|
Artikels

Gepubliceerde artikelen sinds nr. 151. Architraaf bestaat pas sinds februari 2014 (nummer 179) in het Nederlands. Meer artikels zijn op de Franstalige versie van deze website te vinden.

Elke volledige of gedeelelijke productie of weergave, door welk middel ook, van de pagina's of afbeeldingen gepubliceerd in het magazine Architrave zonder schriftelijke toestemming van de uitgevers is illegaal en wordt als vervalsing beschouwd.

Artikels

    • De opleidingen van de UWA

    • Onze opleidingen worden voornamelijk georganiseerd in gebouw G2 (rue Saucin 70 – 5032 Les Isnes)
      Info en inschrijvingen: www.uwa.be – formation@uwa.be – 081 28 05 43 
       
      ...
       
    • AF219 - 08 / 2024 - P46
    • [PDF]
    • Verstrenging van de Europese richtlijn energieprestatie gebouwen: welke impact zal dit hebben?
    • De Waalse EPB-regelgeving is gebaseerd op de EPBD-richtlijn. In de laatste dagen van de legislatuur hebben het Europees Parlement en de Europese Raad een volledige herziening van deze Europese richtlijn goedgekeurd. De nieuwe EPBD-richtlijn (EU) 2024/1275 trad in werking op 29/05/2024 en geeft de lidstaten twee jaar de tijd om ze om te zetten in nationale wetgeving. Deze volledige herziening maakt dat Wallonië zijn huidige EPB-regelgeving grondig moet aanpassen, met name door een nieuw EPB-decreet en een nieuw uitvoeringsbesluit te implementeren. Hier volgt een kort overzicht van de belangrijkste gevolgen van deze nieuwe Europese richtlijn.
       
    • AF219 - 08 / 2024 - P40 > 41
    • [PDF]
    • 2024 – Terugblik op een jaar vol veranderingen voor overheidsopdrachten

    • 2024 loopt stilaan op zijn einde en het minste wat we kunnen zeggen is dat we ons schrap hebben moeten zetten om op de hoogte te blijven van alle wetgevende ontwikkelingen. Deze omvatten de wijziging van de drempelbedragen voor aanbestedingsmethodes en Europese bekendmaking (1), de verhoging van de drempels voor erkenningsklassen (2), de invoering van een nieuwe wet die onder andere het concept van voorschotten en inschrijvingsvergoedingen regelt (3) en tot slot de verplichting om het E-Procurement-platform te gebruiken voor opdrachten die worden gegund via de onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking (4)...

       
    • AF219 - 08 / 2024 - P33 > 35
    • [PDF]
    • Hoe evolueren naar CO2-neutraliteit in ruimtelijke ordening, stedenbouw, architectuur ... ?

    • Getuigenis van een architect uit de Duitstalige Gemeenschap, die hoopt dat we onszelf niet voor de gek houden en dat we niet langer aarzelen om actie te ondernemen!
       

      Laten we het grondgebied in zijn geheel bekijken

      Manfred Lerho kan terugblikken op een lange professionele carrière. De Eupenaar omschrijft zichzelf als “een architect die denkt in termen van stedenbouw”. In de loop van de voorbije decennia heeft hij in die geest tal van projecten gerealiseerd. In een interview met Grenz-Echo boog hij zich over volgende interessante vraag: “Hoeveel wanorde heeft ruimtelijke ordening nodig?" (Wieviel Unordnung braucht die Raumordnung ? )

      Sinds 1 januari 2020 valt de ruimtelijke ordening (Raumordnung) (1) in het Duitstalige deel van België onder de verantwoordelijkheid van de Duitstalige Gemeenschap. Deze complexe materie heeft de voorbije jaren aanleiding gegeven tot allerhande workshops en uitvoerige debatten. Reden genoeg om de praktische overwegingen die gepaard gaan met de regelgeving inzake ruimtelijke ordening eens onder de loep te nemen. “De overheden zijn zeer gemotiveerd”, legt Manfred Lerho uit. In deze context vraagt hij zich af of ze “genoeg ruimte voor fouten” laten bij bouw- en civieltechnische projecten. “Het zit in de aard der dingen: in de ruimtelijke ordening verandert de organische orde voortdurend en is absolute harmonie niet mogelijk”.

      “Ruimtelijke ordening reikt van 3 meter onder de grondwaterspiegel tot de top van kerktorens”

      “Hoeveel ruimte moet er in werkelijkheid geordend worden?” vraagt Manfred Lerho zich af. In zijn ogen “alles van 3 meter onder de grondwaterspiegel tot de top van kerktorens, verspreid over het volledige grondgebied van de Duitstalige Gemeenschap”. Dit betekent dat ruimtelijke ordening over veel meer gaat dan enkel nieuwe gebouwen en renovaties. In dit opzicht is het regionaal ontwikkelingsconcept van de Duitstalige Gemeenschap (REK Regional Entwicklungskonzept) vrij goed gedefinieerd, zeker in termen van ruimtelijke ordening …

      Volgens Manfred Lerho is er echter een gebrek aan communicatie en bewustzijn rond de hot topics in de ruimtelijke ordening. Met name het streven naar CO2-neutraliteit is een essentiële uitdaging!...
       
    • AF219 - 08 / 2024 - P26 > 29
    • [PDF]
    • De geteisterde onderaanneming
    • In de bouwsector doet men regelmatig een beroep op onderaannemers, waarbij de hoofdaannemer (de algemeen aannemer) bepaalde specifieke taken uitbesteedt aan een derde onderneming, meestal een leverancier van gespecialiseerde goederen en diensten, doorgaans op het gebied van afwerking (schrijnwerk, loodgieterswerk, elektriciteit enzovoort).

      Onderaanneming is niet zonder risico en dient zorgvuldig te worden voorbereid. De algemeen aannemer neemt een strategische positie in tussen enerzijds de bouwheer, zijn contractant, en anderzijds de onderaannemer(s), die gebonden is/zijn door een afzonderlijk contract. Er moet in het bijzonder op worden gelet dat de doelstellingen (resultaatsverplichting) die de hoofdaannemer voor de klant heeft bepaald volledig worden doorgegeven aan de onderaannemers, met name op het gebied van kwaliteit, prestaties, budget en deadlines.

      De figuur van onderaanneming werpt belangrijke vragen op die de wetgever reeds gedeeltelijk heeft opgelost, zoals hierna zal worden toegelicht.

      1. De onderaannemer
      Tot 1 januari 2025 (cfr. infra) is de onderaannemer, die een contract heeft met de algemeen aannemer, als het ware “immuun” voor aansprakelijkheid ten aanzien van de bouwheer. Als er zich een probleem voordoet, dan zal de bouwheer actie ondernemen tegen de algemeen aannemer met wie hij een contractuele verplichting heeft en zal de bouwheer niet in staat zijn om rechtstreeks actie te ondernemen tegen de onderaannemer, zelfs als de onderaannemer werk heeft uitgevoerd dat aanleiding zou kunnen geven tot de tienjarige aansprakelijkheid van de aannemer...
       
    • AF219 - 08 / 2024 - P20 > 21
    • [PDF]
    • Brandwerend beschermen van versterkte betonconstructies
    • Om de draagkracht van bestaande betonconstructies te verzekeren, worden deze bij renovaties soms verstevigd met behulp van stalen stroken, gelijmde (koolstof)wapening enzovoort. De vraag stelt zich dan: wat in geval van brand? Dienen deze verstevigingen brandwerend beschermd te worden?
       
    • AF219 - 08 / 2024 - P14 > 15
    • [PDF]
    • De nieuwe bepalingen van het Burgerlijk Wetboek met betrekking tot verbintenissen
    • De wet van 28 april 2022 houdende invoeging van Boek 5 “Verbintenissen” van het Burgerlijk Wetboek is van toepassing op "alle rechtshandelingen en rechtsfeiten die hebben plaatsgevonden na de inwerkingtreding van deze wet" (artikel 64).

      Dezelfde bepaling voorziet dat:

      "Tenzij partijen anders zijn overeengekomen, zijn die bepalingen niet van toepassing en blijven de vorige regels van toepassing:

      1° op de toekomstige gevolgen van rechtshandelingen en rechtsfeiten die hebben plaatsgevonden voor de inwerkingtreding van deze wet,

      2° in afwijking van het eerste lid, op rechtshandelingen en rechtsfeiten die hebben plaatsgevonden na de inwerkingtreding van deze wet die betrekking hebben op een verbintenis ontstaan uit een rechtshandeling of rechtsfeit dat heeft plaatsgevonden voor de inwerkingtreding van deze wet".

      Deze wet trad in werking op 1 januari 2023.

      Voor alle duidelijkheid: dit betekent dat – tenzij de partijen daar anders over beslissen – contracten voor architecten en aannemers die vóór 1 januari 2023 werden ondertekend contractuele- en rechtsgevolgen zullen blijven hebben na 1 januari 2023 en dus onderworpen zullen zijn aan de bepalingen van het oude Burgerlijk Wetboek.

      Hetzelfde geldt voor rechtshandelingen of rechtsfeiten die na 1 januari 2023 hebben plaatsgevonden, maar die verband houden met een verplichting die voortvloeit uit een rechtshandeling of rechtsfeit dat vóór 1 januari 2023 heeft plaatsgevonden.

      De partijen kunnen van deze overgangsbepalingen afwijken en bijvoorbeeld bepalen dat vanaf 1 januari 2023 de bepalingen van het nieuwe Boek 5 - Verbintenissen van toepassing zullen zijn op hun contractuele verhouding.

      In de volgende paar artikels wil ik enkele bepalingen van het nieuwe Boek 5 inzake verbintenissen analyseren en becommentariëren...
       
    • AF218 - 05 / 2024 - P30 > 31
    • [PDF]
    • Innovatieve producten voor preventieve bescherming en duurzaam betonherstel
    • Beton is een sterk en duurzaam bouwmateriaal dat heel wat architecten inspireert, studiebureaus mogelijkheden biedt om hoge gebouwen en grote overspanningen te realiseren en door aannemers snel en efficiënt kan worden verwerkt. Toch kan er na verloop van tijd betonschade optreden.

      Betonschade hoeft echter niet het einde van de constructie te betekenen, een duurzame herstelling is mogelijk. Om een kwalitatieve en duurzame betonherstelling te kunnen uitvoeren, moet deze aan bepaalde voorwaarden voldoen. Meer hierover wordt beschreven in de norm NBN EN 1504.

      Keuze van de betonherstellingsmortels
      Op basis van de diagnose of vooronderzoek wordt de aard en de omvang van de schade in kaart gebracht, de herstelmethode bepaald en de meest geschikte herstelmortel gekozen. Fabrikanten stellen een breed gamma van herstelmortels ter beschikking. Herstelmortels voor esthetische of structurele herstellingen, mortels voor manuele applicatie of spuitmortels die mechanisch worden aangebracht. Naast de cementgebonden mortels zijn er ook de mortels op basis van kunstharsen. De fabrikanten, lid van FEREB, kunnen u alle informatie geven omtrent deze producten. U vindt hun coördinaten op onze website www.fereb.be...
       
    • AF218 - 05 / 2024 - P22 > 24
    • [PDF]
    • De verantwoordelijkheid van de architect met betrekking tot het statuut van aannemer

    • 1. DE BASISBEGINSELEN

      Het statuut van de aannemer

      A. Toegang tot het beroep
      Vanuit administratief oogpunt moeten aannemers voldoen aan specifieke voorwaarden met betrekking tot de toegang tot het beroep, naast andere voorwaarden die hieronder worden toegelicht. De toegang tot het beroep werd geregionaliseerd (artikel 6 §1, VI, 6 van de Bijzondere Wet op de Institutionele Hervormingen).

      In het Vlaams Gewest heft het decreet van 18 mei 2018 de wettelijke bepalingen met betrekking tot de basiskennis bedrijfsbeheer op. Het besluit van de Vlaamse regering van 19 oktober 2018 trekt het Koninklijk Besluit van 29 januari 2007 in, dat betrekking had op de beroepsbekwaamheid voor het uitoefenen van zelfstandige activiteiten in de bouw, elektrotechniek en algemene aanneming. Als gevolg hiervan is de bouwactiviteit in het Vlaams Gewest niet langer onderworpen aan de federale regelgeving die de toegang tot het bouwberoep regelt.

      In het Waals Gewest is deze wetgeving echter nog steeds van kracht.

      In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ligt de zaak iets ingewikkelder. Op 17 maart 2023 keurde de Brusselse regering een ontwerp van ordonnantie goed ter vereenvoudiging van de regels voor de toegang tot bepaalde beroepen in de hoofdstad. Het doel van deze ordonnantie is het afschaffen van de verplichting om een basiskennis bedrijfsbeheer aan te tonen om zo het ondernemerschap in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aan te moedigen en bijgevolg in overeenstemming te brengen met de eerder vermelde wetgeving van het Vlaams Gewest. Deze voorschriften moeten in de eerste helft van 2024 van kracht worden. De huidige wetgeving blijft dus voorlopig in voege.
       
      …
       
       
    • AF216 - 12/2023 - P38-43
    • [PDF]
    • Hydrodemolition: efficiënt en eenvoudig beton verwijderen voor duurzaam herstel
    • Hydrodemolition is een efficiënte en veilige methode om beton te slopen, te stralen of saneren en de overige constructie niet te beschadigen. Hiermee wordt het beton tot de gewenste diepte verwijderd, maar blijft de rest van de constructie – waaronder de wapening – onbeschadigd. Het garandeert een uitstekende basis om de betonherstelling uit te voeren met een perfecte hechting aan de bestaande constructie.

      In de vorige edities van architraaf wees FEREB reeds op het belang van de voorbereiding voor het realiseren van een duurzame betonherstelling. De diagnose of het vooronderzoek, waarbij de aard en de omvang van de schade in kaart worden gebracht, vormt de basis. De voorbereiding van de ondergrond is echter ook van wezenlijk belang voor het bekomen van een goede hechting en het voorkomen van nevenschade door extra scheurvorming.

      De techniek die in het kader van duurzaam betonherstel meer en meer wordt toegepast, is ‘hydrodemolition’. Daarbij wordt het bestaande beschadigde beton selectief verwijderd met water onder zeer hoge druk. Zo kan beton probleemloos verwijderd worden tot achter de wapening zonder deze te beschadigen. Bij toepassing van de traditionele methode met de pneumatische hamer bestaat altijd het risico dat de wapening geraakt wordt, zodat er trillingen ontstaan waarbij mogelijk haarscheurtjes in het niet-aangetaste beton kunnen verschijnen. Dit kan na verloop van tijd leiden tot nieuwe schade.
       
      …
       
    • AF216 - 12/2023 - P32-33
    • [PDF]
    • Grote Prijs Architectuur van Wallonië: overtuigende projecten, overtuigde jury!
    • De zevende editie van de Grote Prijs Architectuur van Wallonië (GPAW) heeft haar besluit gekregen en de winnaars zijn bekend! Om ze te selecteren, bestudeerden de juryleden 129 kandidaturen en bezochten ze twintig projecten in alle uithoeken van Wallonië.

      De bekendmaking van de laureaten, georganiseerd door de Union Wallonne des Architectes (UWA) en het Maison Régionale d'Architecture et d'Urbanisme, vond plaats op donderdag 7 december in het Théâtre Royal in Namen, tijdens een gala-avond die deze zevende editie op gepaste wijze afsloot. Vijf winnaars werden beloond met een award, terwijl vier anderen een interdisciplinaire prijs ontvingen. De erelijst ontdekt u op volgende pagina's, wat ons eens te meer toelaat om de uitmuntende kwaliteit van de hedendaagse Waalse architectuur in de verf te zetten.

      De winnaars werden gekozen door vier internationale juryleden, na drie dagen van intensieve beraadslaging enkele weken geleden. Christelle Avenier (Parijs – Avenier Cornejo architectes), Paul Bretz (Luxemburg – Paul Bretz Architectes), Stefan Geenen (Barcelona – Benedetta Tagliabue EMBT) en Françoise N'Thépé (Parijs – Françoise N'Thépé Architecture & Design) doorkruisten heel Wallonië – van Bergen tot Luik – en ontdekten alle hoekjes en kantjes van de provincies Henegouwen, Waals-Brabant en Luxemburg. Ze legden honderden kilometers af om 20 van de 129 ingediende projecten met eigen ogen te kunnen aanschouwen. Hun reisschema werd bepaald door hun grondige analyse van de kandidaturen, al bleef er veel ruimte voor improvisatie. Terwijl sommige projecten meteen unaniem werden goedgekeurd, vormden andere realisaties het onderwerp van verhitte discussies. Om frustraties te voorkomen, waren omwegen geen uitzondering, waardoor de discussies soms nog verder werden aangewakkerd.

      Aan het einde van deze intensieve driedaagse bereikten ze een consensus. De lijst met winnaars is geen compromis: de mening en architecturale invloeden van elk jurylid werden gerespecteerd. En elk van hen staat honderd procent achter het eindresultaat.

       
    • AF216 - 12/2023 - P08-15
    • [PDF]
    • Aantrekkelijkere renovatiepremies in Wallonië
    • Kleine en grote renovatieprojecten komen vaak in aanmerking voor regionale premies als de werken energiebesparingen opleveren of gezondheidsproblemen aanpakken. Wallonië heeft zijn renovatiepremies herzien en maakte ze vanaf 1 juli 2023 nog eenvoudiger en aantrekkelijker.

      WONINGPREMIES
      Voor deze premies (sinds juni 2019 van kracht) moet de woning vooraf worden doorgelicht. Die audit is de taak van een woningauditeur. Het doel: een globaal en samenhangend renovatiescenario uittekenen, maar ook een stappenplan opstellen om de Waalse renovatiedoelstelling (alleen nog woningen met een A-label tegen 2050) te bereiken. Er zijn premies voor de audit zelf, voor isolatiewerkzaamheden aan de bouwschil, voor ventilatiesystemen, voor verbeteringen aan verwarmings- en warmwatersystemen en voor onderhoudswerken door een aannemer, volgens bepaalde technische criteria. Hoewel de premies nog steeds alleen worden toegekend na een woningaudit, is de volgorde van de werken niet langer vastgelegd.

      De premies werden sinds 1 juli 2023 fors verhoogd. Om alles te vereenvoudigen, worden ze nu uitgedrukt in vierkante meter, in strekkende meter of als forfaitbedrag (onder meer voor generatoren en andere apparaten). De bedragen worden vermeerderd naargelang het inkomen (behalve voor mede-eigendom, waarvoor basispremies beschikbaar zijn) en kunnen tot 90% van de investering dekken.
       
    • AF215 - 09/2023 - P46
    • [PDF]
    • Zij aan zij voor klimaat, tewerkstelling en renovatie
    • Na zes maanden intensief werk kwamen de negentig belanghebbende organisaties van de Alliance Climat Emploi Rénovation (ACER) op 26 mei samen in Luik om de uitdagingen van de energierenovatie in Wallonië te bespreken en hun vooruitgang te delen.

      De Alliance Climat Emploi Rénovation (ACER) is een van de sterkhouders van de strategie voor energierenovatie op lange termijn, waarin de doelstellingen voor Wallonië zijn vastgelegd. Ter herinnering: tegen 2050 moet het residentiële vastgoedpark gemiddeld energielabel A hebben. Voor de dienstensector streven we naar een energie-efficiënt en koolstofneutraal park tegen 2040. Daarvoor zijn ongeveer 125 ingrijpende renovaties per dag nodig, drie keer zoveel als nu dus. Deze inspanning is goed voor 36.000 extra banen in de bouwsector en 120 miljard euro aan werken.
       
    • AF215 - 09/2023 - P45
    • [PDF]
    • De ontbinding van de architectenovereenkomst
    • 1 – Wederkerige overeenkomst

      De architectenovereenkomst is een “wederkerige” of bilaterale overeenkomst, wat inhoudt dat de prestaties en verbintenissen van een partij afhankelijk zijn van die van de andere partij. Dit soort overeenkomst doet wederkerige en van elkaar afhankelijke verbintenissen ontstaan.Elke partij is tegelijkertijd schuldeiser en schuldenaar van de andere partij.Artikel 5.6 van het nieuwe Burgerlijk Wetboek stelt dat er sprake is van een wederkerige overeenkomst “wanneer de partijen over en weer jegens elkaar verbonden zijn.”
       
    • AF215 - 09/2023 - P40-41
    • [PDF]
    • Kathodische bescherming van betonconstructies
    • Wapeningscorrosie, voornaamste oorzaak van betonschade

      De meest voorkomende oorzaak van schade aan gewapend beton is de corrosie van de interne stalen wapening. Dit is meestal te wijten aan CO² die reageert met aanwezige kalk in het beton, waardoor op termijn – bij te geringe betondekking – het eigen wapeningsbeschermingseffect verdwijnt. Ernstige lokale corrosie (putcorrosie) kan ontstaan door aanwezigheid van chlorides, ofwel ingemengd tijdens het storten van het beton of door indringing van dooizouten of zouten die aanwezig zijn in de omgeving (bijvoorbeeld aan de kust).
       
    • AF215 - 09/2023 - P35-36
    • [PDF]
    • Vervanging van de verwarmingsketel in een bestaand gebouw: over welke opties beschikken we vandaag?
    • De twee vorige artikels die kaderden in dit dossier – verschenen in architraaf 211 (mei 2022) en architraaf 213 (december 2022) – zoomden in op de centrale verwarmingssystemen die vandaag beschikbaar zijn: verwarmingsketels (aardgas, propaan, stookolie, hout, biomassa), warmtepompen en zonne-energiesystemen (zonneboilers en PV-collectoren).

      In dit derde artikel worden de belangrijkste kenmerken van al deze systemen nog eens op een rijtje gezet, zodat je ze kunt vergelijken en het meest geschikte systeem kunt kiezen voor een bepaalde woning en situatie wanneer je een bestaande verwarmingsketel vervangt, naargelang de specifieke noden en omstandigheden.
       
