|
Artikels

Gepubliceerde artikelen sinds nr. 151. Architraaf bestaat pas sinds februari 2014 (nummer 179) in het Nederlands. Meer artikels zijn op de Franstalige versie van deze website te vinden.

Elke volledige of gedeelelijke productie of weergave, door welk middel ook, van de pagina's of afbeeldingen gepubliceerd in het magazine Architrave zonder schriftelijke toestemming van de uitgevers is illegaal en wordt als vervalsing beschouwd.

Artikels

    • Hoe evolueren naar CO2-neutraliteit in ruimtelijke ordening, stedenbouw, architectuur ... ?

    • Getuigenis van een architect uit de Duitstalige Gemeenschap, die hoopt dat we onszelf niet voor de gek houden en dat we niet langer aarzelen om actie te ondernemen!
       

      Laten we het grondgebied in zijn geheel bekijken

      Manfred Lerho kan terugblikken op een lange professionele carrière. De Eupenaar omschrijft zichzelf als “een architect die denkt in termen van stedenbouw”. In de loop van de voorbije decennia heeft hij in die geest tal van projecten gerealiseerd. In een interview met Grenz-Echo boog hij zich over volgende interessante vraag: “Hoeveel wanorde heeft ruimtelijke ordening nodig?" (Wieviel Unordnung braucht die Raumordnung ? )

      Sinds 1 januari 2020 valt de ruimtelijke ordening (Raumordnung) (1) in het Duitstalige deel van België onder de verantwoordelijkheid van de Duitstalige Gemeenschap. Deze complexe materie heeft de voorbije jaren aanleiding gegeven tot allerhande workshops en uitvoerige debatten. Reden genoeg om de praktische overwegingen die gepaard gaan met de regelgeving inzake ruimtelijke ordening eens onder de loep te nemen. “De overheden zijn zeer gemotiveerd”, legt Manfred Lerho uit. In deze context vraagt hij zich af of ze “genoeg ruimte voor fouten” laten bij bouw- en civieltechnische projecten. “Het zit in de aard der dingen: in de ruimtelijke ordening verandert de organische orde voortdurend en is absolute harmonie niet mogelijk”.

      “Ruimtelijke ordening reikt van 3 meter onder de grondwaterspiegel tot de top van kerktorens”

      “Hoeveel ruimte moet er in werkelijkheid geordend worden?” vraagt Manfred Lerho zich af. In zijn ogen “alles van 3 meter onder de grondwaterspiegel tot de top van kerktorens, verspreid over het volledige grondgebied van de Duitstalige Gemeenschap”. Dit betekent dat ruimtelijke ordening over veel meer gaat dan enkel nieuwe gebouwen en renovaties. In dit opzicht is het regionaal ontwikkelingsconcept van de Duitstalige Gemeenschap (REK Regional Entwicklungskonzept) vrij goed gedefinieerd, zeker in termen van ruimtelijke ordening …

      Volgens Manfred Lerho is er echter een gebrek aan communicatie en bewustzijn rond de hot topics in de ruimtelijke ordening. Met name het streven naar CO2-neutraliteit is een essentiële uitdaging!...
       
    • AF219 - 08 / 2024 - P26 > 29
    • [PDF]
    • Vervanging van de verwarmingsketel in een bestaand gebouw: over welke opties beschikken we vandaag?
    • De twee vorige artikels die kaderden in dit dossier – verschenen in architraaf 211 (mei 2022) en architraaf 213 (december 2022) – zoomden in op de centrale verwarmingssystemen die vandaag beschikbaar zijn: verwarmingsketels (aardgas, propaan, stookolie, hout, biomassa), warmtepompen en zonne-energiesystemen (zonneboilers en PV-collectoren).

      In dit derde artikel worden de belangrijkste kenmerken van al deze systemen nog eens op een rijtje gezet, zodat je ze kunt vergelijken en het meest geschikte systeem kunt kiezen voor een bepaalde woning en situatie wanneer je een bestaande verwarmingsketel vervangt, naargelang de specifieke noden en omstandigheden.
       
