken) en anderzijds tot een specifiekere opdracht van architecten-bouwers die erin bestaat om aan de architect een speciaal mandaat te geven, waarbij deze de bevoegdheid heeft om de bouwheer te vertegenwoordigen om aannemingsovereenkomsten te sluiten met de aannemer, gelast met de uitvoering van de werken. De provisies worden door de bouwheer gestort op een rubriekrekening geopend op naam van de architect, in schijven, in functie van de voortgang van de werken. De architect-bouwer gebruikt deze provisies om de aannemers te betalen. Anderzijds onderschrijft de architect-bouwer voor de bouwheer een verzekering “waarborg prijs en bouwtermijn” bij een verzekeringsmaatschappij. De architect staat zijn cliënten bij in het kader van de voorlopige en definitieve oplevering. ..
- AF212 - 09 / 2022 - P36 > 40
- [PDF]
- De uitbesteding van de opdracht
- Een bouwheer vertrouwt een architect een volledige opdracht toe voor de bouw van een woning in Rixensart. Er wordt een aannemingsovereenkomst afgesloten voor de ruwbouw, overeenkomstig met de uitvoeringsplannen van de architect en onder de “leiding” van de architect. t onder meer naar het lastenboek dat bepaalt dat: “het tracé van de werken toekomt aan de aannemer ruwbouw die hiervoor de enige verantwoordelijkheid draagt, zelfs indien de architect de werken zou nagaan of zou laten nagaan. De aannemer dient de maten op de plannen na te gaan. In geval van fout of verzuim zal hij zich tot de architect moeten wenden”.
- AF211 - 05 / 2022 - P38 > 39
- [PDF]
- Twee recente gerechtelijke beslissingen bevestigen de principes met betrekking tot de onafhankelijkheid van de architect.
  
  Deze onafhankelijkheid is gebaseerd op artikel 4 van de wet van 20 februari 1939 inzake de bescherming van de titel en van het beroep van architect, dat voorziet dat men een beroep moet doen op de medewerking van een architect voor het opmaken van de plannen en de controle op de uitvoering van de werken waarvoor voorafgaand een aanvraag voor toelating tot bouwen is opgelegd. Om een efficiënte controle te kunnen uitoefenen op de uitvoering van de werken, is het noodzakelijk dat de architect over een totale onafhankelijkheid beschikt ten aanzien van de aannemer die hij dient te controleren. De wetgever heeft hiermee willen vermijden dat er verwarring ontstaat tussen de rol van de architect en die van de aannemer. Artikel 6 van de wet van 20 februari 1939 stelt dan ook dat de uitoefening van het beroep van architect onverenigbaar is met dat van aannemer
- AF210 - 03 / 2022 - P33 > 34
- [PDF]
- Het begrip ruwbouw
- De correcte definitie van de basiselementen van een bouwwerk is van kapitaal belang, aangezien zij vele gevolgen met zich meebrengt. Het gaat daarbij onder andere over het toepassingsgebied van de overeenkomsten die de bouwheer moet sluiten met de bouwers en in het bijzonder de architect, de ingenieur en de aannemer. Maar ook de correcte interpretatie van het begrip ‘ruwbouw’ heeft, zoals wij zullen zien, gevolgen voor de verzekering van de bouwers, en dan meer bepaald de dekking in het kader van de tienjarige aansprakelijkheid. Tot slot heeft deze definitie ook een impact op andere soorten overeenkomsten, waaronder de huurovereenkomst. Dat komt echter niet aan bod in dit artikel.
  
  1. Wat is ruwbouw?
  
  a) In het algemeen spreekt men van ruwbouw als gesloten en winddicht.
  