    • AF215 - 09/2023 - P24-28
    • [PDF]
    • Grote Prijs Architectuur van Wallonië: aan de jury om de winnaars te kiezen!
    • De awarduitreiking van de Grote Prijs Architectuur van Wallonië 2023 vindt plaats op donderdag 7 december in het Théâtre Royal in Namen. Kom ontdekken welke winnaars onze jury heeft gekozen!

      De inschrijvingen voor de Grote Prijs Architectuur van Wallonië, georganiseerd door de Union Wallonne des Architectes en het Maison Régionale de l'Architecture et de l'Urbanisme, zijn inmiddels gesloten. Nu is het aan de jury om te beslissen wie de winnaars worden … De juryleden zijn gerenommeerde buitenlandse architecten, die algemeen erkend worden voor hun expertise en ervaring. Wie zijn zij? Ontdek het hieronder. De winnaars worden bekendgemaakt tijdens de awardceremonie op 7 december. Om deze bij te wonen, kan u zich inschrijven via onze website www.uwa.be!
       
    • AF215 - 09/2023 - P13
    • [PDF]
    • De behandeling van leemtes bij openbare en niet-openbare procedures
    • Bij de beoordeling van de offertes, in het stadium van de codering, wordt soms ontdekt dat de inschrijver geen prijs voor een bepaalde post in de samenvattende opmeting heeft vermeld of zelfs een eenheidsprijs voor een post voorstelt, onder het voorwendsel dat deze post over het hoofd gezien is door de ontwerper. In beide gevallen gaat het om een leemte. Bij overheidsopdrachten moet echter een onderscheid worden gemaakt tussen weglatingen van eenheidsprijzen en weglatingen van posten door inschrijvers, aangezien deze niet op dezelfde manier kunnen worden verholpen.
       
    • AF214 - 05/2023 - P40-41
    • [PDF]
    • Bescherming van betonconstructies verhoogt de levensduur na herstelling
    • Een duurzame betonherstelling kan slechts gegarandeerd worden als een aantal essentiële stappen in het proces worden nageleefd: een grondige diagnose of vooronderzoek, het toepassen van de juiste hersteltechnieken met de geschikte producten en de controles tijdens en na de uitvoering van de werken. Om de levensduur van het herstelde beton te verhogen, is een extra bescherming noodzakelijk.
       
    • AF214 - 05/2023 - P37-38
    • [PDF]
    • De tienjarige aansprakelijkheid
    • Het Hof van Beroep in Brussel heeft op 13 januari 2022 (2017/AR/521) een uitspraak gedaan die het verdient om te worden besproken. De omstandigheden van de zaak kunnen als volgt worden samengevat:
      De bouwheer is eigenaar van een gebouw dat gelegen is in Ukkel. Op 15 maart 2004 geeft hij een volledige architectuuropdracht aan een architect voor renovatiewerken van zijn gebouw voor een budget van € 34.700, exclusief btw. De werken worden toevertrouwd aan een aannemer. Op 15 september 2006 werd een proces-verbaal van voorlopige oplevering opgesteld, waarin vocht aan de onderkant van de binnenmuur werd vastgesteld.
       
      De aannemer wordt gevraagd de nodige herstellingen uit te voeren. De herstellingen worden uitgevoerd, maar twee jaar later laat de bouwheer de blijvende vochtproblemen vaststellen door een expertisebureau.
      De bouwheer dagvaardt de aannemer en de architect en vraagt om een veroordeling in solidum...
       
    • AF214 - 05/2023 - P29-32
    • [PDF]
    • Grote Prijs Architectuur van Wallonië: de inschrijvingen zijn geopend!
    • Heeft u een opmerkelijk architectuurproject ontworpen dat gerealiseerd is in Wallonië of bent u een Waalse architect die zijn of haar creatie buiten de gewestelijke grenzen zag verrijzen? Schrijf u dan in voor de Grote Prijs Architectuur van Wallonië! Misschien bent u wel de volgende laureaat van de grootste ontwerpwedstrijd in het zuidelijk deel van ons land …
       
    • F214 - 05/2023 - P13
    • [PDF]
    • Zorgvuldige uitvoering leidt tot duurzaam betonherstel
    • De uitvoering van een betonherstelling bepaalt in zeer grote mate de duurzaamheid van de reparatie. Een goede voorbereiding, correct gebruik van de geselecteerde producten en een zorgvuldige uitvoering zijn hierbij de belangrijkste parameters.
       
    • AF213 - 12 / 2022 - P42 > 43
    • [PDF]
    • Vervanging van de verwarmingsketel in een bestaand gebouw: over welke opties beschikken we vandaag?
    • In het vorige artikel omtrent dit topic, dat verscheen in architraaf nr. 211 van mei 2022, namen we enkele hedendaagse cv-systemen onder de loep: verwarmingsketels (aardgas, propaan, stookolie) en warmtepompen. In dit tweede artikel gaan we dieper in op hout- en biomassaketels (pellets, houtblokken) en zonne-energiesystemen (thermische zonne-energie en fotovoltaïsche zonne-energie). In het volgende artikel zullen we de kenmerken van al deze systemen oplijsten om een vergelijking mogelijk te maken en de keuze van het meest geschikte systeem te vergemakkelijken, afhankelijk van de specifieke omstandigheden in elke situatie.
       
    • AF213 - 12 / 2022 - P32 > 38
    • [PDF]
    • Het Waalse zwarte goud: steenkool of zwart marmer?
    • België kwam onlangs in het nieuws vanwege zijn zwart marmer. De grafsteen van Queen Elizabeth II is immers gemaakt van dit gegeerde materiaal. Is dit het nieuwe zwarte goud van Wallonië, ter vervanging van het vroegere steenkool? Wat weten we over dit marmer, dat nog steeds naar het buitenland wordt geëxporteerd en dat wordt omschreven als de meest prestigieuze marmervariant van ons land?
       
    • AF213 - 12 / 2022 - P30 > 31
    • [PDF]
    • Vetusteit: wat is nieuw?
    • 1. Tijdens het uitvoeren van renovatiewerken beschadigt een aannemer de muur ter hoogte van de ingang van het naburige eigendom bij de plaatsing van een container (zie afbeelding). De aansprakelijkheid van de aannemer wordt op zich niet betwist, maar de schade – begroot op € 10.000 – wordt wel betwist door de partijen en de experten. De muur, die gebouwd werd in de jaren 50, vertoonde geen enkel teken van barstvorming of instorting die een zekere zwakheid zou kunnen aantonen qua stabiliteit, noch enig gebrek aan onderhoud. Met andere woorden: de muur verkeerde in perfecte staat en vervulde zijn functie perfect.
      Het slachtoffer vordert de heropbouw van de muur op identieke wijze, terwijl de aannemer en diens verzekeraar van oordeel zijn dat er een vetusteit van 50% moet worden toegepast, gelet op de anciënniteit van de muur, waardoor het slachtoffer zelf een bedrag van € 5000 ten laste zou moeten nemen. Gelet op de leeftijd van de muur zou het logisch zijn om een vetusteit in aanmerking te nemen, aangezien het slachtoffer een volledig nieuwe muur krijgt.
       
    • AF213 - 12 / 2022 - P27 > 29
    • [PDF]
    • Flexibiliteit troef in houten bibliotheekgebouw
    • In 2015 vroeg de gemeente Edegem zich af hoe ze een toekomstbestendig vrijetijdscentrum kon creëren, de lokale gemeenschap kon reactiveren en tegelijkertijd een nieuwe standaard voor duurzaam design kon zetten. Het resultaat van de bijbehorende denk- en ontwerpoefening (in het kader van een Open Oproep van de Vlaams Bouwmeester) is VTC Kruispunt, een flexibel en multifunctioneel gebouw dat volledig is opgetrokken in massieve CLT-panelen en dat in september 2021 werd opgeleverd. De open ruimtes die in eerste instantie als bibliotheek gebruikt worden, kunnen in de toekomst probleemloos getransformeerd worden tot ontspannings-, werk- en ontmoetingsruimtes.
       
    • AF213 - 12 / 2022 - P20 > 22
    • [PDF]
    • Diagnose: de basis van een duurzame betonherstelling
    • FEREB, dat werd opgericht in 1992, vertegenwoordigt als beroepsvereniging de belangrijkste bedrijven die actief zijn in de herstelling, de versteviging en de bescherming van beton. Onze leden zijn dienstverlenende bedrijven zoals gespecialiseerde studiebureaus en architecten, verzekeraars, aannemers en fabrikanten van betonherstellingsproducten.
       
    • AF212 - 09 / 2022 - P48 > 50
    • [PDF]
    • Kabelbaan in het hart van de stad
    • Sinds mei 2021 verbindt een kabelbaan de befaamde Citadel van Namen met het stadscentrum. Het gaat om een traject van 650 meter, waarbij een hoogteverschil van 103 meter wordt overbrugd. Beide stations zijn maximaal geënt op deze bijzondere vorm van transport (receptie, wachtruimte, openbare sanitaire voorzieningen, instapplatforms) en op subtiele wijze gekoppeld aan een aanvullende functie.
       
    • AF212 - 09 / 2022 - P45 > 47
    • [PDF]
    • Architecten-bouwers
    • De 2de kamer F van het Hof van Beroep in Brussel wees recent een belangrijk arrest in een delicate en complexe zaak, waarbij twee bouwheren in een geschil verwikkeld waren met hun architect-bouwer (arrest van 18 november 2021, A.R. nr.: 2017/AR/164 en 2017/AR/610). De architect-bouwer had op 1 februari 2003 een overeenkomst ondertekend, getiteld:
      A. Overeenkomst tussen bouwheren en architect,
      B. volgens de formule Architecten-Bouwers.

      Deze overeenkomsten hadden betrekking op de bouw van een driegevelwoning in Lasne, alsook een gemene muur met hout-
      skelet voor de prijs van ongeveer € 254.100, erelonen van de architect, verzekering prijs en bouwtermijn en btw aan 21% inbegrepen volgens de raming gehecht aan de overeenkomst. Volgens deze overeenkomst verbond de architect zich enerzijds tot een klassieke architectenopdracht (ontwerp en controle op de uitvoering van de werken) en anderzijds tot een specifiekere opdracht van architecten-bouwers die erin bestaat om aan de architect een speciaal mandaat te geven, waarbij deze de bevoegdheid heeft om de bouwheer te vertegenwoordigen om aannemingsovereenkomsten te sluiten met de aannemer, gelast met de uitvoering van de werken. De provisies worden door de bouwheer gestort op een rubriekrekening geopend op naam van de architect, in schijven, in functie van de voortgang van de werken. De architect-bouwer gebruikt deze provisies om de aannemers te betalen. Anderzijds onderschrijft de architect-bouwer voor de bouwheer een verzekering “waarborg prijs en bouwtermijn” bij een verzekeringsmaatschappij. De architect staat zijn cliënten bij in het kader van de voorlopige en definitieve oplevering. ..
       
    • AF212 - 09 / 2022 - P36 > 40
    • [PDF]
    • Op naar een nieuw ‘stenen tijdperk’?
    • In het erg actuele debat over de milieu-impact van architectuur worden aan alle kanten veel sterke argumenten aangevoerd – het lijkt wel alsof alle bouwactoren en materiaalleveranciers veel groener zijn dan hun buren! In dit verband is het artikel van Steve Webb, dat afgelopen voorjaar in de Architectural Review is gepubliceerd, een provocerend pamflet, waarin wordt verkondigd dat natuursteen het meest milieuvriendelijke materiaal is dat er bestaat! Steve Webb richtte in 2005 in Londen Webb Yates Engineers (www.webbyates.com) op, samen met zijn collega-vennoot Andy Yates. Een bureau dat inmiddels al heel wat geslaagde en originele projecten op zijn naam heeft staan.

       
    • AF212 - 09 / 2022 - P32 > 33
    • [PDF]
    • De uitbesteding van de opdracht
    • Een bouwheer vertrouwt een architect een volledige opdracht toe voor de bouw van een woning in Rixensart. Er wordt een aannemingsovereenkomst afgesloten voor de ruwbouw, overeenkomstig met de uitvoeringsplannen van de architect en onder de “leiding” van de architect. t onder meer naar het lastenboek dat bepaalt dat: “het tracé van de werken toekomt aan de aannemer ruwbouw die hiervoor de enige verantwoordelijkheid draagt, zelfs indien de architect de werken zou nagaan of zou laten nagaan. De aannemer dient de maten op de plannen na te gaan. In geval van fout of verzuim zal hij zich tot de architect moeten wenden”.
       
    • AF211 - 05 / 2022 - P38 > 39
    • [PDF]
    • De crisissen van allerlei aard die elkaar de laatste maanden hebben opgevolgd – en zelfs met elkaar verweven zijn geraakt – hebben ons dagelijks leven grondig verstoord en ons gedwongen om onze manier van zijn en denken radicaal te herzien. Daardoor zijn bepaalde gedachtegangen, die soms al vele jaren latent aanwezig waren, in een stroomversnelling geraakt. De gevolgen daarvan zullen een blijvende invloed hebben op alle facetten van de menselijke activiteiten, waaronder uiteraard de bouw in de ruimste zin van het woord en het gebruik van natuursteen in het bijzonder.
       
    • AF211 - 05 / 2022 - P32 > 33
    • [PDF]
    • Vervanging van de verwarmingsketel in een bestaand gebouw: een belangrijke stap die kan kaderen in de energetische transitie
    • Iedereen is zich bewust van de klimaatverandering en wil vandaag zijn CO2-uitstoot en primair energieverbruik reduceren met het oog op de broodnodige transitie naar het gebruik van hernieuwbare energie. Het vervangen van de cv-ketel is een kans om een stap in de goede richting te zetten. Dit is nodig wanneer hij het einde van zijn levensduur heeft bereikt. En het is ook aanbevolen wanneer de gebouwschil sterk geïsoleerd is in het kader van een energetische renovatie, met name om nog beter in te spelen op de aanzienlijk verminderde warmteverliezen in het gebouw. In ieder geval is de vervanging van een verwarmingsketel een ideaal moment om de balans op te maken en de gelegenheid aan te grijpen om het verwarmingssysteem voor te bereiden op het gebruik van hernieuwbare energiebronnen.
       
    • AF211 - 05 / 2022 - P26 > 30
    • [PDF]
    • La vérification et l’examen des prix en pratique
    • Pour rappel, la vérification des prix (article 35 de l’AR du 18/04/2017) est obligatoire dans tous les marchés. Quant à l’examen des prix ou des coûts (article 36 de l’AR du 18/04/2017), la situation est plus complexe. Il faut bien distinguer l’examen du montant global de l’examen des prix unitaires. Le tout étant noyé dans le même article, il faut bien reconnaitre qu’une lecture répétée est indispensable pour bien différencier le traitement à réserver à l’examen du montant global de celui réservé aux prix unitaires.
       
    • AT211 - 05 / 2022 - P16 à 17
    • [PDF]
    • UPSTRAW – Ambassadeur voor ecologisch bouwen
    • De realisatie van het UPSTRAW-gebouw maakte deel uit van het gelijknamige Interreg-project, dat tot doel had om het gebruik van stro in de bouw te bevorderen. Bovendien is het de bedoeling dat het gebouw een voorbeeldfunctie vervult en een bron van inspiratie vormt voor bezoekers die informatie willen inwinnen over biobased materialen. Het profileert zich met andere woorden als een waardige ambassadeur voor ecologisch bouwen.
       
    • AF211 - 05 / 2022 - P10 > 11
    • [PDF]
    • Nieuwe drempelbedragen voor Europese bekendmaking en de onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking
    • Sinds 1 januari 2022, en voor de twee komende jaren (2022-2023), zijn er nieuwe drempelbedragen van toepassing voor Europese bekendmaking en de onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking.
       
    • AF210 - 03 / 2022 - P6
    • [PDF]
    • Duurzame reconversie – Flexibiliteit, diversiteit en collectiviteit
    • Het residentiële project Passer, dat deel uitmaakt van het stedenbouwkundig herontwikkelingsplan voor de Kanaalzone in Anderlecht, vormde een voormalige industriële site om tot een nieuwe duurzame wijk. Het omvat 129 gesubsidieerde passiefwoningen, waarvan 69 huurwoningen (Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij) en zestig koopwoningen (citydev.brussels), en een crèche voor 49 kinderen.
       
    • AF210 - 03 / 2022 - P35 > 37
    • [PDF]

    • Twee recente gerechtelijke beslissingen bevestigen de principes met betrekking tot de onafhankelijkheid van de architect.

      Deze onafhankelijkheid is gebaseerd op artikel 4 van de wet van 20 februari 1939 inzake de bescherming van de titel en van het beroep van architect, dat voorziet dat men een beroep moet doen op de medewerking van een architect voor het opmaken van de plannen en de controle op de uitvoering van de werken waarvoor voorafgaand een aanvraag voor toelating tot bouwen is opgelegd. Om een efficiënte controle te kunnen uitoefenen op de uitvoering van de werken, is het noodzakelijk dat de architect over een totale onafhankelijkheid beschikt ten aanzien van de aannemer die hij dient te controleren. De wetgever heeft hiermee willen vermijden dat er verwarring ontstaat tussen de rol van de architect en die van de aannemer. Artikel 6 van de wet van 20 februari 1939 stelt dan ook dat de uitoefening van het beroep van architect onverenigbaar is met dat van aannemer
       
    • AF210 - 03 / 2022 - P33 > 34
    • [PDF]
    • Emile-José Fettweis
    • Als eerbetoon aan de Vervierse architect Emile-José Fettweis, die op 29 juni 2021 overleed, heeft de redactie unaniem beslist om enkele pagina’s van dit magazine aan hem te wijden. Het œuvre van Fettweis getuigt van een sterk engagement en temperament, maar bovenal van een bijzondere gevoeligheid en aandacht voor het menselijke aspect. Er was ook weleens sprake van een spirituele dimensie, als de gelegenheid zich ertoe leende. Dit alles resulteerde in realisaties die telkens belangrijke oplossingen opleverden, aangepast aan de bestaande context.

       
    • AF210 - 03 / 2022 - P26 > 29
    • [PDF]
    • Bouwen in het midden van de natuur

    • We hebben in deze rubriek al vaak gewezen op de gunstige milieukwaliteiten van regionale natuursteen. Binnenkort zullen deze troeven maximaal worden uitgespeeld in het kader van een uitzonderlijk project, dat dit voorjaar zal worden uitgevoerd en dat zeker wat extra toelichting verdient.
       
    • AF210 - 03 / 2022 - P15 > 16
    • [PDF]
    • Nautile Sylvestre – Houten totem imponeert beursbezoekers
    • Ter gelegenheid van de 85ste editie van de landbouwbeurs van Libramont werd het publiek ontvangen in een bijzonder paviljoen, de ‘Nautile Sylvestre’, dat is uitgegroeid tot het symbool van het tweejaarlijkse evenement ‘Demo Forest’, gewijd aan bosbouw. Het thema van deze editie – ‘Wie bouwt onze steden in de toekomst?’ – vormde een ideale aanleiding om het architecturale potentieel van de kruisbestuiving tussen de traditionele bosbouwsector en de digitale hulpmiddelen die in toenemende mate hun stempel drukken op hedendaagse bouwprojecten te verkennen.
       
    • AF210 - 03 / 2022 - P7 > 9
    • [PDF]
    • Twee teruggetrokken gebouwen
    • In een bebouwde context met een grote verscheidenheid aan typologieën herbergt dit project appartementen met een of twee slaapkamers, inclusief de mogelijkheid om gelijkvloerse kantoren in te richten. Het voorlaatste perceel van het blok biedt plaats aan een gebouw dat volledig breekt met het profiel van de overige gevels langs de boulevard. De architectuur is erop gericht om het geheel optimaal in te bedden in de bijzondere omgeving. Om deze ambitie te kunnen waarmaken, hebben de architecten de plaatselijke bewoners en de bevoegde stedenbouwkundigen nauw bij het project betrokken.
       
    • AF208 - 09/2021 - P48 > 50
    • [PDF]
    • Biomimetisch houten paviljoen
    • Het paviljoen voor BUGA 2019 geeft digitale houtbouw een nieuwe dimensie. De gesegmenteerde houten schelp is gebaseerd op biologische principes die worden aangetroffen in het platte skelet van zee-egels, die tien jaar lang bestudeerd zijn door de Universiteit van Stuttgart. De unieke lichtgewichtstructuur is volledig digitaal ontworpen en vervaardigd door robots. Dit project illustreert de aanzienlijke impact van digitale technologieën op de bouw en architectuur van de toekomst.
       
    • AF208 - 09/2021 - P37 > 39
    • [PDF]
    • Bestrating, een cruciaal element bij omgevingsinrichting
    • Kennis, expertise en hoe ze door te geven …

      De catastrofale gevolgen van de stortregens in juli liggen nog vers in het geheugen en zullen ongetwijfeld een blijvende indruk nalaten. Hoewel iedereen het erover eens is dat er vele oorzaken zijn voor dergelijke rampen, is men er unaniem van overtuigd dat de buitensporige verharding van de ondergrond een van de voornaamste redenen is. Er moet dus opnieuw worden nagedacht over de inrichting van publieke ruimtes, met name via een rationeel gebruik van natuursteenproducten. Tegelijkertijd werd begin september in Parijs een rondetafelconferentie aan dit thema gewijd, naar aanleiding van de nieuwe uitgave van een belangrijk naslagwerk over natuursteenbekledingen voor buitenvloeren en bestrating. Het lijkt ons dan ook gepast om nog eens terug te komen op dit brandend actuele onderwerp.