    • AF215 - 09/2023 - P24-28
    • [PDF]
    • Vervanging van de verwarmingsketel in een bestaand gebouw: over welke opties beschikken we vandaag?
    • In het vorige artikel omtrent dit topic, dat verscheen in architraaf nr. 211 van mei 2022, namen we enkele hedendaagse cv-systemen onder de loep: verwarmingsketels (aardgas, propaan, stookolie) en warmtepompen. In dit tweede artikel gaan we dieper in op hout- en biomassaketels (pellets, houtblokken) en zonne-energiesystemen (thermische zonne-energie en fotovoltaïsche zonne-energie). In het volgende artikel zullen we de kenmerken van al deze systemen oplijsten om een vergelijking mogelijk te maken en de keuze van het meest geschikte systeem te vergemakkelijken, afhankelijk van de specifieke omstandigheden in elke situatie.
       
    • AF213 - 12 / 2022 - P32 > 38
    • [PDF]
    • Vervanging van de verwarmingsketel in een bestaand gebouw: een belangrijke stap die kan kaderen in de energetische transitie
    • Iedereen is zich bewust van de klimaatverandering en wil vandaag zijn CO2-uitstoot en primair energieverbruik reduceren met het oog op de broodnodige transitie naar het gebruik van hernieuwbare energie. Het vervangen van de cv-ketel is een kans om een stap in de goede richting te zetten. Dit is nodig wanneer hij het einde van zijn levensduur heeft bereikt. En het is ook aanbevolen wanneer de gebouwschil sterk geïsoleerd is in het kader van een energetische renovatie, met name om nog beter in te spelen op de aanzienlijk verminderde warmteverliezen in het gebouw. In ieder geval is de vervanging van een verwarmingsketel een ideaal moment om de balans op te maken en de gelegenheid aan te grijpen om het verwarmingssysteem voor te bereiden op het gebruik van hernieuwbare energiebronnen.
       
    • AF211 - 05 / 2022 - P26 > 30
    • [PDF]
    • Emile-José Fettweis
    • Als eerbetoon aan de Vervierse architect Emile-José Fettweis, die op 29 juni 2021 overleed, heeft de redactie unaniem beslist om enkele pagina’s van dit magazine aan hem te wijden. Het œuvre van Fettweis getuigt van een sterk engagement en temperament, maar bovenal van een bijzondere gevoeligheid en aandacht voor het menselijke aspect. Er was ook weleens sprake van een spirituele dimensie, als de gelegenheid zich ertoe leende. Dit alles resulteerde in realisaties die telkens belangrijke oplossingen opleverden, aangepast aan de bestaande context.

       
    • AF210 - 03 / 2022 - P26 > 29
    • [PDF]
    • "De wereldwijde milieucrisis gaat veel verder dan klimaatverandering"

    • Als reflectietekst over het gekozen onderwerp ontving architraaf onderstaande visie van Leo Van Broeck, burgerlijk ingenieur-architect, medeoprichter van het Vlaams architectuurinstituut, professor architectonisch en stedenbouwkundig ontwerpen aan de KUL, medeoprichter van architectenbureau Bogdan & Van Broeck, voormalig voorzitter van FAB, voormalig Vlaams Bouwmeester en Lid van de Club van Rome.
    • AF208 - 09/2021 P23 > 28
    • [PDF]
    • BREEAM, LEED, WELL…: handleidingen voor een meetbare duurzaamheid
    • Bijna twintig jaar geleden ontmoette ik bij de ontwikkeling van ons project ‘De Lieteberg’ in Zutendaal – een van de toegangspoorten van het Nationaal Park Hoge Kempen en toen al een project met respect voor de natuurlijke omgeving en duurzaamheid (nog voor de term geboren was) – een jong studiebureau dat zich toespitste op speciale technieken. Binnen de wereld van het meetbaar maken van duurzaamheid en verantwoorde adviesverlening rond ecologie en toekomstgericht denken over de levenskost van gebouwen, is Encon intussen een belangrijke speler geworden, zowel in België als daarbuiten. Het gebruikt hiervoor de gekende certificatiemiddelen van BREEAM, LEED, WELL enzovoort. Wij spraken met businessunitmanager Steve Van den Brandt over deze vooruitstrevende certificaten, die het duurzaamheidsbegrip tastbaar moeten maken.
    • AF207 - 05 / 2021 P38 > 41
    • [PDF]
    • Van Hove Prijs