  De ruwbouw omvat de werken die de stevigheid en stabiliteit van het bouwwerk verzekeren (onder meer funderingen, draagmuren, steunbalken …), alsook de bedekking (timmerwerk en dak) en het buitenschrijnwerk (ramen en ruiten), meer bepaald de elementen die bijdragen tot de beschutting tegen slecht weer. De ruwbouw wordt soms ook gedefinieerd als ‘water- en winddicht’ of ‘gesloten ruwbouw’...
- AF208 - 09/2021 - P33 > 34
- [PDF]
- Voorlopige oplevering en tienjarige aansprakelijkheid
- De negende kamer van de rechtbank van eerste aanleg van Waals-Brabant wees een interessant vonnis op 28 juni 2021 (onuitgeg. Inzake V. en B tegen BV CI). De bouwheer, eigenaar van een gebouw in Sint-Genesius-Rode, had de fabricage, levering en plaatsing van buitenschrijnwerk besteld bij de verwerende partij.
  
  De bouwheer stelt vast dat bepaalde ramen aan het rotten waren en schimmelvorming vertoonden. De architect verzoekt de aannemer om de aangetaste ramen te vervangen en over te gaan tot analyse van het hout om de oorzaak van de schimmelvorming te onderzoeken. De aannemer komt tussen om de ramen te vervangen, maar dit geeft geen voldoening, zoals de architect ook opmerkt. De architect eist de vervanging van alle ramen.
- AF208 - 09/2021 P45 > 47
- [PDF]
- De aansprakelijkheidsverzekering van de bouwers
- Gedurende vele decennia is de wetgever bijzonder stil geweest omtrent verzekeringen in de bouw. Deze lacune werd herhaaldelijk aangeklaagd, zij het zonder resultaat. De aansprakelijkheid van de bouwers zou niet efficiënt zijn zonder de garantie dat een verzekering dit belangrijke risico dekt. Welke architect of aannemer is immers in de mogelijkheid om zijn burgerlijke professionele aansprakelijkheid – onder meer de tienjarige aansprakelijkheid – te dekken met zijn eigen fondsen, terwijl de gevolgen van deze aansprakelijkheid vaak heel belangrijk zijn?
- AF207 - 05 / 2021 P30 > 33
- [PDF]
- Rubriek Recht
- Gebrek aan verklaring van aanvang van de werf: gevaar voor de bouwheer
  
  1. Toepasselijke wetgeving
  
  Ter herinnering: de deontologie van de Orde van Architecten verplicht architecten om een verzekering af te sluiten ter dekking van hun beroepsaansprakelijkheid. Het verplichte karakter van de verzekeringspolis werd bevestigd in een arrest van het Hof van Cassatie van 19 oktober 2001 (Cass. 19 oktober 2001, J.L.M.B., 2001, p. 708).
  
  Deze verplichting werd eveneens opgenomen in de wet van 15 februari 2006 (Wet Laruelle) en het bijbehorende uitvoeringsbesluit van 2007, dat werd afgeschaft door de wet van 31 mei 2017 omtrent de verplichte verzekering van de tienjarige burgerlijke aansprakelijkheid in de bouwsector (de Wet Peeters-Borsus)...
- AF206 - 03/2021 - P14 > 17
- [PDF]
- Het nieuwe goederenrecht is (bijna) daar!
- De Wet van 4 februari 2020 houdende boek 3 "Goederen" van het Burgerlijk Wetboek treedt in werking op 1 september 2021.
  
  De wijziging heeft tot doel de alom verspreide wettelijke bepalingen te integreren. Het gaat onder meer over de bepalingen die zijn opgenomen in het Burgerlijk Wetboek (eigendomsrecht en mede-eigendom), de zakelijke gebruiksrechten (erfdienstbaarheden en vruchtgebruik), de zakelijke zekerheden, de rechten van opstal en erfpacht, het Veldwetboek en verschillende andere wettelijke bepalingen, zoals bijvoorbeeld deze omtrent gevonden voorwerpen.
- AF205 - 12/2020 - P12 > 13
- [PDF]
- De architect en de wet Breyne
- Zonder dit altijd goed te beseffen, is de architect betrokken bij de wet Breyne, in het bijzonder in het kader van de opleveringsverrichtingen. De wet Breyne is zowel van toepassing op de bouwpromotie als op de algemene aanneming. In dit artikel lichten we de tussenkomst van de architect in het kader van de opleveringsverrichtingen toe en brengen we enkele toepasselijke principes en regels in herinnering.
- AF204 - 09/2020 - P22 > 23
- [PDF]
- In het artikel dat gepubliceerd werd in Architraaf nr. 201 van september 2019 ging ik dieper in op de vraag omtrent de toegang tot het beroep van de aannemers.
  