      Zoals we al vaak hebben aangehaald in deze rubriek, is de plaatsing van natuursteenbestrating altijd beschouwd als een van de grote specialiteiten van onze contreien. De uitstekende reputatie van de Belgische bestratingsexperts heeft er ooit toe geleid dat ze zich over de hele wereld hebben verspreid om de ‘good practices’ die op onze werven werden uitgetest te exporteren. Het voortbestaan van deze lange traditie is vandaag de dag bedreigd, maar het gebrek aan opleiding en de overdracht van kennis en knowhow is niet de kwestie die wij hier willen behandelen, hoewel ze ongetwijfeld van fundamenteel belang is. Ons discours zal technischer en filosofischer zijn, als we dit woord mogen gebruiken …
       
    • AF208 - 09/2021 - P35 > 36
    • [PDF]
    • Het begrip ruwbouw
    • De correcte definitie van de basiselementen van een bouwwerk is van kapitaal belang, aangezien zij vele gevolgen met zich meebrengt. Het gaat daarbij onder andere over het toepassingsgebied van de overeenkomsten die de bouwheer moet sluiten met de bouwers en in het bijzonder de architect, de ingenieur en de aannemer. Maar ook de correcte interpretatie van het begrip ‘ruwbouw’ heeft, zoals wij zullen zien, gevolgen voor de verzekering van de bouwers, en dan meer bepaald de dekking in het kader van de tienjarige aansprakelijkheid. Tot slot heeft deze definitie ook een impact op andere soorten overeenkomsten, waaronder de huurovereenkomst. Dat komt echter niet aan bod in dit artikel.

      1. Wat is ruwbouw?

      a) In het algemeen spreekt men van ruwbouw als gesloten en winddicht.

      De ruwbouw omvat de werken die de stevigheid en stabiliteit van het bouwwerk verzekeren (onder meer funderingen, draagmuren, steunbalken …), alsook de bedekking (timmerwerk en dak) en het buitenschrijnwerk (ramen en ruiten), meer bepaald de elementen die bijdragen tot de beschutting tegen slecht weer.  De ruwbouw wordt soms ook gedefinieerd als ‘water- en winddicht’ of ‘gesloten ruwbouw’...
       
    • AF208 - 09/2021 - P33 > 34
    • [PDF]
    • Artikel 86 van het KB van 18/04/2017 – Wat is het verschil tussen de ‘bestelbasis’ en ‘rangschikkingsbasis’ in open of beperkte procedure?
    • Bij overheidsopdrachten is het soms moeilijk te begrijpen waarom een opdracht wordt gegund aan een bedrijf dat misschien wel de laagste inschrijver is in de ‘rangschikkingsbasis’, maar de tweede of derde in rij kan zijn in de ‘bestelbasis’. Kortom: waarom krijgt de ene aannemer de opdracht toegewezen als zijn order duurder is dan dat van een andere? Waarom bestaan er twee verschillende bedragen? En ten slotte: hoe wordt de rangorde bepaald? Wat zijn de doorslaggevende factoren?
       
      Deze vragen worden beantwoord in artikel 86 van het Koninklijk Besluit van 18/04/2017. Voor een architect die de offertes voor een overheidsopdracht moet analyseren, is het van essentieel belang dat hij artikel 86 van dit arrest juist begrijpt en vooral getrouw toepast...
       
    • AF208 - 09/2021 - P24 > 25
    • [PDF]
    • GPAW 2021 - Uitslag 2021
    • Voor deze zesde editie van de Grote Prijs Architectuur van Wallonië werden 123 projectdossiers ingediend. Stuk voor stuk Waalse projecten of projecten die ontworpen zijn door een architect uit de regio en die in de loop van de voorbije acht jaar gerealiseerd zijn. Acht van deze projecten zijn uiteindelijk bekroond.

      De projecten werden onderverdeeld in vijf categorieën: Individuele woning, Collectieve woning, Niet-residentieel gebouw voor collectief gebruik, Kunstwerk of architecturale ruimte en Projecten buiten Wallonië van een Waalse architect. Er werden ook drie overkoepelende onderscheidingen toegekend: de Erfgoedprijs, de Stadsvernieuwingsprijs en de Juryprijs.

      De lijst van winnaars staat op de volgende pagina’s. U kunt alle projecten ook raadplegen op de website gpaw.bydw.be
       
    • AF209 - 12/2021 - P6
    • [PDF]
    • Grote Prijs Architectuur van Wallonië 2021 – Waalse architectuur in de kijker
    • Bijna driehonderd architecten woonden op donderdag 18 november de uitreiking van de zesde Grote Prijs Architectuur van Wallonië bij in het Koninklijk Theater van Namen. Een waar succes, ondanks de precaire gezondheidssituatie!
       
      123 ingezonden projecten, vier internationale juryleden, bijna driehonderd architecten die aanwezig waren op de awardceremonie … Gezien de coronapandemie tastten de Union Wallonne des Architectes (UWA) en het Maison Régionale d'Architecture et d'Urbanisme tot op het allerlaatste moment in het duister wat de organisatie van de zesde Grote Prijs Architectuur van Wallonië betreft …

      Gelukkig draaide het uiteindelijk allemaal positief uit! De awardceremonie, die plaatsvond in het Koninklijk Theater van Namen en gepresenteerd werd door Sara De Paduwa, in aanwezigheid van Waals minister van Wonen Christophe Collignon, was een succes. Enkele honderden architecten tekenden present om de projecten van hun collega's te bejubelen.

      Ook twee leden van de internationale jury maakten de verplaatsing: Sandra De Giorgio vanuit Parijs en Heleen Hart vanuit Rijsel. De andere juryleden – André Kempe (Rotterdam) en Salima Nagi (Marokko) – waren verhinderd, maar stonden erop om een videoboodschap in te spreken in het kader van de architectuurlezing die 's middags op het programma stond. Een prima gelegenheid om de filosofie achter hun werk uit de doeken te doen en aan te geven op basis van welke principes ze de laureaten hadden uitverkoren.

      De juryleden bliezen vergaderen in september. Ze zakten alle vier af naar Wallonië om met eigen ogen zeventien projecten te gaan aanschouwen – projecten die ze op voorhand zelf in de shortlist hadden opgenomen. Na afloop van hun bezoeken selecteerden zij de acht winnaars, die tijdens de ceremonie in de bloemetjes werden gezet.

      Deze ontwerpwedstrijd, die sinds 2010 wordt georganiseerd, bleek eens te meer een ideale manier om de Waalse architectuur en de beste recente realisaties in de kijker te zetten. De awardceremonie en de daaropvolgende netwerkdrink vormden de climax van de constructieve discussies over onze architectuur en degenen die ze ontwerpen. Waardevolle momenten waarop architecten elkaar konden ontmoeten en van gedachten konden wisselen over hun verwezenlijkingen, maar ook over de beproevingen waarmee ze soms geconfronteerd worden bij de uitoefening van hun beroep.

       
    • AF208 - 09/2021 - P5
    • [PDF]
    • Voorlopige oplevering en tienjarige aansprakelijkheid
    • De negende kamer van de rechtbank van eerste aanleg van Waals-Brabant wees een interessant vonnis op 28 juni 2021 (onuitgeg. Inzake V. en B tegen BV CI). De bouwheer, eigenaar van een gebouw in Sint-Genesius-Rode, had de fabricage, levering en plaatsing van buitenschrijnwerk besteld bij de verwerende partij.

      De bouwheer stelt vast dat bepaalde ramen aan het rotten waren en schimmelvorming vertoonden. De architect verzoekt de aannemer om de aangetaste ramen te vervangen en over te gaan tot analyse van het hout om de oorzaak van de schimmelvorming te onderzoeken. De aannemer komt tussen om de ramen te vervangen, maar dit geeft geen voldoening, zoals de architect ook opmerkt. De architect eist de vervanging van alle ramen.
    • AF208 - 09/2021 P45 > 47
    • [PDF]
    • "De wereldwijde milieucrisis gaat veel verder dan klimaatverandering"

    • Als reflectietekst over het gekozen onderwerp ontving architraaf onderstaande visie van Leo Van Broeck, burgerlijk ingenieur-architect, medeoprichter van het Vlaams architectuurinstituut, professor architectonisch en stedenbouwkundig ontwerpen aan de KUL, medeoprichter van architectenbureau Bogdan & Van Broeck, voormalig voorzitter van FAB, voormalig Vlaams Bouwmeester en Lid van de Club van Rome.
    • AF208 - 09/2021 P23 > 28
    • [PDF]
    • Geografische labels: het unieke karakter van een regio!

    • De ernstige mondiale crisis die onze wereld nu al meer dan een jaar in zijn greep houdt, zal een blijvende stempel op ons leven drukken. Er zijn echter ook positieve gevolgen, zoals de globale focus op korte ketens voor alle consumptieproducten (zowel voedsel als andere productcategorieën) en de overtuiging dat het dringend tijd is om alle productiemiddelen te herlokaliseren, wat aansluit bij het groeiende verlangen om onze westerse samenlevingen, die tot voor kort gericht waren op een buitensporige ‘tertiairisering’, te herindustrialiseren. De duizelingwekkende kostenstijging en de plotse schaarste van de meeste bouwmaterialen zijn dan weer een reden tot bezorgdheid en brengen de pogingen om de economie nieuw leven in te blazen via nieuwbouw en renovatie van bestaande gebouwen ernstig in gevaar. Dit maakt een globale reflectie omtrent een hervorming van de productketens – van productie tot consumptie – en de (her)structurering van publieke en particuliere aanbestedingen noodzakelijk.
    • AF208 - 09/2021 P18 > 19
    • [PDF]
    • De wijziging van hoeveelheden in openbare aanbestedingen

    • Of het nu bij het bestuderen van een dossier, de uitwerking van de documenten van de aanbesteding, de analyse van de offertes of zelfs in uitvoeringsfase is: het is soms aartsmoeilijk voor een aanbestedende overheid (AO) of onderneming om de toegestane limieten voor de wijziging van hoeveelheden uit te vlooien. Temeer omdat de wetgeving verschillende bepalingen voorziet naargelang de betalingsmethode …
    • AF208 - 09/2021 P11 > 13
    • [PDF]
    • BREEAM, LEED, WELL…: handleidingen voor een meetbare duurzaamheid
    • Bijna twintig jaar geleden ontmoette ik bij de ontwikkeling van ons project ‘De Lieteberg’ in Zutendaal – een van de toegangspoorten van het Nationaal Park Hoge Kempen en toen al een project met respect voor de natuurlijke omgeving en duurzaamheid (nog voor de term geboren was) – een jong studiebureau dat zich toespitste op speciale technieken. Binnen de wereld van het meetbaar maken van duurzaamheid en verantwoorde adviesverlening rond ecologie en toekomstgericht denken over de levenskost van gebouwen, is Encon intussen een belangrijke speler geworden, zowel in België als daarbuiten. Het gebruikt hiervoor de gekende certificatiemiddelen van BREEAM, LEED, WELL enzovoort. Wij spraken met businessunitmanager Steve Van den Brandt over deze vooruitstrevende certificaten, die het duurzaamheidsbegrip tastbaar moeten maken.
    • AF207 - 05 / 2021 P38 > 41
    • [PDF]
    • De aansprakelijkheidsverzekering van de bouwers
    • Gedurende vele decennia is de wetgever bijzonder stil geweest omtrent verzekeringen in de bouw. Deze lacune werd herhaaldelijk aangeklaagd, zij het zonder resultaat. De aansprakelijkheid van de bouwers zou niet efficiënt zijn zonder de garantie dat een verzekering dit belangrijke risico dekt. Welke architect of aannemer is immers in de mogelijkheid om zijn burgerlijke professionele aansprakelijkheid – onder meer de tienjarige aansprakelijkheid – te dekken met zijn eigen fondsen, terwijl de gevolgen van deze aansprakelijkheid vaak heel belangrijk zijn?
    • AF207 - 05 / 2021 P30 > 33
    • [PDF]
    • De gezondheidscrisis en maatregelen om de verspreiding van het COVID-19-virus tegen te gaan
    • Dit artikel werd daags na de officiële afkondiging van de derde coronagolf in maart geschreven. Ondanks alle inspanningen en maatregelen maakt het virus nu al een volledig jaar deel uit van ons leven. We hebben ermee moeten leren leven en hebben ons er op alle vlakken aan moeten aanpassen. De bouwsector was helaas geen uitzondering op de regel. Toen de nieuwe wet inzake overheidsopdrachten in 2016 in werking trad, voorzag de wetgever een herzieningsclausule (art. 38) en introduceerde hij het begrip ‘onvoorziene omstandigheden’. Een pandemie past uiteraard perfect in dat plaatje. Nu het onvoorziene voorzienbaar is geworden, moeten aanbestedende overheden dit opnemen in de aanbestedingsdocumenten alvorens ze te publiceren
    • AF207 - 05 / 2021 P25 > 26
    • [PDF]
    • Greenwashed stones & co
    • De gezondheidscrisis die we nu al meer dan een jaar doormaken, zal ongetwijfeld blijvende sporen nalaten in ons samenlevingsmodel en onze levensstijl. Als zeldzaam positief gevolg van deze moeilijke situatie werd in de pers al snel gewezen op een (broodnodige) terugkeer naar lokale consumptie, die haast werd opgelegd door alle uitgevaardigde maatregelen. De vraag blijft echter of het om een blijvende mentaliteitswijziging gaat of eerder om een opportunistische, maar kortstondige stuiptrekking. Recent onderzoek in de agrovoedingsindustrie doet twijfels rijzen, maar hoe zit het met andere sectoren, zoals de bouw?

    • AF207 - 05 / 2021 16 > 17
    • [PDF]
    • Van Hove Prijs

    • Deze onderscheiding, die is opgedragen aan de oprichter van BUA, wordt toegekend aan een eindproject in het kader van een architectuuropleiding. Alle studenten die hun opleiding aan een Belgische universitaire faculteit met succes beëindigd hebben aan het eind van het academiejaar en die dus het diploma van architect of burgerlijk ingenieur-architect behaald hebben, komen in aanmerking.
    • AF207 - 05 / 2021 P10 > 15
    • [PDF]
    • Overheidsopdrachten
    • Het prijs- of kostenonderzoek
       
      Het prijs- of kostenonderzoek wordt al te vaak over het hoofd gezien bij de analyse van offertes. De controlerende instanties trachten de aanbestedende overheden (hierna AO) dan ook te wijzen op de verplichting om in alle aanbestedingsprocedures een volwaardig prijs- of kostenonderzoek uit te voeren.
      Het prijs- of kostenonderzoek maakt, zoals het gedefinieerd wordt in artikel 35 van het KB van 18/04/2017, integraal deel uit van een allesomvattend proces, dat omschreven is in artikels 34, 35 en 36 van hetzelfde KB. Dat proces bestaat uit vijf opeenvolgende stappen. In dit artikel overlopen we ze.
    • AF206 - 03/2021 - P41 > 44
    • [PDF]
    • En als België nu eens aan ‘geoheritage’ zou doen?
    • Midden januari pakte Waals milieuminister Céline Tellier fors uit met het plan om in het kader van het ecologische relanceproject een of meerdere ‘nationale parken’ te creëren. “Een concept dat naast de voordelen op natuurlijk en toeristisch vlak ook economische troeven biedt”, klonk het ambitieus bij de minister. Deze aankondiging ontlokte gemengde reacties, al is er in bepaalde regio’s wel degelijk sprake van een zeker enthousiasme, zoals in de Hoge Venen. Helaas werd de notie ‘natuur’ in elk discours omtrent dit interessante voorstel – als vanouds – herleid tot haar biologische componenten: fauna en flora. We hebben het in deze rubriek al vaak benadrukt: er wordt steevast gesproken over biodiversiteit en ‘biobased’ producten, maar nooit over geodiversiteit en ‘geobased’ producten. Vanwaar dat eeuwige misprijzen voor de geologie en onze rijke bodemcultuur? De biosfeer zou nooit bestaan zonder de onderliggende lithosfeer!
       
    • AF206 - 03/2021 - P33 > 34
    • [PDF]
    • Innovatief ontwerp garandeert optimale woonbeleving
       
      Ontwerpen vanuit het perspectief van huiseigenaars en eindgebruikers, ook wel ‘biophilic design’ genoemd: dat is de filosofie achter het Freebooter-project op het Amsterdamse Zeeburgereiland. Het gebouw omvat twee duplexappartementen van 120 m², die volledig geënt zijn op de noden en het welzijn van de bewoners. Het intrigerende samenspel tussen de beglaasde schil en de markante houten lamellenstructuur resulteert in een gedurfde beeldtaal die de innige band tussen mens en natuur versterkt.
    • AT206 - 03/2021 - P22 > 24
    • [PDF]
    • Rubriek Recht
    • Gebrek aan verklaring van aanvang van de werf: gevaar voor de bouwheer
       
      1. Toepasselijke wetgeving

      Ter herinnering: de deontologie van de Orde van Architecten verplicht architecten om een verzekering af te sluiten ter dekking van hun beroepsaansprakelijkheid. Het verplichte karakter van de verzekeringspolis werd bevestigd in een arrest van het Hof van Cassatie van 19 oktober 2001 (Cass. 19 oktober 2001, J.L.M.B., 2001, p. 708).

      Deze verplichting werd eveneens opgenomen in de wet van 15 februari 2006 (Wet Laruelle) en het bijbehorende uitvoeringsbesluit van 2007, dat werd afgeschaft door de wet van 31 mei 2017 omtrent de verplichte verzekering van de tienjarige burgerlijke aansprakelijkheid in de bouwsector (de Wet Peeters-Borsus)...
    • AF206 - 03/2021 - P14 > 17
    • [PDF]
    • Grote Prijs Architectuur van Wallonië: de inschrijvingen zijn geopend
    • Achthonderd kandidaten, vijf categorieën, drie overkoepelende prijzen: de voorbije vijf edities heeft de Grote Prijs Architectuur van Wallonië al heel wat kwalitatieve projecten zien voorbijkomen!

      Hoewel onze samenleving te kampen heeft met een ongeziene gezondheidscrisis, trekt de bouwsector zich aardig uit de slag. UWA en MRAU hebben er nooit aan getwijfeld: architectuur is cruciaal voor het welzijn van bewoners, werknemers, reizigers en tal van andere actoren.

      Vandaar dat de wil om het beste van de Waalse architectuur en zij die ze produceren in de kijker te zetten eens zo sterk is. Bijgevolg hebben UWA en MRAU met volle overtuiging het startschot gegeven voor de volgende editie van de Grote Prijs Architectuur van Wallonië. Deze wordt al sinds 2010 georganiseerd met de steun van overheden en privépartners en is intussen uitgegroeid tot de belangrijkste regionale architectuurwedstrijd. Opmerkelijke nieuwbouwrealisaties of renovaties, die representatief zijn voor de diversiteit van het hedendaagse Waalse architectuurpatrimonium, worden beloond. Dit biedt architecten de gelegenheid om hun favoriete projecten naar voren te schuiven en te presenteren aan het brede (kenners-)publiek.

      De genomineerde projecten, die minder dan acht jaar oud moeten zijn, worden geselecteerd op basis van hun kwaliteiten, achterliggende filosofie en integratie in het bestaande weefsel. Hun originaliteit, subtiliteit, gedurfdheid en nauwkeurigheid maken het verschil. Er worden awards uitgereikt in verschillende categorieën: individuele woning (1), collectieve woning (2), niet-residentieel gebouw met collectief gebruik (3), architecturale realisatie in de publieke ruimte of kunstwerk (4) en architecturale realisatie van een Waals architect buiten Wallonië (5). Daarnaast zijn er ook nog drie overkoepelende prijzen te winnen: jonge architect (jonger dan veertig jaar), erfgoed en stedelijke reconstructie.

      De kandidaturen worden onder de loep genomen door een internationale jury. In het verleden werden de laureaten geselecteerd op basis van hun dossier, maar de juryleden willen Waalse architectuurliefhebbers voortaan uitnodigen om de projecten op de shortlist met eigen ogen te ontdekken. Pas na enkele dagen zullen ze de winnaars aanduiden, die op 18 november 2021 worden bekendgemaakt tijdens de feestelijke uitreiking in het Theater van Namen.

       Inschrijven kan tot 30 juni 2021 via www.gpaw.be
    • AF206 - 03/2021 - P9
    • [PDF]
    • De onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking – Een uitzondering die voorzien is in het Koninklijk Besluit van 18/04/2017 onder de loep genomen
    • Voor kleinere opdrachtgevers – zoals vzw’s of kleine en middelgrote gemeenten – is het vaak verleidelijk om terug te grijpen naar de onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking (hierna OZVB). Deze procedure is aantrekkelijk vanwege haar administratieve en procedurele soepelheid en de mogelijkheid om de termijnen te verkorten. Laten we even bekijken hoe bepaalde loten, ondanks het feit dat ze integraal deel uitmaken van een grotere opdracht die de drempelwaarden voor een OZVB overschrijdt, toch in aanmerking kunnen komen voor een OZVB, bijvoorbeeld met de bedoeling om kleine lokale aannemers naar voren te schuiven. Om dit mogelijk te maken, werd er een klein ‘verborgen artikel’ opgenomen in het KB van 18 april 2017, dat al te vaak schromelijk over het hoofd gezien wordt.
    • AF205 - 12/2020 - P50 > 51
    • [PDF]
    • Geologische diversiteit op de proef gesteld door maatschappelijke ontwikkeling: wat met onze natuurlijke rijkdommen?
    • Een dorp zonder steengroeve is niet echt Waals. (Louis Delattre, Le Pays wallon, 1910, p. 63)

      De Waalse bodem heeft een vrij complexe structuur, die de grote variatie aan minerale rijkdommen verklaart. Deze laatste worden al sinds mensenheugenis ontgonnen. Natuursteen speelt een cruciale rol in dit verhaal, vermits quasi heel het plaatselijke gebouwpatrominium ermee is opgetrokken, zowel in landelijke als stedelijke omgevingen. De verschillen op het vlak van materiaalgebruik onthullen de specificiteiten van elke streek op subregionale schaal en schemeren ook door in de codificatie en de onderverdeling van geografische zones, die op hun beurt aan de basis liggen van de strikte stedenbouwkundige voorschriften. Het is met andere woorden de ondergrond die het karakter van het natuurlijke landschap, het reliëf en de vegetatie bepaalt, maar die ook de bebouwing definieert, inclusief al haar subtiele variaties en uiteindelijke erfgoedwaarde.
    • AF205 - 12/2020 - P44 > 45
    • [PDF]
    • Houten blikvangers voor vliegtuigspotters
    • Brussels Airport Company (BAC) is niet alleen verantwoordelijk voor de kwalitatieve en efficiënte afwikkeling van het vliegverkeer, maar ook voor de aanleg en het onderhoud van de infrastructuur op en rond de luchthaven van Zaventem. Zo kunnen fervente vliegtuigspotters hun favoriete toestellen voortaan vanop de eerste rij aanschouwen dankzij speciaal ingerichte platformen, die grotendeels zijn opgetrokken uit hout.
    • AF205 - 12/2020 - P40 > 42
    • [PDF]
    • NORM NBN B 15-007:2018 zichtbeton
    • Sinds 16 mei 2018 is een nieuwe Belgische norm van kracht, die specifiek gericht is op zichtbeton. De norm ‘NBN B 15-007:2018 – zichtbeton’ heeft betrekking op ter plaatse gestort beton waaraan bijkomende esthetische eisen gesteld worden*. Het WTCB publiceerde vervolgens een Technische Voorlichting – Zichtbeton (TV 268) met aandachtspunten van ontwerp tot uitvoering en beoordeling volgens de norm.
    • AF205 - 12/2020 - P31 > 32
    • [PDF]
    • FAQ’s Circulair bouwen
    • Circulair bouwen is nodig om verschillende problemen waar onze planeet mee te maken krijgt te counteren.
       