    • Deze onderscheiding, die is opgedragen aan de oprichter van BUA, wordt toegekend aan een eindproject in het kader van een architectuuropleiding. Alle studenten die hun opleiding aan een Belgische universitaire faculteit met succes beëindigd hebben aan het eind van het academiejaar en die dus het diploma van architect of burgerlijk ingenieur-architect behaald hebben, komen in aanmerking.
    • AF207 - 05 / 2021 P10 > 15
    • [PDF]
    • FAQ’s Circulair bouwen
    • Circulair bouwen is nodig om verschillende problemen waar onze planeet mee te maken krijgt te counteren.
       
      Waarom is circulair bouwen nodig?

      Circulair bouwen is nodig om verschillende problemen waar onze planeet mee te maken krijgt te counteren.

      De bouwsector is wereldwijd verantwoordelijk voor 40% van het geproduceerde afval. En hoewel de gebouwde omgeving de laatste jaren minder CO2 uitstoot, is de bouwsector zelf, door de productie van bouwmaterialen en het aan de sector gerelateerde transport, nog steeds verantwoordelijk voor een aanzienlijk percentage van de wereldwijde CO2-uitstoot. Om beide redenen hebben we dus alleen maar baat bij het sluiten van de kringloop van grondstoffen- en materialen die in een gebouw zitten. De aarde is immers een gesloten systeem. Circulair bouwen is niet iets dat enkel moet worden toegepast bij nieuwbouwprojecten. Er moet ook worden gekeken naar het bestaande patrimonium. Aangezien een groot deel van onze ruimte bebouwd is, beschikken we over een schat aan bouwmaterialen.

    • AF205 - 12/2020 - P19 > 22
    • [PDF]
    • How to renovate Belgium ?
    • Nu de regeringsonderhandelingen een climax bereiken, koesteren velen de stille hoop dat ook de toekomst van ons vastgoedpatrimonium op tafel ligt. Hoe kunnen we voldoen aan de 2050-doelstellingen – een CO2-neutraal gebouwenpark – als het renovatiecijfer in België nog steeds zo laag is? En wat staat er zoal op het spel voor ons land?
    • AF201 - 09 / 2019 - P23 > 27
    • [PDF]
    • Circulair bouwen: een introductie
    • U heeft het allicht ook al wel opgemerkt: iedereen heeft de mond vol van ‘circulair bouwen’. Fabrikanten beweren bij hoog en bij laag dat hun producten niet alleen duurzaam, maar ook ‘circulair’ zijn, er worden initiatieven genomen om de principes van de circulaire economie te implementeren in de bouwsector (denk bijvoorbeeld aan be.circular in Brussel of de ondertekening van de Green Deal Circulair Bouwen in Vlaanderen), nieuwe tools zoals TOTEM hebben de ambitie om de milieu-impact van herbruikbare materialen te berekenen, verlichte geesten dromen van materiaalpaspoorten… Al wie de laatste tijd het noorden is kwijtgeraakt en het bos even niet meer door de bomen ziet, maken we wegwijs via dit beknopte dossier, inclusief enkele nuttige links voor zij die een stapje verder willen gaan.
    • AF200 - 05 / 2019 - P38 > 41
    • [PDF]
    • Individuele afvalwaterbehandelingsinstallaties (IBA’s)
    • In het achtste deel van de ‘Code de bonne pratique pour la conception, la construction et l’entretien des systèmes d’égouts et des stations d’épuration’ licht hoofdstuk 8.1.3 over individuele afvalwaterbehandelingsinstallaties (IBA’s) onder meer toe op welke procedures leveranciers zich baseren om over te gaan tot de plaatsing van systemen voor de zuivering van het huishoudelijk afvalwater van vijftig inwonerequivalenten (IE).