  Ik denk dat het nuttig is om in dit artikel op deze vraag terug te komen, gelet op de recente beslissing van de Vlaamse regering bij Besluit van 19 oktober 2018.
  
  Korte herhaling
  
  1. De Belgische wetgeving
  De programmawet tot bevordering van het zelfstandig ondernemerschap van 10 februari 1998 legt aan kmo’s de verplichting op tot het bewijzen van een beroepsbekwaamheid, zijnde de basiskennis bedrijfsbeheer ( artikel 4 § 1) en een beroepsbekwaamheid (artikel 5 §1).
  
  Het Koninklijk Besluit van 29 januari 2007 stelt dat deze beroepsbekwaamheid betrekking heeft op acht activiteiten in de bouwsector, alsook elektrotechniek en algemene aanneming.
- AF203 - 02/2020 P16-17
- [PDF]
- Het gerechtelijk deskundig onderzoek
- Het gerechtelijk deskundig onderzoek is van belang voor architecten, ofwel wanneer ze zelf worden aangesteld als gerechtsdeskundige, ofwel wanneer ze betrokken zijn bij een gerechtelijke procedure waarbij de rechter, alvorens recht te spreken, dergelijke onderzoeksmaatregel beveelt.
  
  1. De rol van de gerechtsdeskundige
  
  De complexiteit van de realiteit en de maatschappij waarmee de rechter wordt geconfronteerd, in het bijzonder in het bouwrecht, maakt de aanstelling van een specialist vaak noodzakelijk. Het geschil wordt dan verplaatst en behandeld voor de gerechtsdeskundige. Ook al kan de rechter zich niet van de zaak ontdoen, toch is het evident dat een technisch geschil voornamelijk door de specialist ter zake zal worden beslecht.
  
  De gerechtsdeskundige vervult dan ook een fundamentele rol binnen justitie: hij draagt in belangrijke mate bij tot het beslechten van geschillen, ofwel door de verzoening die hij moet proberen te bekomen, ofwel omdat zijn verslag meestal bepalend zal zijn voor de rechter die het geschil na neerlegging van het deskundig verslag zal moeten beslechten.De rechter behoudt evenwel een belangrijke macht, ook al oefent hij slechts een marginale controle uit op de expertise.
- AF202 - 02/2020 - P15 > 17
- [PDF]
- De beroepsbekwaamheid van de aannemers - Meer info
- Ik dien nogmaals terug te komen op de kwestie van de beroepsbekwaamheid van de aannemers in de bouwsector. Deze materie, die nochtans essentieel is, is niet altijd bekend en wordt niet altijd gerespecteerd door de deelnemers aan het bouwproces. Ter herinnering, de aannemers in de bouwsector dienen aan te tonen dat zij over de vereiste beroepsbekwaamheid beschikken voor negen beroepen, waaronder dat van algemeen aannemer, zoals voorzien in het Koninklijk Besluit van 29 januari 2007 betreffende de beroepsbekwaamheid voor de uitoefening van zelfstandige activiteiten van het bouwvak en van de elektrotechniek, alsook van de algemene aanneming.
  