      Waarom is circulair bouwen nodig?

      Circulair bouwen is nodig om verschillende problemen waar onze planeet mee te maken krijgt te counteren.

      De bouwsector is wereldwijd verantwoordelijk voor 40% van het geproduceerde afval. En hoewel de gebouwde omgeving de laatste jaren minder CO2 uitstoot, is de bouwsector zelf, door de productie van bouwmaterialen en het aan de sector gerelateerde transport, nog steeds verantwoordelijk voor een aanzienlijk percentage van de wereldwijde CO2-uitstoot. Om beide redenen hebben we dus alleen maar baat bij het sluiten van de kringloop van grondstoffen- en materialen die in een gebouw zitten. De aarde is immers een gesloten systeem. Circulair bouwen is niet iets dat enkel moet worden toegepast bij nieuwbouwprojecten. Er moet ook worden gekeken naar het bestaande patrimonium. Aangezien een groot deel van onze ruimte bebouwd is, beschikken we over een schat aan bouwmaterialen.

    • AF205 - 12/2020 - P19 > 22
    • [PDF]
    • Het nieuwe goederenrecht is (bijna) daar!
    • De Wet van 4 februari 2020 houdende boek 3 "Goederen" van het Burgerlijk Wetboek treedt in werking op 1 september 2021.

      De wijziging heeft tot doel de alom verspreide wettelijke bepalingen te integreren. Het gaat onder meer over de bepalingen die zijn opgenomen in het Burgerlijk Wetboek (eigendomsrecht en mede-eigendom), de zakelijke gebruiksrechten (erfdienstbaarheden en vruchtgebruik), de zakelijke zekerheden, de rechten van opstal en erfpacht, het Veldwetboek en verschillende andere wettelijke bepalingen, zoals bijvoorbeeld deze omtrent gevonden voorwerpen.
    • AF205 - 12/2020 - P12 > 13
    • [PDF]
    • Traditionele techniek in een actueel design
    • Architectenbureau Binst Architects verhuisde naar een nieuwe vestiging. Luc Binst en zijn team wilden hun visie op hun vak vertalen naar een vooruitstrevend architectuurproject en kozen daarom voor de renovatie van een voormalig industrieel pand vlak bij de Schelde, op het Antwerpse Zuid. De architecten hebben gericht strategische ingrepen uitgevoerd, waarbij restauraties met oog voor traditie gecombineerd werden met de toepassing van nieuwe elementen of materialen.

      Beton is op een spectaculaire manier aanwezig in het nieuwe hoofdkwartier van Binst Architects. De vloeren van de kelder- en de gelijkvloerse verdieping zijn afgewerkt met een zwart-witte granito (ook terrazzo genoemd). De keuze van de tinten en de korrelgroottes levert een sober, maar opvallend effect op dat op een hedendaagse manier in de traditie past. Ook hier sluit de materiaalkeuze aan bij het DNA van het kantoor van Luc Binst: een eerbetoon aan een oude techniek die echter uitgesproken op knowhow steunt en die tegelijk getuigt van een actuele benadering, gemotiveerd door duurzaamheid in de ruime zin van het woord.
    • AF205 - 12/2020 - P8
    • [PDF]
    • Herinrichten is (opnieuw) verzoenen! De delicate rol van de adviserende stedenbouwkundige
    • De (her)inrichting van publieke ruimtes en groenzones is een thema dat al meermaals is aangesneden in deze rubriek. In het kader van de Luikse conferenties die Pierres et Marbres de Wallonie organiseerde met de GAR (Groupe d’Archivage et de Recherche) en de Faculteit Architectuur van de ULiège kwam de Franse stedenbouwkundige Jean-Pierre Charbonneau getuigen over zijn jarenlange ervaring op het vlak van stedelijke politiek, wat onlangs ook resulteerde in de publicatie van een boek1. Tijdens zijn gepassioneerde uiteenzetting werden we extra geprikkeld door enkele opvallende passages, die we in dit artikel even in herinnering brengen via uittreksels (cursieve fragmenten) uit Les aventures de Monsieur Urbain.
    • AF204 - 09/2020 - P50 > 51
    • [PDF]
    • Het UEA of Uniform Europees Aanbestedingsdocument
    • In dit artikel zoomen we in op Europese aanbestedingen en het UEA. Wat is het nut ervan? Hoe creëer je als aanbestedende overheid een UEA-formulier? En hoe kan je er als ‘ondernemer’ het best op ‘antwoorden’? Het UEA is een verplichting als de drempelbedragen voor Europese bekendmaking bereikt zijn. Het is een verklaring op eer om de administratieve last die gepaard gaat met openbare aanbestedingen te verlichten.
    • AF204 - 09/2020 - P40 > 41
    • [PDF]
    • De erfenis van Leo Van Broeck
    • Op donderdagavond 13 februari vond in Gent het BvA Nieuwjaarsevent plaats, inclusief een gesprek met Leo Van Broeck over zijn nakende erfenis als Vlaams Bouwmeester. BvA-voorzitter Herman Jult blikte in zijn inleiding terug op een jaar van verandering en vernieuwing voor BvA. Het is dus zeker niet het moment om zelfvoldaan achterom te kijken. Als onafhankelijke beroepsvereniging, zonder subsidies, leggen we de focus op de architectuurpraktijk. Wat ons vooral interesseert, is hoe architectuur die een relevant antwoord biedt op de noden van vandaag tot stand kan komen. We zien architectuur immers als het resultaat van een breed gedragen creatief proces waarin de architect zelf een belangrijke rol speelt. Maar net dat proces en die rol zijn vandaag volop in verandering.
    • AF204 - 09/2020 - P34 > 35
    • [PDF]
    • De architect en de wet Breyne
    • Zonder dit altijd goed te beseffen, is de architect betrokken bij de wet Breyne, in het bijzonder in het kader van de opleveringsverrichtingen. De wet Breyne is zowel van toepassing op de bouwpromotie als op de algemene aanneming. In dit artikel lichten we de tussenkomst van de architect in het kader van de opleveringsverrichtingen toe en brengen we enkele toepasselijke principes en regels in herinnering.
    • AF204 - 09/2020 - P22 > 23
    • [PDF]
    • Een betonnen decor voor historische keramiek
    • Het Centre Kéramis exposeert én vrijwaart de resten van wat destijds een van de grootste aardewerkfabrieken van België was: Royal Boch in La Louvière. Voor dit project bundelde de tijdelijke architectenvereniging Coton – De Visscher – Lelion – Nottebaert – Vincentelli verschillende talenten om alle facetten van dit inspirerende gebouw te kunnen omarmen. Binnen in het Centre Kéramis vind je overal zichtbeton. De buitengevels springen eveneens in het oog dankzij de artistieke ingreep van Jean Glibert. De bepleistering dekt bijna 4 000 m2. Ze werd aangebracht op metselwerk van betonblokken en toont twee texturen, waardoor er een motief ontstaat dat refereert aan de haarscheurtjes (‘craquelé’) die je soms ook ziet op keramiekwerk.
    • AF204 - 09/2020 - P10
    • [PDF]
    • Nieuwigheden voor 2020 – Nieuwe drempelbedragen en digitalisering
    • Op 1 januari 2020 onderging de procedure voor openbare aanbestedingen twee belangrijke wijzigingen: de vermindering van de Europese drempelbedragen en de volledige digitalisering van openbare aanbestedingen. Sindsdien is het motto ‘alles elektronisch’ van toepassing.

    • AF203 - 02/2020 P40-41
    • [PDF]
    • Bruggen en Wegen – Hout als verbindend element
    • De dienst Bruggen en Wegen van de afdeling Luxemburg-Kirchberg staat gedurende de zomer in voor het onderhoud van publieke parken en zijbermen en verzorgt in de winter het onderhoud van het wegennet op het Kirchbergplateau. Het bestaande gebouw dateerde uit het begin van de jaren 90 en omvatte een hangar annex garage en een aanpalende administratieve vleugel met kleedkamers, kantoren en een refter. De site is integraal gereorganiseerd, waarbij zowel het gebouw als de vloeren en de buiteninrichting in een nieuw kleedje gestoken zijn.
    • AF203 - 02/2020 P22-25
    • [PDF]
    • In het artikel dat gepubliceerd werd in Architraaf nr. 201 van september 2019 ging ik dieper in op de vraag omtrent de toegang tot het beroep van de aannemers.

      Ik denk dat het nuttig is om in dit artikel op deze vraag terug te komen, gelet op de recente beslissing van de Vlaamse regering bij Besluit van 19 oktober 2018.

      Korte herhaling

      1. De Belgische wetgeving
      De programmawet tot bevordering van het zelfstandig ondernemerschap van 10 februari 1998 legt aan kmo’s de verplichting op tot het bewijzen van een beroepsbekwaamheid, zijnde de basiskennis bedrijfsbeheer ( artikel 4 § 1) en een beroepsbekwaamheid (artikel 5 §1).

      Het Koninklijk Besluit van 29 januari 2007 stelt dat deze beroepsbekwaamheid betrekking heeft op acht activiteiten in de bouwsector, alsook elektrotechniek en algemene aanneming.
    • AF203 - 02/2020 P16-17
    • [PDF]
    • Uit Azië of elders – Buitenlandse natuursteenvarianten in onze koele contreien…
    • We hebben in deze rubriek al meermaals onze bezorgdheid geuit over de invasie van buitenlandse natuursteenvarianten, die soms erg exotisch kunnen zijn, en de bezwaren die dat met zich meebrengt, zowel in een publieke als een private context. Zo haalden we een hele rist geologische, technische, esthetische en milieugerelateerde argumenten aan die een leidraad kunnen vormen bij het maken van een (bewuste) keuze. Na verschillende omstreden dossiers, waarin dergelijke natuursteensoorten een kwalijke rol speelden, zou je denken dat het probleem eindelijk verleden tijd is. Zo kregen bepaalde sites te maken met ernstige schade, die al snel na de afronding van de werken optrad. Het was geen toeval dat het ging om realisaties waarin Indische en Chinese bestrating, Vietnamese en Chinese tegels en borduren, enzovoort gebruikt waren. In dergelijke situaties is het debat omtrent de eindverantwoordelijkheid vaak delicaat: wie is de zondebok? En ligt het aan het ontwerp, de realisatie of het onderhoud? Is het euvel te wijten aan het materiaal zelf, of eerder aan de plaatsing of de fundering? Uiteindelijk is het vaak de excessieve belasting die naar voren wordt geschoven als ultieme oorzaak, ook al kunnen de intensiteit en de tonnages van het verkeer op voorhand – lees: in de ontwerpfase – perfect ingecalculeerd worden … Het is zeker zo dat het verkeer alsmaar toeneemt, maar van een exponentiële stijging is nu ook geen sprake. Het probleem wordt doorgaans opgelost door de bestrating op te breken en te vervangen door betonelementen of asfalt. Het is dus de sector zelf die het imago van natuursteen keer op keer schade berokkent, waarmee de geleidelijke rehabilitatie in het laatste kwart van de twintigste eeuw volledig tenietgedaan wordt ...
    • AF202 - 02/2020 - P50 > 51
    • [PDF]
    • Herman Jult - nieuwe voorzitter BvA
    • In juni volgde ik Edward Sorgeloose op als voorzitter van BvA. Nu de dagelijkse druk van de architectuurpraktijk is weggevallen, kan ik me vrijmaken om mijn halve eeuw ervaring ten dienste te stellen. Ik wil de vereniging en haar leden graag steunen en helpen bij het nemen van initiatieven om tegemoet te komen aan de hoge maatschappelijke noden, die ook van ons beroep verwacht worden.

    • AF202 - 02/2020 - P43
    • [PDF]
    • Artikel 36 van het KB van 18/04/2017: is het prijsonderzoek van toepassing op een onderhandelingsprocedure met voorafgaande bekendmaking?
    • Toen de onderhandelingsprocedure met voorafgaande bekendmaking (hierna OMVB) enkele jaren geleden geïntroduceerd werd, maakte de wetgever de mogelijkheid tot onderhandeling toepasbaar op een groter aantal overheidsopdrachten. Als de aanbestedende overheid (hierna AO) voordien wilde teruggrijpen naar een (snellere) eenfasige procedure, kon ze niet anders dan opteren voor een openbare aanbesteding, een offerteaanvraag (vandaag openbare of niet-openbare procedure genoemd) of een sterk gereduceerd aantal hypotheses in het kader van een onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking. Aangezien er nu in een groter aantal overheidsopdrachten onderhandeling mogelijk is, komt het erop aan om de consequenties en aandachtspunten die een invloed hebben op de uitwerking van een kwalitatief administratief lastenboek en dus een goede aanbestedingsprocedure naar behoren af te bakenen.
    • AF202 - 02/2020 - P35 > 36
    • [PDF]
    • Het gerechtelijk deskundig onderzoek
    • Het gerechtelijk deskundig onderzoek is van belang voor architecten, ofwel wanneer ze zelf worden aangesteld als gerechtsdeskundige, ofwel wanneer ze betrokken zijn bij een gerechtelijke procedure waarbij de rechter, alvorens recht te spreken, dergelijke onderzoeksmaatregel beveelt.

      1. De rol van de gerechtsdeskundige

      De complexiteit van de realiteit en de maatschappij waarmee de rechter wordt geconfronteerd, in het bijzonder in het bouwrecht, maakt de aanstelling van een specialist vaak noodzakelijk. Het geschil wordt dan verplaatst en behandeld voor de gerechtsdeskundige. Ook al kan de rechter zich niet van de zaak ontdoen, toch is het evident dat een technisch geschil voornamelijk door de specialist ter zake zal worden beslecht.

      De gerechtsdeskundige vervult dan ook een fundamentele rol binnen justitie: hij draagt in belangrijke mate bij tot het beslechten van geschillen, ofwel door de verzoening die hij moet proberen te bekomen, ofwel omdat zijn verslag meestal bepalend zal zijn voor de rechter die het geschil na neerlegging van het deskundig verslag zal moeten beslechten.De rechter behoudt evenwel een belangrijke macht, ook al oefent hij slechts een marginale controle uit op de expertise.
    • AF202 - 02/2020 - P15 > 17
    • [PDF]
    • BIM en beton
    • Recent verrees in Lommel een nieuw crematorium naar een ontwerp van a2o. De architecten vatten dit gebouw op als een
      ‘ruïne’ in een zand- en heidelandschap. Om dit beeld te realiseren, kozen ze voor een constructie waarbij de ruwbouw zo veel mogelijk afbouw werd, met uiteraard een belangrijke rol voor beton.

      Voor de uitvoering zetten de ontwerpers, samen met de andere bouwpartners, van meet af aan in op de toepassing van BIM. Dit zorgde niet alleen voor een grotere efficiëntie tijdens de uitvoering, maar liet de architecten ook toe om het project tot in het kleinste detail uit te werken en deze informatie vlot uit te wisselen met ingenieurs en aannemers. Enkele voorbeelden tonen aan dat beton gemakkelijk gedefinieerd kan worden binnen BIM-omgevingen – van het uitwerken van de wapeningsplannen tot het aanduiden van de gewenste specificaties bij de verschillende onderdelen.
    • AF201 - 09 / 2019 - P50
    • [PDF]
    • Grote Prijs Architectuur van Wallonië 2019 ­­– Jean-Paul Carvalho
    • Jean-Paul Carvalho is een van de vier juryleden van de Grote Prijs Architectuur van Wallonië. Hij staat aan het hoofd van het Luxemburgse carvalhoarchitects Sàrl en zal binnenkort niet zozeer optreden als verre vriend, maar eerder als goede buur.
    • AF201 - 09 / 2019 - P47
    • [PDF]
    • How to renovate Belgium ?
    • Nu de regeringsonderhandelingen een climax bereiken, koesteren velen de stille hoop dat ook de toekomst van ons vastgoedpatrimonium op tafel ligt. Hoe kunnen we voldoen aan de 2050-doelstellingen – een CO2-neutraal gebouwenpark – als het renovatiecijfer in België nog steeds zo laag is? En wat staat er zoal op het spel voor ons land?
    • AF201 - 09 / 2019 - P23 > 27
    • [PDF]
    • Bouwkwaliteit met lokale (natuursteen)materialen
    • In Davos, de prachtige stad in kanton Graubünden, midden in de Zwitserse Alpen, ontmoeten de groten op aarde elkaar op regelmatige basis. De tentakels van de macht grijpen er discreet, maar trefzeker om zich heen. Begin 2018, net voor het befaamde Wereld Economisch Forum, kwam een cultureel panel tot een overeenkomst omtrent het fundamentele belang van een ‘kwalitatieve bouwcultuur’, die bekrachtigd werd via een interessante tekst met de titel ‘Verklaring van Davos 2018’. Alle regionale en federale Belgische ministers met gerelateerde bevoegdheden hebben deze verklaring in oktober vorig jaar ondertekend. De media besteedden er helaas niet al te veel aandacht aan. Vandaar dat het ons nuttig lijkt om de tekst er opnieuw even bij te nemen en er enkele cruciale aspecten uit te lichten .

      Het concept ‘bouwcultuur’ (een letterlijke vertaling van de Duitse term ‘Baukultur’) is erg breed, aangezien het veel meer behelst dan ‘constructies’ op zich en ook betrekking heeft op de omringende infrastructurele inrichting en zelfs de globale natuurlijke omgeving – en getuigt van de nauwe samenhang tussen deze entiteiten. In de verdere toelichting van het begrip zijn onder meer de gedetailleerde bouwmethodes en de traditionele lokale knowhow inzake deze materie opgenomen. In het hart van dit alles bevindt zich het culturele patrimonium met al zijn monumenten, dat ontegensprekelijk een product is van de algemene context. Het doel van de Verklaring is evolueren naar een ‘kwalitatieve bouwcultuur’.
    • AF201 - 09 / 2019 - P12 > 14
    • [PDF]
    • De beroepsbekwaamheid van de aannemers - Meer info
    • Ik dien nogmaals terug te komen op de kwestie van de beroepsbekwaamheid van de aannemers in de bouwsector. Deze materie, die nochtans essentieel is, is niet altijd bekend en wordt niet altijd gerespecteerd door de deelnemers aan het bouwproces. Ter herinnering, de aannemers in de bouwsector dienen aan te tonen dat zij over de vereiste beroepsbekwaamheid beschikken voor negen beroepen, waaronder dat van algemeen aannemer, zoals voorzien in het Koninklijk Besluit van 29 januari 2007 betreffende de beroepsbekwaamheid voor de uitoefening van zelfstandige activiteiten van het bouwvak en van de elektrotechniek, alsook van de algemene aanneming.

      De beroepsbekwaamheid mag niet verward worden met de begrippen ‘erkenning’ of ‘registratie’. Het naleven van de wettelijke bepalingen kan zeer makkelijk nagekeken worden door het consulteren van de KBO. De beroepsbekwaamheid mag evenmin verward worden met de Nacebel Codes die enkel een referentiekader vormen voor de productie en de verspreiding van statistieken betreffende de economische activiteiten (Luik 15 februari 2018, 2017/RG/76-F-20180215-1)...



    • AF201 - 09 / 2019 - P16 > 17
    • [PDF]
    • Bouwen zonder architect
    • Ondanks de wettelijke verplichting van openbare orde om een beroep te doen op een architect voor het opmaken van de plannen en de controle op de uitvoering van de werken, gebeurt het nog al te vaak dat bouwheren beslissen om deze verplichting niet na te leven. De opdracht van de architect wordt dan beperkt tot het bekomen van een bouwvergunning. In dat verband is het interessant om kennis te nemen van het arrest van het Hof van Beroep in Luik op 22 september 2016 (referentie: 2014/RG/377 – F – 20160922-21).
    • AF200 - 05 / 2019 - P46 > 47
    • [PDF]
    • Circulair bouwen: een introductie
    • U heeft het allicht ook al wel opgemerkt: iedereen heeft de mond vol van ‘circulair bouwen’. Fabrikanten beweren bij hoog en bij laag dat hun producten niet alleen duurzaam, maar ook ‘circulair’ zijn, er worden initiatieven genomen om de principes van de circulaire economie te implementeren in de bouwsector (denk bijvoorbeeld aan be.circular in Brussel of de ondertekening van de Green Deal Circulair Bouwen in Vlaanderen), nieuwe tools zoals TOTEM hebben de ambitie om de milieu-impact van herbruikbare materialen te berekenen, verlichte geesten dromen van materiaalpaspoorten… Al wie de laatste tijd het noorden is kwijtgeraakt en het bos even niet meer door de bomen ziet, maken we wegwijs via dit beknopte dossier, inclusief enkele nuttige links voor zij die een stapje verder willen gaan.
    • AF200 - 05 / 2019 - P38 > 41
    • [PDF]
    • Klimaat: moeten wij panikeren?
    • De eerst aangesprokenen én actief ondernemenden zijn architecten, zeker op het regionale en lokale vlak.