      Onderstaande analyse vertrekt van een gelijkaardige classificatie, die uitstekend is aangepast aan de grootteklasse van de IBA en die een leidraad biedt voor de selectie van een systeem (uit alle aanbiedingen van de leveranciers), vertrekkend van het lokale terrein en zijn eigenschapen.
    • AF199 - 02 / 2019 - P26-32
    • [PDF]
    • Seniorenflats: suggesties van thuisverplegers voor architecten
    • Sinds enkele jaren is er sprake van een heuse migratie van personen van de derde leeftijd, die hun woning in afgelegen buurten of landelijke dorpjes inwisselen voor functionelere, makkelijker te onderhouden en gunstiger gesitueerde appartementen (in de nabijheid van winkels, diverse diensten en socioculturele activiteiten). Ze opteren resoluut voor een woning waarin ze zorgeloos oud kunnen worden en liefst tot hun laatste ademstoot kunnen resideren.
    • AF198 - 11 / 2018 - P25 > 28
    • [PDF]
    • Jean Cosse – Respect voor het ambacht
    • Op 16 oktober 2018 organiseren de Faculteit Architectuur, Ingenieur-architectuur en Stedenbouw van UCL-LOCI, Instituts Saint-Luc de Bruxelles, de Beroepsunie van Architecten (BUA-UPA) en de Associatie van Waals-Brabantse architecten (AABW) – met medewerking van het Maison de l'urbanisme du Brabant wallon (MUBW-CCBW) – een evenementenavond ter nagedachtenis van de betreurde Jean Cosse.
    • AF197 - 08 / 2018 - P24 > 27
    • [PDF]
    • Erkenning van aannemers: een complexe materie?!
    • Erkenning van aannemers is een concept dat op het eerste gezicht erg eenvoudig lijkt, maar dat achter de schermen als een complexe materie wordt ervaren die diverse overwegingen met zich meebrengt. Wat aanbestedingen betreft, was het onder de oude wetgeving de gewoonte om te kandideren voor een welbepaald lot dat onder categorie D viel. De nieuwe wetgeving en de bijhorende verplichting tot toewijzing zullen de aanbestedende machten er echter toe aanzetten om zich op voorhand vragen te stellen bij de erkenning van (onder)aannemers. Hoe is de vereiste erkenning gedefinieerd en mogen er categorieën en/of subcategorieën toegevoegd worden?
    • AF196 - 05 / 2018 - P40 > 42
    • [PDF]
    • De 2050-doelstellingen
    • De Waalse langetermijnstrategie voor de energetische renovatie van gebouwen (kortweg SWRE1) werd in juni vorig jaar uit de doeken gedaan. Ze definieert de voornaamste prioriteiten om te voldoen aan de Europese 2050-doelstellingen. En ze zijn ambitieus. Getuige daarvan de beoogde reductie van de algemene broeikasgasuitstoot (met 80 tot 95 %) en een dito reductie van 95 tot 100 % voor de bouwsector…