  De beroepsbekwaamheid mag niet verward worden met de begrippen ‘erkenning’ of ‘registratie’. Het naleven van de wettelijke bepalingen kan zeer makkelijk nagekeken worden door het consulteren van de KBO. De beroepsbekwaamheid mag evenmin verward worden met de Nacebel Codes die enkel een referentiekader vormen voor de productie en de verspreiding van statistieken betreffende de economische activiteiten (Luik 15 februari 2018, 2017/RG/76-F-20180215-1)...
- AF201 - 09 / 2019 - P16 > 17
- [PDF]
- Bouwen zonder architect
- Ondanks de wettelijke verplichting van openbare orde om een beroep te doen op een architect voor het opmaken van de plannen en de controle op de uitvoering van de werken, gebeurt het nog al te vaak dat bouwheren beslissen om deze verplichting niet na te leven. De opdracht van de architect wordt dan beperkt tot het bekomen van een bouwvergunning. In dat verband is het interessant om kennis te nemen van het arrest van het Hof van Beroep in Luik op 22 september 2016 (referentie: 2014/RG/377 – F – 20160922-21).
- AF200 - 05 / 2019 - P46 > 47
- [PDF]
- Rubriek Recht
- De klassieke opdracht van de architect houdt twee elementen in: het ontwerp en de controle op de uitvoering van de werken. Dit wordt bevestigd door artikel 4 van de wet van 20 februari 1939, die overigens ook het monopolie van de architect bevestigt.
  
  De rechtsleer en de rechtspraak hebben een derde rol van de architect onderscheiden, met name de raadgevingsopdracht van de architect, die de bouwheer bijstaat gedurende het ganse bouwproces. De raadgevingsplicht is fundamenteel en brengt een zware en uitvoerige ver-
  antwoordelijkheid met zich mee, waarvan de architecten vaak niet helemaal op de hoogte zijn. Raadgeven veronderstelt een stap in twee richtingen: de cliënt zo volledig mogelijk informeren, maar ook bij de cliënt de nodige informatie opvragen om het project, het programma en het budget te bepalen.
- AF199 - 02 / 2019 - P37
- [PDF]
- Het gebouw bewonen
- Voor de verandering dacht ik dat het interessant zou zijn om u een aantal algemene bedenkingen voor te leggen met betrekking tot de situatie waarmee architecten vandaag geconfronteerd worden. Het spreekt voor zich dat de realiteit belangrijke gevolgen heeft voor het architectenberoep en bijgevolg ook voor de juridische bepalingen die in sneltempo in het leven worden geroepen. Zo kunnen er aangepaste clausules worden opgenomen in de architectenovereenkomsten. Ik stel voor om, op basis van de reacties die ik van u ontvang, dergelijke clausules te suggereren. Ik sta ter uwer beschikking.
- AF198 - 11 / 2018 - P46
- [PDF]
- De bouwheer, de architect, de aannemer… en de RSZ
- Het Arbeidshof van Brussel wees op 23 mei 2018 op een arrest met betrekking tot de sociale verplichtingen van de aannemer (AR 2015/AB/1096-onuitgegeven). Een vennootschap, actief in de vastgoedsector, doet een beroep op een architect om een pas aangekocht gebouw te renoveren, met de bedoeling dit daarna opnieuw te verkopen. De architect raadt de bouwheer aan om een overeenkomst te sluiten met een aannemer met het oog op de uitvoering van bepaalde werken. Er werd een architectenovereenkomst, een lastenboek en een aannemingsovereenkomst opgemaakt.
- AF197 - 08 / 2018 - P34 > 35
- [PDF]
- Verbrekingsvergoedingen
- Het gebeurt helaas weleens dat een architectenovereenkomst niet kan worden uitgevoerd en dat de aan de architect toegekende opdracht wordt stopgezet.
  