      Wie vandaag nog niet gehoord heeft van Anuna De Wever, Kyra Gantois, Adéleaïde Charlier of Greta Thunberg, vertoefde waarschijnlijk al (als premature klimaatvluchteling ?) op planeet B. Helaas, die planeet is er niet. En zelfs wie de actie Youth for Climate een beetje naïef vindt en als zeldzamer wordende klimaatscepticus twijfelt aan de onrustwekkende voorspellingen en de veronderstelde oorzaken, kan niet anders dan besluiten dat we geen enkele inspanning uit de weg mogen gaan om een catastrofale toekomst te voorkomen. Want zelfs met een gezonde dosis twijfel aan oorzaak en gevolgen, moet je nog kunnen antwoorden op de vraag: wat als alle voorspellingen juist zijn? Bovendien dragen de meeste klimaatmaatregelen impliciet ook nog bij aan een gezondere en een meer duurzame leefomgeving, en dat willen we toch allemaal?
    • AF200 - 05 / 2019 - P37
    • [PDF]
    • De mededingingsprocedure met onderhandeling in het geval van onregelmatige of onaanvaardbare offertes
    • Heeft u een overheidsopdracht gelanceerd en heeft slechts één offerte ontvangen, die bovendien het vooropgestelde budget overschrijdt? Of bestaat de oogst louter uit niet-geselecteerde inschrijvers of onregelmatige offertes? En heeft men het bijgevolg over onaanvaardbare offertes? Geen wonder dat u zich vragen stelt … Wat is een ‘onaanvaardbare offerte’ precies? En wat te doen in dergelijke situaties?
    • AF200 - 05 / 2019 - P32 > 33
    • [PDF]
    • Evolutieve uitbreiding in CLT
    • Een breed, langgerekt perceel met aan weerskanten bebouwing: enerzijds een woning uit het begin van vorige eeuw, die veel te krap was voor haar bewoners, anderzijds een dubbele gelijkvloerse garage die ‘in de rapte’ was opgetrokken in de jaren 50. De vraag van de bouwheer sprak boekdelen: vervang de garages door een kleine woning met slaapkamers voor de kinderen, die in eerste instantie kan fungeren als een uitbreiding van het bestaande woonvolume en die later apart verhuurd kan worden.
    • AF200 - 05 / 2019 - P26 > 28
    • [PDF]
    • Kristallen bol – Waarzeggerij en scenario’s
    • De toekomst voorspellen, het is een wens die we allemaal koesteren. Weten hoe de wereld er morgen zal uitzien, staat gelijk aan het reduceren van de risico’s. Het zou ons met andere woorden stabiliteit en zekerheid bieden. Ik raak dit thema niet voor niets aan. Onze architectenbureaus worden deze dagen overladen met tools die in staat zijn om complexe analyses om te zetten in eenvoudige resultaten. Zo kunnen we concepten als Life Cycle Cost, Life Cycle Assessment, deconstructie, Circular analysis en dynamische studie een gevulgariseerde invulling geven. Deze steeds ergonomischere en toegankelijkere instrumenten roepen echter vragen op, niet in het minst met betrekking tot hun draagwijdte.
    • AF200 - 05 / 2019 - P24 > 25
    • [PDF]
    • Stapelmuren: eindelijk voor vol aanzien?
    • We hebben ze in 2017 al eens ter sprake gebracht in deze rubriek, naar aanleiding van de start van een grensoverschrijdend project inzake stapelmuren in de Grande Région, en hebben er toen meteen van geprofiteerd om een bloemlezing met Waalse projecten uit heden en verleden te berde te brengen. Hoog tijd om de draad opnieuw op te pikken en nogmaals in te zoomen op deze eeuwenoude, maar springlevende bouwtechniek.

      Het bouwen van stapelmuren – natuurstenen die zonder mortel of bindmiddel samengevoegd worden tot één massief geheel: een kunst op zich! – de achterliggende expertise en de bijhorende constructieve technieken zijn op 28 november 20181 door de Unesco erkend als immaterieel cultureel erfgoed. Het project werd gedragen door acht Europese landen, die zich verenigden in een transnationale kandidatuur (Kroatië, Cyprus, Frankrijk, Griekenland, Italië, Slovenië, Spanje en Zwitserland), hoofdzakelijk op initiatief van Frankrijk vanaf 2011 en vervolgens in goede banen geleid door de Société scientifique internationale pour l’étude pluridisciplinaire de la pierre sèche (SPS) en Cyprus2. De langverwachte erkenning resulteerde uit een lange, maar geslaagde internationale samenwerking tussen allerhande personen die sterk geloven in stapelmuren en het patrimonium dat doorheen de jaren is opgebouwd, op basis van een inventaris van het immaterieel erfgoed in alle betrokken landen.
    • AF200 - 05 / 2019 - P12
    • [PDF]
    • De onvermijdelijke modificatie van overheidsopdrachten
    • Het is een (vast)stelling die brandend actueel is: het toekennen van overheidsopdrachten via aanbestedingen is duidelijk op zijn limieten gebotst, ondanks de nuances die men wilde aanbrengen via de ‘economisch interessantste’ offerte. Het is hoog tijd om bewust te opteren voor een toekenningsmethode die de integratie van de veelbesproken milieugerelateerde, sociale en ethische parameters toelaat, bij gebrek aan praktische toepassing ervan. De Waalse regering keurde in februari 2017 het Plan wallon d’achats responsables goed, dat heel wat initiatieven omtrent deze modificatie omvat, in het bijzonder actiepunt 36 inzake kalk, hout en regionale natuursteen. En dat is uiteraard wat ons in deze rubriek aanbelangt.
    • AF199 - 02 / 2019 - P42-43
    • [PDF]
    • Rubriek Recht
    • De klassieke opdracht van de architect houdt twee elementen in: het ontwerp en de controle op de uitvoering van de werken. Dit wordt bevestigd door artikel 4 van de wet van 20 februari 1939, die overigens ook het monopolie van de architect bevestigt.

      De rechtsleer en de rechtspraak hebben een derde rol van de architect onderscheiden, met name de raadgevingsopdracht van de architect, die de bouwheer bijstaat gedurende het ganse bouwproces. De raadgevingsplicht is fundamenteel en brengt een zware en uitvoerige ver-
      antwoordelijkheid met zich mee, waarvan de architecten vaak niet helemaal op de hoogte zijn. Raadgeven veronderstelt een stap in twee richtingen: de cliënt zo volledig mogelijk informeren, maar ook bij de cliënt de nodige informatie opvragen om het project, het programma en het budget te bepalen.
    • AF199 - 02 / 2019 - P37
    • [PDF]
    • Kubus met karakter – Woning in glad industrieel beton
    • Beton speelt altijd wel een constructieve rol in een bouwproject, maar het materiaal wordt vaak weggestopt. Nochtans kan het industriële aspect ook een esthetische meerwaarde bieden. Dat bewijst architect Davy Nekkebroek met een sober, maar tegelijk toch opvallend concept voor een woning in Arendonk. Het gebouw is volledig opgetrokken in glad industrieel beton. De wisselwerking tussen gesloten betonpanelen, glaspartijen en een toets van hout in de achtergevel creëert een boeiende architectuur.
    • AF199 - 02 / 2019 - P18
    • [PDF]
    • Onderhandeling in overheidsopdrachten
    • Door een nieuw soort onderhandelingsprocedure te introduceren en de drempels die erop van toepassing zijn telkens een beetje te verhogen, lijkt de wetgever het onderhandelingsgegeven te willen promoten en aanbestedende overheden (hierna AO genoemd) te willen stimuleren om zich erop te beroepen.
    • AF199 - 02 / 2019 - P22-23
    • [PDF]
    • Onze lucht
    • Neen, het gaat hier niet om ons nieuwe liedje voor het Eurovisiesongfestival, maar om de mogelijke vertaling van een concept op het vlak van luchtkwaliteit: One Air, One Planet. VOC’s, dampkappen, tabak, pollutie, vocht, onderhoud …: luchtkwaliteit is een hot topic in tal van hedendaagse publicaties. Een complex en delicaat onderwerp dat een rechtstreekse impact heeft op onze gezondheid, maar dat moeilijk te omvatten is. Ik stel dan ook voor om de balans op te maken aan de hand van een eenvoudig idee: Onze Lucht.
    • AF199 - 02 / 2019 - P8-10
    • [PDF]
    • Individuele afvalwaterbehandelingsinstallaties (IBA’s)
    • In het achtste deel van de ‘Code de bonne pratique pour la conception, la construction et l’entretien des systèmes d’égouts et des stations d’épuration’ licht hoofdstuk 8.1.3 over individuele afvalwaterbehandelingsinstallaties (IBA’s) onder meer toe op welke procedures leveranciers zich baseren om over te gaan tot de plaatsing van systemen voor de zuivering van het huishoudelijk afvalwater van vijftig inwonerequivalenten (IE).

      Onderstaande analyse vertrekt van een gelijkaardige classificatie, die uitstekend is aangepast aan de grootteklasse van de IBA en die een leidraad biedt voor de selectie van een systeem (uit alle aanbiedingen van de leveranciers), vertrekkend van het lokale terrein en zijn eigenschapen.
    • AF199 - 02 / 2019 - P26-32
    • [PDF]
    • Passief zonder compromissen
    • In tijden van stijgende energieprijzen en een veranderend klimaat kan je als jonge architect niet anders dan ecologische en energetisch verantwoorde keuzes maken, vindt Lieselotte Steurbaut van stArchitecten. Ze voegde de daad bij het woord en ontwierp voor zichzelf en haar gezin een ‘slimme kubus’ die integraal uit hout bestaat en die bewijst dat een comfortabel passiefhuis niet per se duurder hoeft te zijn dan een traditionele woonst.
    • AF198 - 11 / 2018 - P48 > 50
    • [PDF]
    • Het gebouw bewonen
    • Voor de verandering dacht ik dat het interessant zou zijn om u een aantal algemene bedenkingen voor te leggen met betrekking tot de situatie waarmee architecten vandaag geconfronteerd worden. Het spreekt voor zich dat de realiteit belangrijke gevolgen heeft voor het architectenberoep en bijgevolg ook voor de juridische bepalingen die in sneltempo in het leven worden geroepen. Zo kunnen er aangepaste clausules worden opgenomen in de architectenovereenkomsten. Ik stel voor om, op basis van de reacties die ik van u ontvang, dergelijke clausules te suggereren. Ik sta ter uwer beschikking.
    • AF198 - 11 / 2018 - P46
    • [PDF]
    • Nieuwe stedelijke ruimte voor La Haute Ville
    • In het kader van het stedelijke ontwikkelingsmodel ‘Eupen 2012+’ lanceerde de stad Eupen in 2006 een ontwerpwedstrijd voor de herinrichting van la Ville Haute, een unieke en markante omgeving. Het stedenbouwkundige luik van het project heeft de ambitie om de onderdelen die samen het hart van het gebied vormen met elkaar te verzoenen en te verbinden via een focus op gemeenschappelijke ruimtes en toegankelijkheid. Andere stedelijke herinrichtingen in Europa, die tot de meest inovatieve ontwikkelingen in dit domein behoren, fungeerden als inspiratiebron.
    • AF198 - 11 / 2018 - P44 > 45
    • [PDF]
    • Urban mining, het nieuwe slopen
    • De BVA-uitstap naar Rotor in Anderlecht (Brussel) was een voltreffer. Onze gastheer was Lionel Devlieger, medeoprichter van Rotor, een denktank en adviesorganisatie die sinds 2016 ook zelf gebouwen ontmantelt via het spin-offbedrijf RotorDC (DeConstruction) en die het idee van een circulaire economie zo op positieve wijze in de praktijk brengt.
    • AF198 - 11 / 2018 - P43
    • [PDF]
    • Diamond Shaped Room with Yellow Light – Kunstwerk Bruce Nauman geprefabriceerd in beton
    • Het Antwerpse Middelheimmuseum heeft met Diamond Shaped Room with Yellow Light van de Amerikaanse kunstenaar Bruce Nauman een uniek stuk toegevoegd aan zijn collectie. Uniek omdat het werk voorheen nog maar kort tentoongesteld werd. Maar ook omdat het een van de weinige buitensculpturen is die de kunstenaar ontwierp. De (p)refabricage van het kunstwerk was een boeiend samenspel tussen de studio van Nauman en aannemer Mathieu Gijbels.
    • AF198 - 11 / 2018 - P34
    • [PDF]
    • Seniorenflats: suggesties van thuisverplegers voor architecten
    • Sinds enkele jaren is er sprake van een heuse migratie van personen van de derde leeftijd, die hun woning in afgelegen buurten of landelijke dorpjes inwisselen voor functionelere, makkelijker te onderhouden en gunstiger gesitueerde appartementen (in de nabijheid van winkels, diverse diensten en socioculturele activiteiten). Ze opteren resoluut voor een woning waarin ze zorgeloos oud kunnen worden en liefst tot hun laatste ademstoot kunnen resideren.
    • AF198 - 11 / 2018 - P25 > 28
    • [PDF]
    • De ambassadeurs van lokale steen
    • In de lente van 2016 lanceerde de organisatie Pierres et Marbres de Wallonie het collectieve merk Lokale steen. De bedoeling: eindgebruikers op een eenvoudige, efficiënte manier laten weten dat ze beschikken over producten die afkomstig zijn uit regionale steengroeven en bewerkt zijn in nabijgelegen ateliers – een garantie op een uiterst korte keten met een lage impact, vooral op milieuvlak. Aanvankelijk werd het merk louter gebruikt door uitbaters van steengroeven, maar vervolgens ook door verdelers en steenhouwers (die verschillende soorten natuursteen en marmer bewerken. Ze beloven het enkel te gebruiken voor producten die voldoen aan de vooropgestelde normen en waarden. In de herfst van 2017 is het concept ‘Ambassadeur van lokale steen’ ontstaan, dat onlangs een nieuwe stap in zijn ontwikkeling heeft doorgemaakt.
    • AF198 - 11 / 2018 - P21
    • [PDF]
    • Welke structuur gebruik je bij het opmaken van de analyserapporten over de ingediende offertes voor overheidsopdrachten?
    • Hoe moet je ingediende offertes precies analyseren eens de inschrijvingen geopend zijn?
      Wat zijn de volgende stappen? Voordien, toen de oude wetgeving nog van kracht was, was het verdere verloop relatief duidelijk: eerst de Selectie (toegangsrecht en kwalitatieve selectie), gevolgd door het onderzoek naar de (formele en materiële) Regelmatigheid van de offerte, de eventuele analyse van de gunningscriteria (als er andere criteria van tel waren dan de prijs) en tot slot het voorleggen van het gunningsvoorstel.
    • AF198 - 11 / 2018 - P16 > 17
    • [PDF]
    • Theater van het kasteel van Hardelot - Shakespeariaans meesterwerk in hout
    • In juni 2016 werd het eerste Elisabethiaans theater in Frankrijk ingehuldigd. Het unieke project maakt deel uit van het Centre Culturel de l'Entente Cordiale, waar het Departement van Pas-de-Calais de geschiedenis en de Frans-Britse verhoudingen opnieuw tot leven wekt. Hoewel het de voornaamste architecturale eigenschappen van een Engels Elisabethiaans theater bevat, voldoet het gebouw volledig aan de strikte eisen die gelden voor 21ste-eeuwse cultuurtempels. Het bestaat volledig uit hout: van de vloer tot en met de plafonds en van de structuur tot en met de bekleding. Vandaar ook de prijs voor beste houtconstructie op de World Architecture News Awards 2017.
    • AF197 - 08 / 2018 - P44 > 46
    • [PDF]
    • BVA One day of inspiration
    • Zaterdag 13 oktober
      BVA ONE DAY OF INSPIRATION
      in samenwerking met Zinkinfo Benelux
       
      Utrecht vernieuwt zijn stationsgebied. Dat was nodig. Sinds de bouw van Hoog Catharijne is de druk op de historische binnenstad flink toegenomen: het aantal inwoners groeit al jaren in fors tempo, steeds meer mensen nemen de trein, de fiets en de auto en Utrecht Centraal was te klein voor het aantal reizigers.
    • AF197 - 08 / 2018 - P42
    • [PDF]
    • De bouwheer, de architect, de aannemer… en de RSZ
    • Het Arbeidshof van Brussel wees op 23 mei 2018 op een arrest met betrekking tot de sociale verplichtingen van de aannemer (AR 2015/AB/1096-onuitgegeven). Een vennootschap, actief in de vastgoedsector, doet een beroep op een architect om een pas aangekocht gebouw te renoveren, met de bedoeling dit daarna opnieuw te verkopen. De architect raadt de bouwheer aan om een overeenkomst te sluiten met een aannemer met het oog op de uitvoering van bepaalde werken. Er werd een architectenovereenkomst, een lastenboek en een aannemingsovereenkomst opgemaakt.
    • AF197 - 08 / 2018 - P34 > 35
    • [PDF]
    • Bindend beton
    • Betonstructuur creëert extra speelruimte en integreert crèche en school
       
      In 2011 kocht de Vlaamse Gemeenschapscommissie de Nieuwlandsite in Brussel aan, met het doel er een nieuwe brede school te realiseren. Bij de aankoop waren zowel Nederlandstalige als Franstalige scholen op de terreinen aanwezig. Daarnaast wilden verschillende verenigingen die op een of andere manier rond kinderen werken zich op de site vestigen: Baboes, Opvoeden in Brussel, Deeltijds kunstonderwijs (DKO), de muziekacademie Brussel en het kinderdagverblijf Sint-Lutgardis.

      De uitbater van kinderdagverblijf Nieuw Kinderland kreeg een plaats op de tweede verdieping toegewezen, in de oksel van twee bestaande gebouwen. Om het beoogde programma voor 68 kinderen te realiseren, klopte vzw Kinderopvang Sint-Lutgardis aan bij Burobill en ZAmpone Architectuur.

      De toebedeelde oppervlakte was krap, én er was geen sprake van buitenspeelruimte voor de kinderen. Het tijdelijke architectenteam vond een eenvoudig, maar spectaculair antwoord op deze tekortkomingen: een deel van het kinderdagverblijf en een grote buitenruimte zijn in overkraging buiten het bestaande gebouw gerealiseerd. De betonnen luifel die zo ontstond, fungeert als overdekte buitenspeelplaats voor de aanpalende school. Het 168 m² grote platform voorziet in de beoogde buitenruimte voor de kinderen.
    • AF197 - 08 / 2018 - P33
    • [PDF]
    • Equivalente bouwproducten, een alomtegenwoordig maar vaag idee…
    • Ontwerpers uit heel het land kennen het verhaal: wanneer men de productvoorschriften in een lastenboek doorneemt, bevatten de meest nauwkeurige beschrijvingen de befaamde vermelding ‘of equivalent' – en als dat niet het geval is, wordt het op zijn minst impliciet gesuggereerd. De meest courante argumentatie is gebaseerd op behoorlijk vage principes zoals vrije circulatie van goederen en personen of het risico op belemmering van de concurrentie, wat elke publieke bouwheer per definitie doet huiveren. De term ‘equivalent' is echter op verschillende, niet-equivalente manieren te interpreteren…
    • AF197 - 08 / 2018 - P28 > 29
    • [PDF]
    • Jean Cosse – Respect voor het ambacht
    • Op 16 oktober 2018 organiseren de Faculteit Architectuur, Ingenieur-architectuur en Stedenbouw van UCL-LOCI, Instituts Saint-Luc de Bruxelles, de Beroepsunie van Architecten (BUA-UPA) en de Associatie van Waals-Brabantse architecten (AABW) – met medewerking van het Maison de l'urbanisme du Brabant wallon (MUBW-CCBW) – een evenementenavond ter nagedachtenis van de betreurde Jean Cosse.
    • AF197 - 08 / 2018 - P24 > 27
    • [PDF]
    • Brandbescherming van kruislaaghout
    • Hout is hét opkomende bouwmateriaal en de nieuwe trend voor eengezinswoningen, maar wordt ook steeds meer ingezet in de utiliteitsbouw (kantoren, scholen, woonzorgcentra, openbare gebouwen, enzovoort). Bouwen met hout biedt diverse mogelijkheden op het vlak van thermische isolatie, luchtdichtheid, prefabricage en duurzaamheid. Ook de brandveiligheid van houtconstructies moet echter de nodige aandacht krijgen, want hoewel hout een goede brandweerstand heeft, heeft het een slechte brandreactie. Bovendien duiken er nieuwe trends op, zoals wanden in kruislaaghout (Cross-Laminated Timber, ook afgekort als ‘CLT') die men vaak onbeschermd wil laten, maar die wel moeten voldoen aan de geldende regels inzake brandveiligheid.
    • AF197 - 08 / 2018 - P18 > 19
    • [PDF]
    • Opleiding van stagiairs
    • De UWA verzet zich tegen een verlenging van de architectuuropleidingen en neemt volgende stelling in: "Laten we eerst en vooral eens peilen naar de mening van de voornaamste belanghebbenden!"
    • AF197 - 08 / 2018 - P17
    • [PDF]
    • Al wat u moet weten over artikel 36 van het KB van 18/04/2017 - De verificatie van de prijzen/kosten
    • Een jaar na het in voege treden van de nieuwe reglementering zetten we onze ontdekkingstocht in wettekstenland verder met een analyse van artikel 36. Dit laatste is een aangepaste versie van artikels 21 en 99 van het KB van 15/07/2011. Bovendien leest artikel 36 als een tijdlijn; een procedure met verschillende handelingen die stap voor stap verloopt.
    • AF197 - 08 / 2018 - P10 > 11
    • [PDF]
    • Ruraal beton - Woning in ter plaatse gestort beton
    • In het noorden van Limburg – in een landelijke omgeving, op een toekomstig hoekperceel – ligt een betonnen woning die subtiel in het oog springt tussen de traditionelere verkavelingen. Een ruw betonnen volume, met een introvert karakter aan de straatzijde, herbergt een verrassend warme huiselijke woning. Het programma van eisen was zeer beperkt. De opdrachtgevers wilden een woning waarin ze tot rust kunnen komen na een drukke werkdag, afgesloten van de buitenwereld. Natuurlijke lichtinval was hierbij belangrijk aandachtspunt. Voor Clauwers & Simon architectes hield de opdracht nog een onverwachte ontwerpuitdaging in: zowel het interieur als het exterieur dienden te worden uitgevoerd in zichtbeton. Het uitgangspunt voor het ontwerp van deze betonnen eengezinswoning was een eerlijke confrontatie met het brutalistische karakter van het materiaal.
    • AF196 - 05 / 2018 - P50 > 51
    • [PDF]
    • De Perraudins: architectenfamilie met een hart voor natuursteen
    • Op dinsdagavond 6 februari vond in de grote zaal van Bozar in Brussel een interessante confrontatie plaats tussen het jonge Parijse architectenbureau Barrault Pressacco, dat onlangs nog gelauwerd werd voor een mooi sociaal woningproject met natuursteengevels, en Gilles Perraudin, sedert lange tijd een gereputeerd architect, befaamd om zijn duurzame benadering van het bouwproces. Ze traden in dialoog onder het toeziend oog van moderator Freek Persyn (51N4E), in het kader van een ‘Architecture in Belgium’-conferentie van A+. De ideale aanleiding voor een bijdrage over de Perraudin-dynastie en haar bijzondere band met natuursteen ...
    • AF196 - 05 / 2018 - P44 > 45
    • [PDF]
    • Erkenning van aannemers: een complexe materie?!
    • Erkenning van aannemers is een concept dat op het eerste gezicht erg eenvoudig lijkt, maar dat achter de schermen als een complexe materie wordt ervaren die diverse overwegingen met zich meebrengt. Wat aanbestedingen betreft, was het onder de oude wetgeving de gewoonte om te kandideren voor een welbepaald lot dat onder categorie D viel. De nieuwe wetgeving en de bijhorende verplichting tot toewijzing zullen de aanbestedende machten er echter toe aanzetten om zich op voorhand vragen te stellen bij de erkenning van (onder)aannemers. Hoe is de vereiste erkenning gedefinieerd en mogen er categorieën en/of subcategorieën toegevoegd worden?
    • AF196 - 05 / 2018 - P40 > 42
    • [PDF]
    • Brandwerende doorvoeringen: een complexe materie met eenvoudige oplossingen
    • Dit artikel gaat over aandachtspunten bij het afdichten van doorvoeringen doorheen een brandwerend compartiment. Om de veiligheid van de gebruiker te vrijwaren, is een kwalitatieve toepassing noodzakelijk. Enkel zo kunnen de sociale impact en milieuschade bij een brand in woningen, zorgcentra, bedrijfsgebouwen en andere gebouwen beperkt worden.
    • AF196 - 05 / 2018 - P34
    • [PDF]
    • Verbrekingsvergoedingen
    • Het gebeurt helaas weleens dat een architectenovereenkomst niet kan worden uitgevoerd en dat de aan de architect toegekende opdracht wordt stopgezet.