    • AF195 - 02 / 2018 - P17 > 20
    • [PDF]
    • Overheidsopdrachten - Wat is het verschil tussen de bestelbasis en de rangschikkingsbasis? - Arrest op artikel 97 van het KB van 15/07/2011
    • Wat overheidsopdrachten betreft, is het soms moeilijk te begrijpen waarom een opdracht wordt toebedeeld aan een onderneming die zonder twijfel als goedkoopste naar voor komt in de tabel van de rangschikkingsbasis, maar die zich misschien slechts op de tweede of derde positie bevindt in de bestelbasis. Kortom: waarom mag een aannemer de opdracht uitvoeren terwijl hij duurder is dan een andere? Waarom bestaan er twee afzonderlijke saldo’s? En tot slot: hoe werk je de rangschikkingsbasis uit en waarop is ze gebaseerd?
      Deze vragen worden beantwoord in artikel 97 van 15/07/11. Voor een architect die offertes moet beoordelen in functie van een overheidsopdracht zijn een goed begrip en vooral een correcte toepassing van artikel 97 van dit arrest cruciaal. Het grootste deel van de processen die vandaag in het kader van deze problematiek worden aangespannen, zijn immers voor een groot deel te wijten aan het feit dat de richtlijnen onvoldoende worden opgevolgd.
    • AF192 - 05 / 2017 - P14 > 17
    • [PDF]
    • Verantwoord asbestbeheer, risico’s en verplichtingen
    • Asbest is een natuurlijk vezelmateriaal dat verschillende interessante eigenschappen bevat.
      Dit verklaart ook meteen de grote diversiteit aan asbesttoepassingen die sinds meer dan een eeuw ontwikkeld zijn. Epidemiologische studies wezen echter uit dat het inademen van vrijgekomen vezels aan de oorzaak lag van heel wat zware of zelfs dodelijke pathologieën. De statistieken over deze pathologieën, die vrijgegeven zijn door het ‘Asbestfonds’, getuigen de laatste jaren van een uiterst kwalijke evolutie. Gezien deze vaststelling heeft het wetgevend kader het vermarkten van asbesthoudende producten progressief1 verboden. Asbesthoudende materialen die gebruikt zijn voor de afkondiging van het verbod moeten echter niet systematisch verwijderd worden. De huidige regelgeving wil in dit verband het risico op blootstelling aan asbestvezels reduceren, en dat voor alle personen die er potentieel mee in contact komen – in het bijzonder gedurende onderhouds-, renovatie- of asbestverwijderingswerken.
    • AF189 - 09 / 2016 - P14-19
    • [PDF]
    • Seraing, metamorfose tot een bezienswaardige stad!
    • De herinrichting van het grondgebied van Seraing, zijn socio-economische functie en zijn imago werden gedurende circa twee eeuwen louter bepaald door de lokale metaalnijverheid. De identiteit en het beeld van Seraing zijn als dusdanig sterk verweven met zijn fabuleus industrieel verleden. Dit heeft ertoe geleid dat de stad als zeer lang de bijnaam ‘Cité du fer’ met zich meedraagt. Al zijn de tijden volop aan het veranderen...
    • AF188 - 05 / 2016 - P10 - 13
    • [PDF]
    • Overheidsopdrachten, schrikbeeld voor veel architecten - Op naar een gestructureerde methodiek voor de beoordeling van offertes
    • Het is voor geen enkele architect een geheim dat de wetgeving hen bij overheidsopdrachten al te vaak dwingt om quasi op te treden als jurist opdat ze hun werk terdege zouden kunnen uitvoeren. Er wordt hen immers gevraagd om naast het ontwerpen op zich ook de gunningsprocedure te definiëren, de aanbesting bekend te maken, de verkoop van de dossiers in goede banen te leiden, de vragen van de kandidaat-aannemers te beantwoorden en (tot slot) de aannemer aan te duiden die het werk mag uitvoeren – al bij al een vervelende en tijdrovende vergelijkende studie.
    • AF187 - 02 / 2016 - P36-39
    • [PDF]
    • Betonherstelling gisteren… vandaag en morgen misschien!
    • Hoewel beton sinds mensengeheugenis gekend is… en hersteld moet worden, zijn de manier van herstellen en het gebruik van de geschikte mortels nog maar recent (2009) genormaliseerd door een Europese norm (EN 1504), als gevolg van het grote aantal schadegevallen die door de Europese Studie CONREPNET (2001 / 2006) werden bekendgemaakt.
    • AF186 - 11 / 2015 - P28
    • [PDF]
    • Yann Kersalé – Intense verstandhouding leidt tot Verlichting
    • Yann Kersalé werd in 1955 geboren, in een geslacht van Bretoense scheepvaarders. Hij is actief als beeldend kunstenaar en legt zich al dertig jaar toe op het ontwerpen van – hoofdzakelijk architecturale – verlichtingsobjecten en -concepten. Sommigen beschouwen hem als de Franse pionier in dit domein. Het resultaat van zijn creatieve hersenspinsels is afgezien van zijn vaste installaties onder meer te bezichtigen op de Pont de Normandie, de Pont Jacques-Chaban-Delmas in Bordeaux, het Sony Center in Berlijn en de internationale luchthaven van Bangkok (architect: Helmut Jahn), de Torre Agbar in Barcelona en het Musée du quai Branly in Parijs (architect: Jean Nouvel), het Mucem in Marseille (architect: Rudy Ricciotti) en de Oude Haven van Marseille.
    • AF186 - 11 / 2015 - P39-41
    • [PDF]
    • Hoe woont een samenleving in verandering? Stadsontwikkeling volgens AG VESPA en sogent
    • Qua stedenbeleid heeft Vlaanderen haar recente geschiedenis niet mee. De wet-De Taeye (1948) werkte verstedelijking zelfs actief tegen. De woondroom van de Vlaming bestond toen (en misschien nu nog?) uit een woning met een ruime tuin in het buitengebied.
    • AF185 - 08 / 2015 - P44 > 47
    • [PDF]
    • Comfort op school – Goed, maar we kunnen beter…
    • Als onderdeel van de richtlijn van de Europese Commissie inzake energie-efficiëntie zal de renovatie van Europese schoolgebouwen voortaan hoog op de agenda staan. Om het comfort van de leerlingen en de kwaliteit van het onderwijs te garanderen, moeten zulke renovatieprojecten hoger mikken dan enkel de beginselen van de URE en criteria met betrekking tot thermisch, visueel, ademhalings- en akoestisch comfort integreren. Een woordje uitleg van Sophie Trachte*, Senior Researcher van de onderzoekscel Architectuur en Klimaat van de UCL en lid van het team internationale experts dat zich buigt over de studie «Duurzame renovatie van schoolgebouwen».
    • AF184 - 05 / 2015 - P46 > 47
    • [PDF]
    • Normen, EPB en milieugerelateerde uitdagingen
    • Met het oog op een beter energiebeleid heeft Europa een plan1 ontwikkeld om de CO2-emissie tegen 2050 met ongeveer 80 procent te reduceren. Het aandeel van de bouwsector in die inspanning is zeer belangrijk. Er is een reductie van 80 tot 95 procent nodig in de woning- en kantoorbouw. Inmiddels is er al een eerste tussentijdse norm gedefinieerd, in die zin dat elk nieuw gebouw tegen 2020 bijna-energieneutraal moet zijn.
    • AF181 - 09 / 2014 - P22 > 26
    • [PDF]
    • De Waalse Architectenunie buigt zich over de huisvestingsproblematiek
    • Het onderzoek van de Waalse Architectenunie gaat uit van federale gegevens en spitst zich toe op Wallonië. Toch kan het – mits enkele  nuances (meer bepaald op het vlak van inkomens) – geëxtrapoleerd worden naar Vlaanderen, zeker als het gaat om het opbod van normen en regels, de prijsstijging van bouwgronden, de minder welwillende houding van banken, de politieke keuzes inzake milieubeleid, enzovoort.