  De redenen van deze vervroegde beëindiging kunnen veelvoudig zijn: radicale wijziging van de projecten van de bouwheer, ernstige wanverhouding tussen de partijen (laat ons niet vergeten dat de architectenovereenkomst intuitu personae gesloten word, namelijk in functie van de persoon van de contractanten), onbekwaamheid en onmogelijkheid om de architecten-overeenkomst in hoofde van een of andere partij verder te zetten, een fout of ernstige wanprestatie van een partij die de andere partij het recht geeft om de contractuele relatie te beëindigen, enzovoort.
- AF196 - 05 / 2018 - P28 > 29
- [PDF]
- Vennootschappen en persoonlijke aansprakelijkheid
- Prestaties leveren via een vennootschap heeft aanzienlijke voordelen. Wat de aansprakelijkheid betreft, werd deze formule vastgelegd in de wet van 15 februari 2006 omtrent de uitoefening van het beroep van architect in het kader van een rechtspersoon, de zogenaamde wet Laruelle, die de architect toelaat om een vennootschap op te richten en haar ook zo in te schrijven bij de Orde van Architecten, mits naleving van bepaalde voorwaarden. Op voorwaarde dat de zaakvoerder of de bestuurder van de vennootschap de professionele burgerlijke aansprakelijkheid van de vennootschap verzekert, zal het patrimonium van de natuurlijke personen die deel uitmaken van deze vennootschap beschermd zijn en ontsnappen aan de aanspraken van medecontractanten en derden. Maar zoals artikel 9 van de wet van 20 februari 1939 stelt: “Wanneer het beroep van architect uitgeoefend wordt door een rechtspersoon overeenkomstig deze wet, zijn alle zaakvoerders, bestuurders, leden van het directiecomité en meer algemeen alle zelfstandige mandatarissen die optreden in naam en voor rekening van de rechtspersoon hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling van de verzekeringspremies. Wanneer, in geval van schending van het eerste lid, de rechtspersoon niet door een verzekering gedekt is, dan zijn de bestuurders, zaakvoerders en leden van het Bestuurscomité hoofdelijk aansprakelijk ten opzichte van derden voor iedere schuld die uit de tienjarige aansprakelijkheid voortvloeit.”
- AF195 - 02 / 2018 - P30 > 31
- [PDF]
- Verzekering van de bouwers? Eindelijk, maar het kan beter!
- De Wet van 31 mei 2017 omtrent de verplichte verzekering van de tienjarige burgerlijke aansprakelijkheid van aannemers, architecten en andere dienstverleners in de bouwsector treedt in werking op 1 juli 2018 (artikel 22). Laat ons de essentiële punten van deze langverwachte, maar nog niet perfecte en onvolledige wet bespreken.
- AF194 - 12 / 2017 - P21-25
- [PDF]
- De architect en de toegang tot het beroep van de aannemers
- De programmawet van 10 februari 1998 ter bevordering van het zelfstandig ondernemerschap legt bepaalde aannemersbekwaamheden op, met name basiskennis inzake bedrijfsbeheer en een beroepsbekwaamheid voor elke kmo, natuurlijke persoon of rechtspersoon, zoals bepaald in artikel 2 van de wet. Bovenop de voorziene sancties in geval van inbreuk spreekt de rechtspraak de nietigheid van de aannemingsovereenkomsten uit, gesloten door aannemers die niet over de vereiste toegang tot het beroep beschikken.
  
  Het Koninklijk Besluit van 29 januari 2007 legt een lijst van de gereglementeerde activiteiten in het kader van het bouwvak vast. Deze zijn gegroepeerd in negen categorieën: algemene aannemingsactiviteiten, ruwbouwactiviteiten, stukadoor-, cementeer- en dekvloeractiviteiten, tegel-, marmer- en natuursteenactiviteiten, dakdekkers- en waterdichtingsactiviteiten, schrijnwerkers- en glazenmakersactiviteiten, eindafwerkingsactiviteiten, installatieactiviteiten voor centrale verwarming, klimaatregeling, gas en sanitair en elektrotechnische activiteiten. De toegang tot het beroep kan worden nagegaan op de website van de Kruispuntbank voor Ondernemingen (KBO). Zoals we hierna zullen vaststellen, mag de toegang tot het beroep niet verward worden met andere termen, zoals de registratie of de erkenning. De toegang tot het beroep is een bekwaamheidsgarantie van de aannemer voor het gevraagde werk.
- AF192 - 05 / 2017 - P40 > 41
- [PDF]
- Tussen risico en onzekerheid
- De architect is een risicobeheerder: zijn beroep en zijn kunst, die ten dienste staan van een bouwheer, gaan gepaard met technische, juridische en administratieve verplichtingen. Sommige kunnen makkelijk bepaald worden, andere zijn moeilijker, soms zelfs onmogelijk te bepalen op het ogenblik dat de architect een haalbaarheidsstudie begint in het kader van het voorontwerp. Zal het voorgestelde ontwerp of programma positief onthaald en goedgekeurd worden door het verkrijgen van een bouwvergunning? Wat zullen de soms arbitraire verplichtingen zijn, opgelegd door de administratie?
  