      De redenen van deze vervroegde beëindiging kunnen veelvoudig zijn: radicale wijziging van de projecten van de bouwheer, ernstige wanverhouding tussen de partijen (laat ons niet vergeten dat de architectenovereenkomst intuitu personae gesloten word, namelijk in functie van de persoon van de contractanten), onbekwaamheid en onmogelijkheid om de architecten-overeenkomst in hoofde van een of andere partij verder te zetten, een fout of ernstige wanprestatie van een partij die de andere partij het recht geeft om de contractuele relatie te beëindigen, enzovoort. 
    • AF196 - 05 / 2018 - P28 > 29
    • [PDF]
    • GDPR en de architect: klaar voor de nieuwe privacyregels?
    • Op 25 mei 2018 treedt de Algemene Verordening Gegevensbescherming in werking – beter gekend als General Data Protection Regulation of GDPR. De verordening bevat strikte regels inzake de omgang met persoonsgegevens. De gegevensbeschermingsautoriteit (de huidige Privacycommissie) krijgt de mogelijkheid om sanctionerend op te treden en zelfs (hoge) boetes op te leggen.
    • AF196 - 05 / 2018 - P22 > 23
    • [PDF]
    • Business Village - Hout etaleert zijn troeven
    • De investeerder achter dit project beschikte over een terrein aan de toegangspoort van het dorp Chaumont-Gistoux, vlak bij enkele middelgrote commerciële ontwikkelingen. Hij wilde deze voorname locatie extra in de verf zetten via de realisatie van een gebouw dat bestemd is voor de inplanting van winkels en vestigingen van vrije en zelfstandige beroepen. De architecten maakten optimaal gebruik van het hellende terrein en ontwierpen een milieuvriendelijk gebouw, dat volledig is opgebouwd uit duurzame materialen (hout, beton, zink, glas).
    • AF196 - 05 / 2018 - P16 > 17
    • [PDF]
    • Houten hoogbouw symboliseert keuze voor ecologie
    • Met zijn totale hoogte van 30 meter is Patch22 het hoogste houten gebouw van Nederland. Het rijzige volume telt zes verdiepingen die op schijnbaar nonchalante wijze gestapeld zijn, met lichte onderlinge verschuivingen tot gevolg. Als voornaamste constructie- en afwerkingsmateriaal draagt hout in belangrijke mate bij tot het duurzame, energieneutrale karakter van het indrukwekkende woon-werkcomplex.
    • AF195 - 02 / 2018 - P42 > 44
    • [PDF]
    • De drempels en termijnen voor overheidsopdrachten
    • De nieuwe reglementering brengt logischerwijs een aantal wijzigingen met zich mee. De voornaamste bezorgdheden van ontwerpers en aanbestedende overheden hebben betrekking op de definitie van de drempels en termijnen. Uiteraard blijven de nieuwe wetteksten en het kluwen van artikels complex – je moet de nieuwe wet en het nieuwe KB van 18/04/2017 tot in de puntjes beheersen om er oplossingen in te kunnen vinden. Er heerst bij de meesten dan ook nog altijd verwarring omtrent de drempel voor Belgische publicatie en die voor Europese publicatie, de drempel en de termijn die van toepassing zijn in een procedure of de drempel die van toepassing is op overheidsopdrachten voor werken, diensten of leveringen.
    • AF195 - 02 / 2018 - P40 > 41
    • [PDF]
    • Vennootschappen en persoonlijke aansprakelijkheid
    • Prestaties leveren via een vennootschap heeft aanzienlijke voordelen. Wat de aansprakelijkheid betreft, werd deze formule vastgelegd in de wet van 15 februari 2006 omtrent de uitoefening van het beroep van architect in het kader van een rechtspersoon, de zogenaamde wet Laruelle, die de architect toelaat om een vennootschap op te richten en haar ook zo in te schrijven bij de Orde van Architecten, mits naleving van bepaalde voorwaarden. Op voorwaarde dat de zaakvoerder of de bestuurder van de vennootschap de professionele burgerlijke aansprakelijkheid van de vennootschap verzekert, zal het patrimonium van de natuurlijke personen die deel uitmaken van deze vennootschap beschermd zijn en ontsnappen aan de aanspraken van medecontractanten en derden. Maar zoals artikel 9 van de wet van 20 februari 1939 stelt: “Wanneer het beroep van architect uitgeoefend wordt door een rechtspersoon overeenkomstig deze wet, zijn alle zaakvoerders, bestuurders, leden van het directiecomité en meer algemeen alle zelfstandige mandatarissen die optreden in naam en voor rekening van de rechtspersoon hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling van de verzekeringspremies. Wanneer, in geval van schending van het eerste lid, de rechtspersoon niet door een verzekering gedekt is, dan zijn de bestuurders, zaakvoerders en leden van het Bestuurscomité hoofdelijk aansprakelijk ten opzichte van derden voor iedere schuld die uit de tienjarige aansprakelijkheid voortvloeit.”

    • AF195 - 02 / 2018 - P30 > 31
    • [PDF]
    • Over bouwmaterialen en duurzaam bouwen…
    • De materiaalkeuze heeft een zware impact op de algemene appreciatie die een bouwproject geniet, ook als men het op de middellange of lange termijn bekijkt – lees: inclusief alle gebruiksfases en de volledige levensduur, tot en met de afbraak, het allerlaatste stadium. Het materiaalaspect is al geregeld onderworpen aan gedetailleerd onderzoek1, en de Belgische federatie van bouwmaterialenproducenten (BMP) wijdde er onlangs een publiek memorandum aan2. Kortom: hoog tijd voor een analyse.
    • AF195 - 02 / 2018 - P24 > 25
    • [PDF]
    • De 2050-doelstellingen
    • De Waalse langetermijnstrategie voor de energetische renovatie van gebouwen (kortweg SWRE1) werd in juni vorig jaar uit de doeken gedaan. Ze definieert de voornaamste prioriteiten om te voldoen aan de Europese 2050-doelstellingen. En ze zijn ambitieus. Getuige daarvan de beoogde reductie van de algemene broeikasgasuitstoot (met 80 tot 95 %) en een dito reductie van 95 tot 100 % voor de bouwsector…

    • AF195 - 02 / 2018 - P17 > 20
    • [PDF]
    • ‘Onderaanneming’ en het ‘beroep op de draagkracht van andere entiteiten’ - In aanbestedings- en uitvoeringsfase
    • Met de afkondiging van de nieuwe wet van 17/06/20161 en het bijhorende uitvoeringsbesluit2 vaardigde de federale regering eveneens het nieuwe koninklijk besluit (hierna KB) van 22/06/20173 uit. In haar strijd tegen sociale dumping wilde de Kanselarij van de Eerste Minister artikels 12 en 13 inzake onderaanneming vervolledigen en artikel 78/1 toevoegen.
    • AF194 - 12 / 2017 - P36-37
    • [PDF]
    • Is het monopolie van de Oosterse straatsteen doorbroken?
    • De bekleding van buitenoppervlakken is al vaak aan bod gekomen in deze driemaandelijkse rubriek, zeker omdat de markt al lang gedestabiliseerd wordt door de massale import uit het Oosten. Deze invasie bracht het gebruik van inheemse natuursteen in prestigieuze realisaties zelfs een tijdje in gevaar, waardoor de vele inspanningen die geleverd zijn om kwalitatieve regionale materialen te promoten quasi tenietgedaan werden. Gelukkig lijkt het tij deze dagen eindelijk te keren.
    • AF194 - 12 / 2017 - P50
    • [PDF]
    • Drijvende houten woonst – Eén met de rivier
    • Bij het ontwerpen van deze Fennell Residence liet de architect zich bij uitstek inspireren door de markante setting. De drijvende woning bevindt zich als het ware op de Williamette River. De rimpels, de contouren en de oneindige vloeiing van het water weerspiegelen zich in de vormgeving van het houten volume, dat is opgevat als een slakkenhuisachtige verzameling curves die over elkaar heen lijken te vloeien.
    • AF194 - 12 / 2017 - P38-40
    • [PDF]
    • Luchtkanalen getest volgens Europese normen - Brandwerende plaatmaterialen
    • De federale basisnormen schrijven voor dat alle openingen die voorzien worden in brandwerende wanden de brandweerstand van de wanden niet nadelig mogen beïnvloeden. Zo moet men dus de nodige voorzieningen treffen voor ventilatiekanalen die brandwerende constructies doorboren. Een van de mogelijkheden zijn brandkleppen in het kanaal, maar in vele toepassingen is het ook wenselijk of nodig om het kanaal te beschermen, of kunnen de kanalen zelf uit brandwerende platen opgebouwd worden. In dit artikel gaan we dieper in op de wetgeving en normering rond brandwerende ventilatie- en rookafvoerkanalen.
    • AF194 - 12 / 2017 - P30
    • [PDF]
    • Contrasterende uitbreiding met beton als krachtige rode draad
    • Tandartspraktijk of leefruimte? Architect Frédéric Filipucci bedacht een uitbreidingsproject dat alle kanten uit kan. Beton staat centraal in deze eigentijdse architectuur. De aanbouw bestaat uit een klein volume met opvallende glasoppervlakken, een carport en een laterale passage onder een betonnen dak. Dit laatste krijgt een knik aan het carportuiteinde en gaat over in een wand in zichtbeton. Om het project te vereenvoudigen en te integreren in de bestaande volumes, maar tegelijk ook zijn aanwezigheid te benadrukken, heb ik voor één strakke en minimalistische architecturale inbreng gekozen. In die logica leek de keuze voor één materiaal evident, legt Frédéric Filipucci uit. Beton lag voor de hand, om esthetische en structurele redenen én omwille van zijn tijdloosheid. Beton is niet modegebonden. Het klopt dat de strakke lijn van het uitkragende betondak meteen in het oog springt als je de aanbouw nadert. Dit visueel effect biedt het voordeel dat het onderliggende volume een intimistisch trekje krijgt, ondanks de aanwezigheid van die grote glaspartij.
    • AF194 - 12 / 2017 - P16-17
    • [PDF]
    • Grote Prijs Architectuur van Wallonië 2017
    • De architecturale grootheden van vandaag zijn in de bloemetjes gezet op de uitreiking van de Grote Prijs Architectuur van Wallonië 2017. De jury kwam tot een intelligente, genuanceerde lijst laureaten die een veelzijdig overzicht geeft van de hedendaagse best practices voor de Waalse architect.
    • AF194 - 12 / 2017 - P41-45
    • [PDF]
    • If you pay peanuts, you get monkeys
    • Velen onder ons herinneren zich nog de door de Orde gepubliceerde deontologische norm n°2, die een leidraad vormde voor het bepalen van een billijk ereloon voor te leveren of geleverde prestaties. Onder druk van de Europese regelgeving met betrekking tot de vrije mededinging is deze norm echter al geruime tijd naar de prullenmand verwezen. De slinger lijkt nu echter helemaal naar de andere kant te zijn doorgeslagen…
    • AF194 - 12 / 2017 - P35
    • [PDF]
    • Verzekering van de bouwers? Eindelijk, maar het kan beter!
    • De Wet van 31 mei 2017 omtrent de verplichte verzekering van de tienjarige burgerlijke aansprakelijkheid van aannemers, architecten en andere dienstverleners in de bouwsector treedt in werking op 1 juli 2018 (artikel 22). Laat ons de essentiële punten van deze langverwachte, maar nog niet perfecte en onvolledige wet bespreken.
    • AF194 - 12 / 2017 - P21-25
    • [PDF]
    • IncubaThor ­– Innovatie en onderzoek op voormalige mijnsite
    • De opeenvolgende sluitingen van de steenkoolmijnen van Zwartberg (1966), Waterschei (1987) en Winterslag (1988) brachten de inwoners van Genk en de economie in de regio een zware klap toe. Elk einde is echter het begin van iets nieuws. Getuige daarvan de herbestemming van de mijnsite van Waterschei, die sinds kort plaats biedt aan een fraai nieuw kantoorgebouw. De IncubaThor mikt op starters en spin-offs die zich toespitsen op innovatie en onderzoek.
    • AF194 - 12 / 2017 - P32-34
    • [PDF]
    • Een greep uite de BVA-activiteiten
    • Vind je in onderstaande kalender. Deze wordt voortdurend verder aangevuld met bijkomende activiteiten. Voor meer info en jouw lidmaatschap surf naar bvarchitecten.be
    • AF192 - 05 / 2017 - P13
    • [PDF]
    • Een verdoken woning
    • In een rustige wijk in Tienen springt een compacte woning in het oog vanwege haar atypische opvatting: de achtergevel ligt aan de straatzijde, het gelijkvloerse niveau ligt ondanks het vlakke terrein deels ondergronds en de verdieping is volledig in metselwerk gehuld. Wie binnenkijkt, zal bovendien vaststellen dat beton een centrale rol bekleedt. Een budgettaire keuze die ook esthetische en functionele voordelen biedt.

      Als de bouwvoorschriften de kroonlijsthoogte beperken tot 4,5 meter en de bouwheer toch graag twee volwaardige verdiepingen heeft, wat doe je dan? De meeste architecten zouden bijna instinctief terugvallen op een wijziging van de verkavelingsvoorschriften. Het team van AST77 had een creatieve ingeving en duwde de woning anderhalve meter de grond in. Zo creëerden de ontwerpers ondanks de stedenbouwkundige beperking twee volwaardige verdiepingen.

      De slimme ontwerpopvatting biedt ook een voordeel op het vlak van privacy. De leefruimtes en het aangrenzende terras liggen een half niveau lager dan het straatniveau, waardoor de verhouding met de buitenwereld verandert en de bewoners de nodige geborgenheid genieten.
    • AF192 - 05 / 2017 - P46
    • [PDF]
    • De architect en de toegang tot het beroep van de aannemers
    • De programmawet van 10 februari 1998 ter bevordering van het zelfstandig ondernemerschap legt bepaalde aannemersbekwaamheden op, met name basiskennis inzake bedrijfsbeheer en een beroepsbekwaamheid voor elke kmo, natuurlijke persoon of rechtspersoon, zoals bepaald in artikel 2 van de wet. Bovenop de voorziene sancties in geval van inbreuk spreekt de rechtspraak de nietigheid van de aannemingsovereenkomsten uit, gesloten door aannemers die niet over de vereiste toegang tot het beroep beschikken.

      Het Koninklijk Besluit van 29 januari 2007 legt een lijst van de gereglementeerde activiteiten in het kader van het bouwvak vast. Deze zijn gegroepeerd in negen categorieën: algemene aannemingsactiviteiten, ruwbouwactiviteiten, stukadoor-, cementeer- en dekvloeractiviteiten, tegel-, marmer- en natuursteenactiviteiten, dakdekkers- en waterdichtingsactiviteiten, schrijnwerkers- en glazenmakersactiviteiten, eindafwerkingsactiviteiten, installatieactiviteiten voor centrale verwarming, klimaatregeling, gas en sanitair en elektrotechnische activiteiten. De toegang tot het beroep kan worden nagegaan op de website van de Kruispuntbank voor Ondernemingen (KBO). Zoals we hierna zullen vaststellen, mag de toegang tot het beroep niet verward worden met andere termen, zoals de registratie of de erkenning. De toegang tot het beroep is een bekwaamheidsgarantie van de aannemer voor het gevraagde werk.
    • AF192 - 05 / 2017 - P40 > 41
    • [PDF]
    • Cité du Vin – Iconisch wijnmuseum met houten structuur
    • Op de site van de oude smederijen in de grote maritieme haven van Bordeaux, die omgetoverd wordt tot een modieuze ecowijk, werd op 31 mei 2016 een bijzonder museum ingehuldigd: la Cité du Vin. Het emblematische bouwwerk valt op door zijn markante vorm en gedurfde curves, waarmee het verwijst naar een gigantische wijnstok en het beeld van wijn die rondgewalst wordt in een glas. Op deze manier vormt het een intrigerende tegenhanger van de classicistische Bordelese architectuur.
    • AF192 - 05 / 2017 - P36 > 39
    • [PDF]
    • De overgang naar Europese documenten voor het aantonen van brandwerendheidsprestaties in België – Brengt uniformiteit ook duidelijkheid?
    • Het Koninklijk Besluit van 12 juli 2012 somt de verschillende mogelijkheden op om de brandweerstand van bouwelementen aan te tonen.
    • AF192 - 05 / 2017 - P30 > 31
    • [PDF]
    • Natuursteencultuur en industriële politiek
    • Een dorp zonder steengroeve is niet echt Waals (Louis DELATTRE, Le pays wallon, 1910). Gebieden waarvan de bodem rijke minerale bronnen bevat, werden al vroeg onderworpen aan een steeds intensievere ontginningspolitiek. Dit was duidelijk het geval in Wallonië, waar de ondergrond bulkt van de ertsen, brandstoffen en gesteenten die geschikt zijn voor alle mogelijke industriële en decoratieve toepassingen. In deze rubriek hebben we het geregeld gehad over parementblokken, marmers, breukstenen, klinkers en allerhande toepassingen in architecturale, publieke en groene omgevingen. Dit alles kaderde in een ‘natuursteencultuur’, die onze houding ten opzichte van het grijze goud in belangrijke mate weerspiegelt. Maar als het gaat om het behoud of zelfs de uitbreiding van de activiteiten van de ontginningsindustrie, duiken er vaak maatschappelijke discussies op… Het lijkt erop dat dergelijke zware industrie geen plaats meer heeft in ons Westers landschap. Waar komt deze pijnlijke cesuur vandaan en hoe moeten we ermee omgaan? Buitenlandse voorbeelden kunnen soelaas bieden…

    • AF192 - 05 / 2017 - P18 > 19
    • [PDF]
    • Overheidsopdrachten - Wat is het verschil tussen de bestelbasis en de rangschikkingsbasis? - Arrest op artikel 97 van het KB van 15/07/2011
    • Wat overheidsopdrachten betreft, is het soms moeilijk te begrijpen waarom een opdracht wordt toebedeeld aan een onderneming die zonder twijfel als goedkoopste naar voor komt in de tabel van de rangschikkingsbasis, maar die zich misschien slechts op de tweede of derde positie bevindt in de bestelbasis. Kortom: waarom mag een aannemer de opdracht uitvoeren terwijl hij duurder is dan een andere? Waarom bestaan er twee afzonderlijke saldo’s? En tot slot: hoe werk je de rangschikkingsbasis uit en waarop is ze gebaseerd?
      Deze vragen worden beantwoord in artikel 97 van 15/07/11. Voor een architect die offertes moet beoordelen in functie van een overheidsopdracht zijn een goed begrip en vooral een correcte toepassing van artikel 97 van dit arrest cruciaal. Het grootste deel van de processen die vandaag in het kader van deze problematiek worden aangespannen, zijn immers voor een groot deel te wijten aan het feit dat de richtlijnen onvoldoende worden opgevolgd.
    • AF192 - 05 / 2017 - P14 > 17
    • [PDF]
    • Steenlandschappen
    • Ze bevinden zich grotendeels buiten ons blikveld. Vastgeketend aan heuvels, rivieroevers omzomend en het register van landerijen of dorpen afbakenend, getuigen ze van traditionele praktijken en prikkelen ze geologen, archeologen en ongetwijfeld ook mensen met andere passies… Ze leven niet alleen in symbiose met hagedissen, kikkers en solitaire beien, maar ook met varens, mossen en kostmossen. Vermits ze beschermd worden door grond en oprukkende klimop, moet je ze echt gaan zoeken om je ervan te vergewissen dat ze niet volledig verdwenen zijn. Verre van, trouwens! Eens men zich waagt aan het verwijderen van die dichte vegetatieve bovenlaag, ondergaat het landschap meteen een transformatie. Natuurlijke stapelwanden bestaan wel degelijk, anders dan op zwart-witte ansichtkaarten of in oude aardrijkskundeboeken. Ze zijn er. Ze wachten slechts op onze aandacht om volledig te herleven, samen met een gediversifieerde, beschermde natuur en imposante landschappen.
    • AF191 - 02 / 2017 - P50
    • [PDF]
    • Tussen risico en onzekerheid
    • De architect is een risicobeheerder: zijn beroep en zijn kunst, die ten dienste staan van een bouwheer, gaan gepaard met technische, juridische en administratieve verplichtingen. Sommige kunnen makkelijk bepaald worden, andere zijn moeilijker, soms zelfs onmogelijk te bepalen op het ogenblik dat de architect een haalbaarheidsstudie begint in het kader van het voorontwerp. Zal het voorgestelde ontwerp of programma positief onthaald en goedgekeurd worden door het verkrijgen van een bouwvergunning? Wat zullen de soms arbitraire verplichtingen zijn, opgelegd door de administratie?