      De prijzen voor woningen hangen minder en minder samen met de eigenlijke bouwkost en worden meer en meer beïnvloed door politieke keuzes, de economische realiteit, filosofische strekkingen en de stijgende aandacht voor het milieu. Dit maakt dat het steeds moeilijker wordt om een woning te kopen.
    • AF180 - 09 / 2014 - P16 > 21
    • [PDF]
    • Verontreinigde bodems, wat zijn de gevolgen voor bouw en renovatie?
    • Al enkele jaren bestaan er in het Brussels Hoofdstedelijk en het Waalse Gewest wetgevingen die de omgang met bodemverontreiniging in goede banen leiden. Om onaangename verrassingen in het kader van bouw- en renovatieprojecten en vastgoedtransacties te voorkomen, kan je maar beter anticiperen door een aantal zaken alvast in rekening te brengen. Een kort overzicht van de gewestelijke bepalingen door twee experts.
    • AF183 - 02 / 2015 - P38 > 41
    • [PDF]
    • Overheidsopdrachten, opportuniteiten en risico’s
    • In de praktijk stelt men niet zelden vast dat de aanbestedende overheid, wanneer haar aansprakelijkheid wegens foutieve gunning in het gedrang komt, zich tegen haar SAB richt.
    • AF182 - 12 / 2014 - P38 > 43
    • [PDF]
Maison des architectes
Redacteur van architraaf magazine
In samenwerking met de Waalse Architectenunie
In samenwerking met de Waalse Architectenunie
Architectura
Medewerker van architraaf magazine