  De architect realiseert het ontwerp niet alleen, zoals een artiest doet met zijn schilderij. Hij dient rekening te houden met verschillende parameters van derden die zullen tussenkomen in het bouwproces: zal de bouwheer ten gepaste tijde over voldoende fondsen beschikken? Zal hij onvoorziene wijzigingen eisen in de loop van de uitvoering? Zal de aannemer solvabel blijven tot aan de oplevering en zelfs nadien? Is de aannemer werkelijk competent en voorzichtig en beschikt hij te allen tijde over de vereiste toegang tot het beroep? Hoe zullen de buren reageren? Wat zijn de energieprestaties waaraan het gebouw moet voldoen? Wat met betrekking tot de vereisten omtrent brandveiligheid? En wat als het ontwerp moet worden voorgelegd aan de overlegcommissie? Deze vragen brengen niet enkel risico’s met zich mee, maar ook en vooral onzekerheden, namelijk een onvrijwillige en begrijpelijke onwetendheid met betrekking tot de toekomst.
- AF191 - 02 / 2017 - P44
- [PDF]
- Bijkomende erelonen
- Architecten worden regelmatig geconfronteerd met bijkomende erelonen naar aanleiding van diverse omstandigheden, waarbij prestaties verricht moeten worden die niet inbegrepen waren in de initieel overeengekomen contractuele verplichtingen.
  
  Vooreerst dienen de prestaties die normaal gezien inbegrepen zijn in de volledige architectenopdracht, van ontwerp en controle op de uitvoering van de werken conform de wet van 20 februari 1939, precies omschreven te worden – en bijgevolg ook de prestaties die niet inbegrepen zijn.
  
  De gewoonlijke architectenovereenkomst definieert duidelijk de taken van de architect: haalbaarheidsstudie en voorontwerp, opstellen van het administratief bouwaanvraagdossier, uitvoeringsplannen, lastenboek, meetstaat, controle op de uitvoering van de werken, verificatie van de afrekeningen en bijstand bij voorlopige en definitieve oplevering.
- AF190 - 12 / 2016 - P21
- [PDF]
- De normen: verplichtende voorschriften of eenvoudige aanbevelingen?
- In de bouw wordt er vaak verwezen naar de NBN-normen, uitgevaardigd door het "Bureau voor Normalisatie ", het nationaal Belgisch orgaan dat verantwoordelijk is voor de realisatie en de publicatie van de normen in België. Het levert voorschriften in tal van domeinen, gaande van de grootte van borstweringen tot vuurvastheid. Het is echter niet altijd eenvoudig om uit te maken of deze normen al dan niet een dwingend karakter hebben...
- AF189 - 09 / 2016 - P50
- [PDF]
- De aansprakelijkheid van de fabrikant van het materiaal
- Onroerend goed blijft een van de laatste belangrijke sectoren van de economische activiteit, die voornamelijk een artisanaal karakter vertoont. Nadat het werd gefabriceerd, wat een ontwerp en verwezenlijking van materiaal veronderstelt, wordt het materiaal ofwel verkocht aan een aannemer, ofwel rechtstreeks aan de bouwheer. Het materiaal wordt vervolgens verwerkt door de aannemer of zijn onderaannemers volgens de voorschriften of de controle van de architect. Eens het is geplaatst, dient het materiaal tot slot onderhouden te worden.
- AF188 - 05 / 2016 - P42
- [PDF]
- Het respect voor het budget
- Nogmaals dient de aandacht van de architecten te worden gevestigd op hun raadgevingsverplichting in het kader van het budget.
  