      De architect realiseert het ontwerp niet alleen, zoals een artiest doet met zijn schilderij. Hij dient rekening te houden met verschillende parameters van derden die zullen tussenkomen in het bouwproces: zal de bouwheer ten gepaste tijde over voldoende fondsen beschikken? Zal hij onvoorziene wijzigingen eisen in de loop van de uitvoering? Zal de aannemer solvabel blijven tot aan de oplevering en zelfs nadien? Is de aannemer werkelijk competent en voorzichtig en beschikt hij te allen tijde over de vereiste toegang tot het beroep? Hoe zullen de buren reageren? Wat zijn de energieprestaties waaraan het gebouw moet voldoen? Wat met betrekking tot de vereisten omtrent brandveiligheid? En wat als het ontwerp moet worden voorgelegd aan de overlegcommissie? Deze vragen brengen niet enkel risico’s met zich mee, maar ook en vooral onzekerheden, namelijk een onvrijwillige en begrijpelijke onwetendheid met betrekking tot de toekomst.
    • AF191 - 02 / 2017 - P44
    • [PDF]
    • Gekleurd beton
    • Dat beton niet altijd grijs hoeft te zijn, is intussen wel bekend bij ontwerpers, architecten en bouwheren. Spelen met de kleur en textuur van het oppervlak maakt het mogelijk om een betonnen product of bouwwerk niet alleen voor zijn functionele kenmerken, maar ook voor zijn decoratief uiterlijk te waarderen.
       
      Het kleuren van de betonspecie via de toevoeging van pigmenten mag dan wel een eenvoudige techniek zijn, toch resten er vaak heel wat vragen over de manier waarop een bepaalde kleur of tint kan worden gecreëerd. Er zijn immers nog verschillende andere parameters die het uiteindelijke uitzicht van het beton beïnvloeden. We denken hierbij aan de water-cementfactor van het beton, het mengproces en het gebruikte type cement en zand.

      Een andere bezorgdheid is de evolutie van het uitzicht van het betonoppervlak doorheen de tijd. Vervuiling en verwering spelen hierin een belangrijke rol, maar de meest gestelde vraag is ongetwijfeld waarom de kleuren soms blijken te vervagen. Noties over lichtweerkaatsing en -diffusie en een microscopisch inzicht in het beton zijn nodig om hier een antwoord op te kunnen bieden.

      Deze publicatie gaat in op diverse aspecten van het in de massa gekleurd beton en licht ook kort de mogelijkheden van kleurmeting en -evaluatie toe.
    • AF191 - 02 / 2017 - P38
    • [PDF]
    • Architecturaal hoogstandje verrijkt Scandinavische natuur
    • Op een spectaculaire site aan de rand van het Dovrefjell National Park in Noorwegen, op goed 1250 meter boven zeeniveau, kijkt het fraaie Tverrfjellhytta-paviljoen uit over het Snøhetta-bergmassief. Het 75 m² grote viewpoint biedt groepjes scholieren en bezoekers beschutting tegen de gure weersomstandigheden. Met zijn transparante schil en knappe houten kern vormt het complex zonder meer een verrijking voor de omringende natuurpracht.
    • AF191 - 02 / 2017 - P30-32
    • [PDF]
    • De relevantie van de BVA
    • Naar aanleiding van het vernieuwde voorzitterschap bij de beroepsvereniging voor architecten staat voorzitter Edward Sorgeloose stil bij de relevantie en de meerwaarde die BVA biedt voor haar leden. “BVA versterkt en verbindt architecten die het maatschappelijk belang van architectuur binnen een duurzame samenleving ter harte nemen”.
    • AF191 - 02 / 2017 - P25
    • [PDF]
    • Natuursteen en overheidsopdrachten, verbetering in zicht?
    • We hebben deze vraag al vaak opgeworpen in onze driemaandelijkse rubriek, onder meer in de zomer van 2015 (‘De stenen van de schande’), volgend op een onderzoekscampagne van de Vlaamse krant De Standaard omtrent de mensonwaardige omstandigheden waarin de – in onze steden courant geplaatste – Indische zandsteen geproduceerd wordt. In Wallonië heeft dit helaas weinig zoden aan de dijk gebracht, maar in Vlaanderen waren er wel enkele belangrijke publieke opdrachtgevers, zoals de steden Mechelen en Gent, die expliciet verklaarden dat ze de situatie wilden veranderen door de producten in kwestie voortaan niet langer toe te passen in hun projecten
    • AF190 - 12 / 2016 - P50
    • [PDF]
    • Modulaire berghut in de Sloveense Alpen
    • Middenin een betoverend berglandschap in Slovenië, onder de imposante Mountain Skuta, werd vorig jaar een hedendaagse houten hut opgetrokken. Het project komt voort uit een architecturale ontwerpopdracht aan de Harvard Graduate School of Design. Enkele studententeams kregen de taak om een praktische en innovatieve schuilplaats te creëren die bestand is tegen het extreme Alpenklimaat. Het beste concept werd uiteindelijk verfijnd en effectief gerealiseerd.
    • AF190 - 12 / 2016 - P44-47
    • [PDF]
    • Aquacenter van Marcinelle Een kleurrijke verjongingskuur
    • In Charleroi kent iedereen het ‘Centre de délassement’ (ontspanningscentrum) van Marcinelle. ‘s Zomers is het een favoriete bestemming en lopen bad en ligweiden onvermijdelijk vol. Het complex werd aan het eind van de jaren 50 gebouwd volgens plannen van architect Jacques Depelsenaire en is in elk opzicht typisch voor zijn tijd. Vooral het zwembad heeft met constant succes de tijd doorstaan.

      Ondanks de grote bezettingsgraad en het onderhoud van de site traden toch stilaan verouderingskwaaltjes op die de installaties bedreigden. In 2014 werd beslist om het zwembad en zijn ligweiden naar het niveau van de huidige normen te tillen. Dat had te maken met milieu- en veiligheidsaspecten. Na een offerteaanvraag werd het ontwerp toegewezen aan het bureau RESERVOIR A. De architecten vatten de renovatieopdracht op als een uitdaging tot herinterpretatie van de plek. Hun ontwerp verzoent de diverse tijdperken met elkaar, tot tevredenheid van de bezoekers.

      Dankzij zijn flexibele mogelijkheden bleek beton van onmisbare waarde te zijn voor de globale opwaardering. Herstellingen, versterkingen en nieuwe structuren werden ofwel ter plaatse op maat gegoten, ofwel gerealiseerd met geprefabriceerde elementen.
    • AF190 - 12 / 2016 - P34-39
    • [PDF]
    • Radicaal pleidooi voor ander ruimtegebruik
    • Op donderdag 25 februari brachten Prof. Leo Van Broeck en het voltallige team van BOGDAN & VAN BROECK in Gent een spraakmakende lezing onder het motto ‘Land use & Densiteit’. Van Broeck is sinds 1 september 2016 Vlaams Bouwmeester en was tot voor kort voorzitter van de FAB, onze koepelorganisatie. BVA was enthousiast en zocht contact met de spreker. We vroegen hem naar zijn mening over ‘dens bouwen’, een van de BVA-jaarthema’s.
    • AF190 - 12 / 2016 - P33
    • [PDF]
    • Bijkomende erelonen
    • Architecten worden regelmatig geconfronteerd met bijkomende erelonen naar aanleiding van diverse omstandigheden, waarbij prestaties verricht moeten worden die niet inbegrepen waren in de initieel overeengekomen contractuele verplichtingen.

      Vooreerst dienen de prestaties die normaal gezien inbegrepen zijn in de volledige architectenopdracht, van ontwerp en controle op de uitvoering van de werken conform de wet van 20 februari 1939, precies omschreven te worden – en bijgevolg ook de prestaties die niet inbegrepen zijn.

      De gewoonlijke architectenovereenkomst definieert duidelijk de taken van de architect: haalbaarheidsstudie en voorontwerp, opstellen van het administratief bouwaanvraagdossier, uitvoeringsplannen, lastenboek, meetstaat, controle op de uitvoering van de werken, verificatie van de afrekeningen en bijstand bij voorlopige en definitieve oplevering.
    • AF190 - 12 / 2016 - P21
    • [PDF]
    • De normen: verplichtende voorschriften of eenvoudige aanbevelingen?

    • In de bouw wordt er vaak verwezen naar de NBN-normen, uitgevaardigd door het "Bureau voor Normalisatie ", het nationaal Belgisch orgaan dat verantwoordelijk is voor de realisatie en de publicatie van de normen in België. Het levert voorschriften in tal van domeinen, gaande van de grootte van borstweringen tot vuurvastheid. Het is echter niet altijd eenvoudig om uit te maken of deze normen al dan niet een dwingend karakter hebben...

    • AF189 - 09 / 2016 - P50
    • [PDF]
    • Manneriehof - Eengezinswoning met houtstructuur

    • Op een hellend terrein nabij een klein dorp in de Oostkantons, langs een kleine vallei, betuigt deze knappe eengezinswoning eer aan haar omgeving. Het gelijkvloerse huis gaat op in het bestaande landschap en volgt de contouren van de cirkelvormige tuin. Hout is logischerwijs het dominante materiaal.
    • AF189 - 09 / 2016 - P26-28
    • [PDF]
    • Brandbescherming van kruislaaghout
    • Hout is hét opkomende bouwmateriaal en de nieuwe trend voor ééngezinswoningen, maar wordt ook steeds meer ingezet in de utiliteitsbouw (kantoren, scholen, rust- en verzorgingstehuizen, openbare gebouwen, enz.). Bouwen met hout biedt diverse mogelijkheden op het vlak van thermische isolatie, luchtdichtheid, prefabricatie en duurzaamheid. Ook de brandveiligheid van houtconstructies moet echter de nodige aandacht krijgen. Hoewel hout een goede brandweerstand heeft, heeft het een slechte brandreactie. Bovendien duiken er nieuwe trends op, zoals wanden in kruislaaghout (Cross-Laminated Timber, ook afgekort als ‘CLT’) die men vaak onbeschermd wil laten, maar die wel moeten voldoen aan de geldende regels inzake brandveiligheid.
    • AF189 - 09 / 2016 - P30-31
    • [PDF]
    • Het generieke als deugd
    • Voor META architectuurbureau is de essentie van het bouwen minder programmatorische antwoorden bieden en meer potentieel creëren. Zo vorm je generieke architectuur. Sluit het generieke karakter van een gebouw een kenmerkende identiteit uit? Wordt een generiek gebouw banaal? META vindt van niet. Door de ontwikkeling van een welgeplaatste structuur en een neutrale gevelexpressie kan de invulling van het gebouw zowel nu als later heel eenvoudig aangepast worden aan verschillende mogelijke functies. Zo creëer je gebouwen voor het heden en de toekomst. Het Montigny-gebouw is daar een goed voorbeeld van: de gevel ontplooit zich via de voortdurende herhaling van één kaderelement, en de flexibiliteit van het plan zorgt ervoor dat een appartement met enkele eenvoudige ingrepen tot een kantoor kan worden getransformeerd (en vice versa).
    • AF189 - 09 / 2016 - P29
    • [PDF]
    • As-builtattest
    • Het As-builtattest wordt gedefinieerd als een attest waarin wordt verklaard dat een constructie of gebouwencomplex niet of slechts beperkt afwijkt van de plannen ingediend ter aanvraag van een stedenbouwkundige vergunning of melding.
    • AF189 - 09 / 2016 - P25
    • [PDF]
    • Regionale steensoorten en circulaire economie!
    • We hebben in deze rubriek eerder al gewezen op de manier waarop natuurlijke, regionale steensoorten passen in het concept van de circulaire economie, een concept dat deze dagen meer dan ooit furore maakt. Op 20 april werd in Parijs een volledig dag gewijd aan ‘Natuursteen en circulaire economie’, op initiatief van het Centre technique des matériaux naturels de construction (www.ctmnc.fr). Alle presentaties van de negende editie van dit gerenommeerde evenement zijn online beschikbaar (www.ctmnc.fr/pages/lapierrenaturelleetleconomiecirculaire.php).
    • AF189 - 09 / 2016 - P24
    • [PDF]
    • Verantwoord asbestbeheer, risico’s en verplichtingen
    • Asbest is een natuurlijk vezelmateriaal dat verschillende interessante eigenschappen bevat.
      Dit verklaart ook meteen de grote diversiteit aan asbesttoepassingen die sinds meer dan een eeuw ontwikkeld zijn. Epidemiologische studies wezen echter uit dat het inademen van vrijgekomen vezels aan de oorzaak lag van heel wat zware of zelfs dodelijke pathologieën. De statistieken over deze pathologieën, die vrijgegeven zijn door het ‘Asbestfonds’, getuigen de laatste jaren van een uiterst kwalijke evolutie. Gezien deze vaststelling heeft het wetgevend kader het vermarkten van asbesthoudende producten progressief1 verboden. Asbesthoudende materialen die gebruikt zijn voor de afkondiging van het verbod moeten echter niet systematisch verwijderd worden. De huidige regelgeving wil in dit verband het risico op blootstelling aan asbestvezels reduceren, en dat voor alle personen die er potentieel mee in contact komen – in het bijzonder gedurende onderhouds-, renovatie- of asbestverwijderingswerken.
    • AF189 - 09 / 2016 - P14-19
    • [PDF]
    • Duurzame supermarkt – Hout als antigif voor het versteende karakter van een woonblok
    • De voornaamste ambitie van dit project was bewijzen dat een schijnbaar eenvoudige opdracht als die van een supermarkt ook geschikt kan zijn voor subtiele stedelijke acupunctuur die de locatie in kwestie opwaardeert, tenminste als er toewijding en creativiteit van uitgaat. Gedragen door een bouwheer met ecologische aspiraties, wil deze realisatie fungeren als een toonbeeld van multidisciplinariteit (gebouw, gebruik, commercieel aanbod) en duurzaamheid in de brede zin van het woord. Een BREEAM ‘Very Good’-certificaat is het ultieme streefdoel.
    • AF188 - 05 / 2016 - P46 - 48
    • [PDF]
    • De aansprakelijkheid van de fabrikant van het materiaal
    • Onroerend goed blijft een van de laatste belangrijke sectoren van de economische activiteit, die voornamelijk een artisanaal karakter vertoont. Nadat het werd gefabriceerd, wat een ontwerp en verwezenlijking van materiaal veronderstelt, wordt het materiaal ofwel verkocht aan een aannemer, ofwel rechtstreeks aan de bouwheer. Het materiaal wordt vervolgens verwerkt door de aannemer of zijn onderaannemers volgens de voorschriften of de controle van de architect. Eens het is geplaatst, dient het materiaal tot slot onderhouden te worden.
    • AF188 - 05 / 2016 - P42
    • [PDF]
    • Superbeton – Vormelijke emancipatie
    • De mogelijkheden van nieuwe ‘ultrahogesterktebetonsoorten’ resulteren in een heuse emancipatie van de vorm. Ze maken niet alleen allerhande esthetische varianten mogelijk, maar gunnen vooral de fantasie de vrije loop. Bogen, tegenbogen, maaswerk en subtiele afwisselingen van hol en vol maken van bepaalde realisaties volwaardige kunstwerken. De complexe harmonie van de vormen, hun interactie met het licht en de zichtbare contrasten die daar het resultaat van zijn kunnen weleens doen denken aan het zwart-witte lijnenspel van bepaalde bijna abstracte gravures. Die parallel tussen twee relatief ver van elkaar verwijderde kunstvormen wordt perfect geïllustreerd door een foto van het moucharabieh van het MuCEM en een werk van beeldend kunstenares Kikie Crêvecœur dat hetzelfde onderwerp afbeeldt.

      Ambroise Crêvecœur
    • AF188 - 05 / 2016 - P32
    • [PDF]
    • De WoningPAS-OP!
    • We kennen allemaal de gevallen waarbij de ramen een aantal jaar geleden, met overheidssubsidies, vernieuwd zijn en later blijkt dat het schrijnwerk aangepast of vervangen moet worden om de bouwknopen weg te werken. De luxe om met dit soort van mislopen kansen en verkeerde beslissingen verder te gaan, hebben we niet meer. Een (dwingende) leidraad om eenduidig richting een energetisch performant gebouwenpatrimonium te gaan, dringt zich op. Wie een huis koopt, krijgt binnenkort dan ook een woningpas: een stappenplan om de woning energievriendelijk te renoveren.
    • AF188 - 05 / 2016 - P31
    • [PDF]
    • Het keurmerk ‘Pierre locale’, een nieuw argument om te kiezen voor lokale producten
    • Het is deze dagen een heuse rage om producten allerhande soorten ‘labels’ toe te kennen en uit te rusten met een overvloed aan logo’s waarvan de ware betekenis niet altijd even duidelijk is. Dit is zeker het geval in de landbouw- en de voedingsindustrie, maar ook andere sectoren blijven niet achterwege. Zelfs natuursteen ontsnapt niet aan deze nieuwe logica, en dat als sinds 1999 met de aanduiding van lokale oorsprong voor ‘blauwe steen of arduin uit het Tournaisiaanse geologische tijdperk’, een ietwat complexe benaming voor een materiaal dat in andere gevallen simpelweg omschreven wordt met het merk ‘Arduin – Belgische blauwe hardsteen’, officieel vastgelegd door de federatie van producenten van blauwe hardsteen (www.federatieblauwehardsteen.be). Het standaardbestek dat gepubliceerd werd in het Belgisch Staatsblad preciseert de toepassingsvoorwaarden van deze aanduiding van lokale oorsprong, meer bepaald met betrekking tot de geologie en de petrografie van de steen, de karakteristieken en de performantie. Om diverse redenen, waaronder de verdwijning van het certificatieorganisme, heeft dit keurmerk nooit een concrete toepassing gekregen, laat staan dat het werkelijk gebruikt is.
    • AF188 - 05 / 2016 - P26 - 27
    • [PDF]
    • Seraing, metamorfose tot een bezienswaardige stad!
    • De herinrichting van het grondgebied van Seraing, zijn socio-economische functie en zijn imago werden gedurende circa twee eeuwen louter bepaald door de lokale metaalnijverheid. De identiteit en het beeld van Seraing zijn als dusdanig sterk verweven met zijn fabuleus industrieel verleden. Dit heeft ertoe geleid dat de stad als zeer lang de bijnaam ‘Cité du fer’ met zich meedraagt. Al zijn de tijden volop aan het veranderen...
    • AF188 - 05 / 2016 - P10 - 13
    • [PDF]
    • Het respect voor het budget
    • Nogmaals dient de aandacht van de architecten te worden gevestigd op hun raadgevingsverplichting in het kader van het budget.

      De architect heeft een algemene raadgevingsverplichting, zoals iedere professional. Deze verplichting is nog belangrijker wanneer ze betrekking heeft op een vrije beroeper, a fortiori wanneer deze laatste van een wettelijk monopolie geniet.
    • AF187 - 02 / 2016 - P48, 50
    • [PDF]
    • Houten schelp opent zichnaar de hemel - De ontluiking van een nieuwe kathedraal
    • De Notre-Dame-kerk in Créteil werd gebouwd in de jaren 70 en uitgeroepen tot kathedraal in 1987. Onlangs werd het eens zo discrete gebouw volledig herdacht door Architecture-Studio. Het bureau voegde een groot, schelpvormig volume toe dat symbool staat voor de gevouwen handen van een biddend priester, waardoor de kathedraal enorm aan omvang en visibiliteit won. De keuze voor hout drong zich op vanuit technisch en architecturaal oogpunt: het lichte gewicht van de constructie (waardoor de funderingen geoptimaliseerd konden worden), de flexibiliteit en de makkelijke verwerkbaarheid van het materiaal an sich (ideaal voor de creatie van complexe geometrieën) en de esthetische uitstraling van het geheel.
    • AF187 - 02 / 2016 - P40-42
    • [PDF]
    • Overheidsopdrachten, schrikbeeld voor veel architecten - Op naar een gestructureerde methodiek voor de beoordeling van offertes
    • Het is voor geen enkele architect een geheim dat de wetgeving hen bij overheidsopdrachten al te vaak dwingt om quasi op te treden als jurist opdat ze hun werk terdege zouden kunnen uitvoeren. Er wordt hen immers gevraagd om naast het ontwerpen op zich ook de gunningsprocedure te definiëren, de aanbesting bekend te maken, de verkoop van de dossiers in goede banen te leiden, de vragen van de kandidaat-aannemers te beantwoorden en (tot slot) de aannemer aan te duiden die het werk mag uitvoeren – al bij al een vervelende en tijdrovende vergelijkende studie.
    • AF187 - 02 / 2016 - P36-39
    • [PDF]
    • Pôle Marhexe – Het station van Herstal - Iconisch station creëert nieuw stedelijk elan
    • De uitdagingen op de strategisch gelegen stationssite waren talrijk: in de eerste plaats de omringende wijk herwaarderen, opnieuw de connectie maken met het stadscentrum en het stedelijk netwerk reconstrueren om een progressieve verbetering van het levenskader te ondersteunen. Het stationsgebouw en de onmiddellijke omgeving kaderen in een nieuw stramien van publieke ruimtes, dat bestaat uit een plein en een park. Met zijn diverse functies en markante identiteit vormt het geheel een verrassende stedelijke aantrekkingspool en nodigt het uit tot verdere ontdekking.
    • AF187 - 02 / 2016 - P32-35
    • [PDF]
    • Woning «BM» - Dialoog met de natuur
    • Het uitgangspunt van dit atypische project is het bouwterrein waarop de woning werd ingeplant. De bouwheren beschikten inderdaad over een mooi bewaard perceel. De grote bomen die zich daar ontwikkeld hebben, resulteren in een landschappelijke kwaliteit die je niet voor mogelijk houdt op een bouwterrein.