  De architect heeft een algemene raadgevingsverplichting, zoals iedere professional. Deze verplichting is nog belangrijker wanneer ze betrekking heeft op een vrije beroeper, a fortiori wanneer deze laatste van een wettelijk monopolie geniet.
- AF187 - 02 / 2016 - P48, 50
- [PDF]
- Uitvoering in natura. Ja, maar…
- Het komt jammer genoeg meer en meer voor dat de bouwheer en de architect geconfronteerd worden met progressieve chronische tekortkomingen van de aannemer.
  De architect stelt de gebreken, tekortkomingen en andere onvolkomenheden vast die in de werfverslagen worden opgenomen.
  Indien bepaalde opmerkingen niet worden opgelost, dan zal de bouwheer een ingebrekestelling sturen.
- AF186 - 11 / 2015 - P26
- [PDF]
- In solidum… Het vervolg
- Ik las het excellente artikel, opgesteld met medewerking van mr. Laurent Olivier HENROTTE en gepubliceerd in het tijdschrift Architraaf van mei 2015 n° 184, met betrekking tot het arrest gewezen door de Eerste Kamer van het Hof van Cassatie op 15 september 2014 betreffende de clausule van uitsluiting van de in solidum-aansprakelijkheid.
  
  Ik zou op mijn beurt willen reageren op dit onbegrijpelijke arrest van het Hof van Cassatie.
  
  Als auteur van de betreffende in solidum-clausule meen ik dat het nuttig is om één en ander bijkomend te verduidelijken.
- AF185 - 08 / 2015 - P34 > 35
- [PDF]
- Voorontwerp haalbaarheidsonderzoek
- Het Hof van Beroep in Luik behandelde op 27 maart 2014 een arrest (referentie : Justel F-20140327-17) met betrekking tot de voorbereidende fase van de architectenopdracht. De feiten kunnen als volgt worden samengevat.
- AF184 - 05 / 2015 - P36
- [PDF]
- De architect en burenhinder
- Abnormale burenhinder wordt behandeld op twee verschillende manieren, afhankelijk van het feit of zij al dan niet veroorzaakt werd door een fout.
- AF181 - 09 / 2014 - P47
- [PDF]
- Ontevredenheid
- Test-Aankoop publiceerde in haar magazine 584 van maart 2014 de resultaten van een enquête met betrekking tot de ervaringen en de tevredenheid van verschillende bouwheren.
- AF180 - 09 / 2014 - P57
- [PDF]
- De architect en het wetboek economisch recht
- Het nieuwe Wetboek economisch recht van 28 februari 2013 heeft belang voor de architect en zijn professionele praktijk.
  
  Het begrip handelaar wordt geleidelijk aan vervangen door het begrip ondernemer.
  
  Zo zal de architect voortaan vervolgd kunnen worden door de Rechtbank van Koophandel.
- AF183 - 02 / 2015 - P30 > 32
- [PDF]
- Volledige opdracht - Onafhankelijkheid van de architect
- Het Hof van Beroep te Luik wees op 16 juni 2014 een interessant arrest in een zaak van een mede-eigendom tegen de bouwpromotor en diens architect ten gevolge van gebreken en onvolkomenheden aan de gemeenschappelijke delen van een gebouw (referentie : Justel F-20140619-9).
- AF182 - 12 / 2014 - P10
- [PDF]
- De onafhankelijkheid van de architect
- De Raad van State wees recent op een belangrijk arrest met betrekking tot de onafhankelijkheid van de architect (arrest van de XIIe kamer, n° 225.191 van 22 oktober 2013). Waarover gaat het?
- AF179 - 02 / 2014 - P54>55
- [PDF]