    • AF187 - 02 / 2016 - P20-21
    • [PDF]
    • Gebruik van regionale steensoorten is erg voordelig voor overheden!
    • We hebben in deze rubriek vaak de kans gekregen om het gebruik van regionale steensoorten bij de inrichting van publieke ruimtes te bespreken. We hebben al een hele resem argumenten aangedragen die de elementaire technische en budgettaire aspecten overstijgen die bij aanbestedingsprocedures in rekening gebracht worden. De aanbestedingsprocedure in kwestie is uiteraard belangrijk, en de organisatie van een openbare aanbesteding laat toe om de wensen van de bouwheer bij te sturen via de integratie van sociale, ethische en ecologische criteria. Hier komen we voor de dag met een extra stap, omschreven in een recente academische nota die gewijd werd aan de kosten-batenanalyse van het gebruik van regionale steensoorten in overheidsopdrachten.
    • AF187 - 02 / 2016 - P14
    • [PDF]
    • Permanente Vorming voor Architecten – enkele bedenkingen
    • In navolging van andere instituten voor vrije beroepen werkt de Orde van Architecten sinds enkele jaren aan de voorbereidingen voor het inschrijven van permanente vorming in de plichtenleer (in uitvoering van een Europese richtlijn). De dubbelzinnige houding van de Orde is in deze problematiek tekenend voor de wijze waarop ze in het algemeen met haar ingeschreven architecten omgaat.
    • AF186 - 11 / 2015 - P27
    • [PDF]
    • Betonherstelling gisteren… vandaag en morgen misschien!
    • Hoewel beton sinds mensengeheugenis gekend is… en hersteld moet worden, zijn de manier van herstellen en het gebruik van de geschikte mortels nog maar recent (2009) genormaliseerd door een Europese norm (EN 1504), als gevolg van het grote aantal schadegevallen die door de Europese Studie CONREPNET (2001 / 2006) werden bekendgemaakt.
    • AF186 - 11 / 2015 - P28
    • [PDF]
    • Brusselse kinderkopjes – Onder de platanen, de stenen, het zand… en nog veel meer!
    • Kasseien, zonder twijfel een elementair onderwerp waarmee we onze periodieke kronieken kunnen voeden! En in Brussel zijn ze (haast) altijd brandend actueel! Het moet gezegd dat de straatbekleding in onze hoofdstad bijna dagelijks op de agenda staat… De verstening van de fameuze voetpaden van de boulevards in de benedenstad, bijvoorbeeld. Maar dat niet alleen…
    • AF186 - 11 / 2015 - P38
    • [PDF]
    • Uitvoering in natura. Ja, maar…
    • Het komt jammer genoeg meer en meer voor dat de bouwheer en de architect geconfronteerd worden met progressieve chronische tekortkomingen van de aannemer.
      De architect stelt de gebreken, tekortkomingen en andere onvolkomenheden vast die in de werfverslagen worden opgenomen.
      Indien bepaalde opmerkingen niet worden opgelost, dan zal de bouwheer een ingebrekestelling sturen.
    • AF186 - 11 / 2015 - P26
    • [PDF]
    • Het Franse paviljoen – Weelderige gewelven in hout
    • De 34e universele wereldtentoonstelling in Milaan sloot onlangs haar deuren. Het centrale thema van deze editie was ‘Voeding voor de planeet, energie voor het leven’. Het Franse paviljoen plaatste de rijke eetcultuur van de Hexagoon in de kijker via een immense dakstructuur waarin de ruime variëteit aan Franse voedingsspecialiteiten gepresenteerd werd. Welk ander materiaal dan hout kon al deze delicatessen zo in het oog doen springen?
    • AF186 - 11 / 2015 - P20-21
    • [PDF]
    • Het MICX, een icoon voor de toekomst
    • De stad van de Doudou kent een forse ontwikkeling die wordt voortgestuwd door de titel van Culturele Hoofdstad van Europa 2015. Momenteel investeert Bergen zwaar in de stationswijk aan de overzijde van de sporen.
    • AF186 - 11 / 2015 - P18
    • [PDF]
    • Architect, u neemt deel aan de voorbereiding van een overheidsopdracht: Wat kunt u doen? Wat moet en kan de aanbestedende overheid doen?
    • Hypothese: U wordt door een aanbestedende overheid gevraagd om mee te werken aan de opstelling van een overheidsopdracht.
      Mag u vervolgens zelf deelnemen aan deze overheidsopdracht?
    • AF186 - 11 / 2015 - P16-17
    • [PDF]
    • Yann Kersalé – Intense verstandhouding leidt tot Verlichting
    • Yann Kersalé werd in 1955 geboren, in een geslacht van Bretoense scheepvaarders. Hij is actief als beeldend kunstenaar en legt zich al dertig jaar toe op het ontwerpen van – hoofdzakelijk architecturale – verlichtingsobjecten en -concepten. Sommigen beschouwen hem als de Franse pionier in dit domein. Het resultaat van zijn creatieve hersenspinsels is afgezien van zijn vaste installaties onder meer te bezichtigen op de Pont de Normandie, de Pont Jacques-Chaban-Delmas in Bordeaux, het Sony Center in Berlijn en de internationale luchthaven van Bangkok (architect: Helmut Jahn), de Torre Agbar in Barcelona en het Musée du quai Branly in Parijs (architect: Jean Nouvel), het Mucem in Marseille (architect: Rudy Ricciotti) en de Oude Haven van Marseille.
    • AF186 - 11 / 2015 - P39-41
    • [PDF]
    • Caserne –Specifiek ingerichte publieke ruimte op de site van de Leopoldkazerne
    • De inrichting van de publieke ruimtes van de Leopoldkazerne kadert in de denkoefening omtrent de revival van dit stedelijke geheel. De uitdaging is buitengewoon om verschillende redenen: gelegen binnen de muren van wat allicht de laatste ‘vrije’ site in het stadscentrum is, bezit deze nieuwe publieke ruimte een uitstraling die vergelijkbaar is met die van de zeldzame iconische plekjes in de stad. Bovendien maakt ze door haar ligging – middenin ‘de culturele kilometer’ van Mons 2015 – automatisch deel uit van het bruisende culturele leven op naburige locaties: Fondation Mons 2015, Arsonic, theater le Manège, Mondanéum...
    • AF186 - 11 / 2015 - P48-50
    • [PDF]
    • Caserne –Woningen in de historische stadskern
    • Dit project werd onlangs twee maal bekroond op de Grote Prijs Architectuur van Wallonië. Het komt voort uit een publiek-privaat samenwerkingsverband dat in 2006 op touw gezet werd door de stad Bergen, meer bepaald via een gelimiteerde prijsvraag. Het doel van de wedstrijd was het toekennen van de eigendomsrechten van het laatste belangrijke beschikbare bouwterrein in het historische stadscentrum aan een laureaat met een goed concept, en niet zozeer aan de hoogste bieder. De stad Bergen nam de kosten voor de inrichting van de publieke ruimte op zich.
    • AF186 - 11 / 2015 - P46-47
    • [PDF]
    • Grote Prijs Architectuur van Wallonië 2015
    • Bij wijze van hulde aan de Waalse architectuur groepeerde de Grote Prijs wederom de beste projecten die de voorbije vijf jaar in de Waalse regio gerealiseerd zijn. 102 verschillende bureaus zonden meer dan 160 projecten in. Net als in de vorige edities werden de awards opgedeeld in vier categorieën: individuele woningen, collectieve woningen, niet-residentiële gebouwen en buiteninrichting.
    • AF186 - 11 / 2015 - P30-35
    • [PDF]
    • BVA
    • Register van Regelgeving
    • AF185 - 08 / 2015 - P41
    • [PDF]
    • Brandwerend beschermen van staalconstructies met plaatmaterialen, spuitmortels en verven
    • Promat International NV biedt verschillende oplossingen voor het brandwerend beschermen van staalconstructies volgens EN 13381 – 4 en 8 met plaatmaterialen, spuitmortels en verven.
    • AF185 - 08 / 2015 - P58 > 59
    • [PDF]
    • De stenen van de schande…
    • Recente mediaberichten hebben in het Noorden van het land voor beroering gezorgd en hebben in afgezwakte vorm ook de Franstalige pers gehaald. Voorwerp van discussie is een vaste waarde in onze kronieken, de wijdverspreide Indische steenvariant die omgedoopt werd tot Kandla, verwijzend naar de naam van de mainport van waaruit hij de West-Europese markten overspoelt. Journalisten van De Standaard deden onderzoek naar het product en hebben de volledige productieketen ragfijn ontleed, tot aan de plek van oorsprong in het hart van Rajasthan toe.
    • AF185 - 08 / 2015 - P52
    • [PDF]
    • In solidum… Het vervolg
    • Ik las het excellente artikel, opgesteld met medewerking van mr. Laurent Olivier HENROTTE en gepubliceerd in het tijdschrift Architraaf van mei 2015 n° 184, met betrekking tot het arrest gewezen door de Eerste Kamer van het Hof van Cassatie op 15 september 2014 betreffende de clausule van uitsluiting van de in solidum-aansprakelijkheid.

      Ik zou op mijn beurt willen reageren op dit onbegrijpelijke arrest van het Hof van Cassatie.

      Als auteur van de betreffende in solidum-clausule meen ik dat het nuttig is om één en ander bijkomend te verduidelijken.
    • AF185 - 08 / 2015 - P34 > 35
    • [PDF]
    • Een cocon in hout – Spijtige brand biedt nieuwe kansen
    • Een jammerlijke brand die zowel het dak als de bovenste verdieping vernielde en ook de lagere niveaus aantastte, maakte een snelle huisvesting van het inwonende gezin, weg van de bestaande constructie uit 1930, noodzakelijk. Dit heeft ertoe geleid dat er gekozen werd voor een houtstructuur, in de vorm van een houten ‘gordijn’ dat de woning quasi integraal omhult, vanaf de sokkel aan de straatkant tot aan het terras op het eerste niveau aan de zijde van de tuin.
    • AF185 - 08 / 2015 - P28 < 29
    • [PDF]
    • "U-Residence" – Verwennerij voor de VUB-studenten
    • Het ontwerp van het bureau BOGDAN & VAN BROECK brengt verschillende functies samen
      op een elegante en tijdloze manier. Studentenhuisvesting, onderzoeksruimtes voor sport en lichaamscultuur, congrescentrum en ondergrondse parking zijn bedacht met een zeer consequente materialiteit.

    • AF185 - 08 / 2015 - P22
    • [PDF]
    • De nietigheid van de aannemingsovereenkomst wegens gebrek aan toegang tot het beroep of wegens niet-naleving van dwingende bepalingen van de wet BREYNE en de gevolgen voor de architecten
    • Het Hof van Cassatie heeft zich onlangs uitgesproken over de draagwijdte van de advies- en informatieverplichting in hoofde van de architect en waarbij bevestigd wordt dat deze verplichting voortaan betrekking heeft op materies van juridische aard, zoals de wet betreffende de toegang tot het beroep van de aannemers of de wet BREYNE.

      Gelet op de verzwaring van de advies- en informatieverplichting van de architect, lijkt het ons nuttig om deze twee materies te overlopen.
    • AF185 - 08 / 2015 - P16 > 17
    • [PDF]
    • Hoe woont een samenleving in verandering? Stadsontwikkeling volgens AG VESPA en sogent
    • Qua stedenbeleid heeft Vlaanderen haar recente geschiedenis niet mee. De wet-De Taeye (1948) werkte verstedelijking zelfs actief tegen. De woondroom van de Vlaming bestond toen (en misschien nu nog?) uit een woning met een ruime tuin in het buitengebied.
    • AF185 - 08 / 2015 - P44 > 47
    • [PDF]
    • Comfort op school – Goed, maar we kunnen beter…
    • Als onderdeel van de richtlijn van de Europese Commissie inzake energie-efficiëntie zal de renovatie van Europese schoolgebouwen voortaan hoog op de agenda staan. Om het comfort van de leerlingen en de kwaliteit van het onderwijs te garanderen, moeten zulke renovatieprojecten hoger mikken dan enkel de beginselen van de URE en criteria met betrekking tot thermisch, visueel, ademhalings- en akoestisch comfort integreren. Een woordje uitleg van Sophie Trachte*, Senior Researcher van de onderzoekscel Architectuur en Klimaat van de UCL en lid van het team internationale experts dat zich buigt over de studie «Duurzame renovatie van schoolgebouwen».
    • AF184 - 05 / 2015 - P46 > 47
    • [PDF]
    • Culturele bescherming en mondialisering…
    • Toen de gereputeerde Britse architect Sir Norman Foster in het begin van de jaren 90 uitverkoren werd om de Reichstag te renoveren, kwam hij op de proppen met een gedurfd project, vandaag de dag unaniem bewonderd en alom gekend vanwege de innovatieve koepelconstructie.
    • AF184 - 05 / 2015 - P52
    • [PDF]
    • Voorontwerp haalbaarheidsonderzoek
    • Het Hof van Beroep in Luik behandelde op 27 maart 2014 een arrest (referentie : Justel F-20140327-17) met betrekking tot de voorbereidende fase van de architectenopdracht. De feiten kunnen als volgt worden samengevat.
    • AF184 - 05 / 2015 - P36
    • [PDF]
    • Bamboehuis – Leven in en met de natuur
    • ‘Respect voor de omgeving’ is een understatement in dit bijzondere project. Wonen in het bos was de ultieme droom van de bewoners. Haast alles staat dan ook in het teken van de nauwe band met de omgeving: de intense relatie tussen binnen en buiten (doorzichten, daglicht, openheid), de integratie in de natuurrijke omgeving met specifieke fauna en flora, het eerlijke, duurzame materiaalgebruik en de helling van het terrein die opgenomen is in het huis.
    • AF184 - 05 / 2015 - P4 > 35
    • [PDF]
    • De ‘Triage-lavoir’ in Binche
    • Wie via de N55 naar Binche rijdt, kan op de rand van de stad niet naast deze kolos van beton en glas kijken.
      De voormalige kolenwasserij ‘Triage-lavoir’ behoort ongetwijfeld tot het nationale erfgoed van
      de steenkoolindustrie uit de jaren 50. De bouw van het complex vormde een hele technische uitdaging:
      het dateert immers uit een tijdperk waarin men voor dit soort constructies gewoonlijk naar staal greep.
    • AF184 - 05 / 2015 - P24
    • [PDF]
    • Beding van uitsluiting van de in solidum-aansprakelijkheid: een arrest van het Hof van Cassatie dat olie op het vuur gooit
    • Beding van uitsluiting van de in solidum-aansprakelijkheid: een arrest van het Hof van Cassatie dat olie op het vuur gooit
    • AF184 - 05 / 2015 - P16 > 18
    • [PDF]
    • Steen, materiaal van de mensheid!
    • ‘Mondiaal erfgoed’ is een gegeerde titel, in alle opzichten. Bij ons heb je folkloristische stoeten en processies, de alom gekende Belgische friet – kortom: zaken die we kunnen beschouwen als ‘immaterieel erfgoed’. Wat het monumentale erfgoed betreft, verwijzen we in onze regio naar de kathedraal van Doornik, die grotendeels is opgetrokken uit een lokaal gesteente, en de neolithische mijnen van Spiennes – een van de oudste getuigen van menselijke industrie en de ontginningsindustrie in het bijzonder, meer bepaald van de vuursteen die gekend is in heel West-Europa.
    • AF183 - 02 / 2015 - P52
    • [PDF]
    • PROMAPAINT®-SC3 verf voor het brandwerend beschermen van betonnen constructies
    • Onlangs heeft Promat in België de brandwerende verf PROMAPAINT®-SC3 op de markt gebracht, met de bedoeling om als eerste een oplossing te kunnen bieden voor het brandwerend beschermen van betonnen constructies.
    • AF183 - 02 / 2015 - P46 > 47
    • [PDF]
    • Verontreinigde bodems, wat zijn de gevolgen voor bouw en renovatie?
    • Al enkele jaren bestaan er in het Brussels Hoofdstedelijk en het Waalse Gewest wetgevingen die de omgang met bodemverontreiniging in goede banen leiden. Om onaangename verrassingen in het kader van bouw- en renovatieprojecten en vastgoedtransacties te voorkomen, kan je maar beter anticiperen door een aantal zaken alvast in rekening te brengen. Een kort overzicht van de gewestelijke bepalingen door twee experts.
    • AF183 - 02 / 2015 - P38 > 41
    • [PDF]
    • De architect en het wetboek economisch recht
    • Het nieuwe Wetboek economisch recht van 28 februari 2013 heeft belang voor de architect en zijn professionele praktijk.

      Het begrip handelaar wordt geleidelijk aan vervangen door het begrip ondernemer.

      Zo zal de architect voortaan vervolgd kunnen worden door de Rechtbank van Koophandel.
    • AF183 - 02 / 2015 - P30 > 32
    • [PDF]
    • Tran-sport - sporthal over de sporen in Ottignies
    • Het programma van het project lijkt zeer alledaags maar dat is het allerminst: een sporthal van 1650 m2 wordt ingeplant op de vloerplaat van de spoorweg die gebouwd werd voor het GEN-netwerk in een plooi van een steile vallei.
    • AF183 - 02 / 2015 - P22 > 24
    • [PDF]
    • De Guillemins Esplanade
    • In 1999 diende architect-stedenbouwkundige Claude Strebelle een structuurplan in voor de vernieuwing van de wijk rond het station Guillemins waarvan het ontwerp drie jaar eerder aan Santiago Calatrava was toevertrouwd.
    • AF183 - 02 / 2015 - P16
    • [PDF]
    • Stenige Herfst
    • Het vallen der bladeren roept nostalgie op, zelfs wanneer de laatste stralen van een weelderige zon het goud en het purper van het herfstloof doet zingen. We leven in tijden vol beloftes, nieuwe regeringen op (quasi) alle niveaus van de macht, nieuwe teams, verjonging van kaderleden, …
    • AF182 - 12 / 2014 - P48
    • [PDF]
    • Overheidsopdrachten, opportuniteiten en risico’s
    • In de praktijk stelt men niet zelden vast dat de aanbestedende overheid, wanneer haar aansprakelijkheid wegens foutieve gunning in het gedrang komt, zich tegen haar SAB richt.
    • AF182 - 12 / 2014 - P38 > 43
    • [PDF]
    • Leefmilieu Brussel geeft het goede voorbeeld
    • Leefmilieu Brussel, de Overheidsdienst voor Milieu en Energie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, heeft een voorbeeldfunctie te vervullen en is het aan zichzelf verplicht om de door het instituut uitgedragen waarden ook zelf toe te passen. In die optiek zal het personeel van zijn administratieve zetel midden november naar de site van Tour & Taxis verhuizen om daar zijn intrek te nemen in een gloednieuw gebouw dat op energie- en milieuvlak beduidend beter scoort dan de huidige site in Gulledelle.
    • AF182 - 12 / 2014 - P30 > 31
    • [PDF]
    • Casa Flotanta
    • "We hebben de woning op palen gezet om de indruk te geven dat ze in de lucht zweeft, boven de heuvelflank uit."
    • AF182 - 12 / 2014 - P26 > 28
    • [PDF]
    • De registratie van aanwezigheden voor wat betreft de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen
    • De registratie van aanwezigheden voor wat betreft de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen wordt geregeld door de wet van 8 december 2013, in werking getreden op 1 januari 2014 of 1 april 2014 naargelang de betrokkene bepalingen. De registratie op zich is verplicht sinds 1 april 2014.
    • AF182 - 12 / 2014 - P24 > 25
    • [PDF]
    • Het Theater van Luik, tussen glas en beton
    • In Luik beleeft het gebouw van de ‘Société Libre de l’Emulation’ op de ‘Place du XX Août’ een nieuwe fase in zijn bewogen bestaan. Het ‘Théâtre de Liège’ heeft hier sedert 2013 zijn intrek genomen, na een genereuze architecturale interventie door het bureau van Pierre Hebbelinck en Pierre de Wit.
    • AF182 - 12 / 2014 - P18
    • [PDF]
    • Volledige opdracht - Onafhankelijkheid van de architect
    • Het Hof van Beroep te Luik wees op 16 juni 2014 een interessant arrest in een zaak van een mede-eigendom tegen de bouwpromotor en diens architect ten gevolge van gebreken en onvolkomenheden aan de gemeenschappelijke delen van een gebouw (referentie : Justel F-20140619-9).
    • AF182 - 12 / 2014 - P10
    • [PDF]
    • Stad in de stad - Stadscampus UHasselt – noAarchitecten
    • De Universiteit Hasselt veranderde haar naam en kwam naar de stad. De tijd van de op mobiliteit gerichte campussen in het groen is voorbij.
    • AF181 - 09 / 2014 - P52
    • [PDF]
    • De architect en burenhinder
    • Abnormale burenhinder wordt behandeld op twee verschillende manieren, afhankelijk van het feit of zij al dan niet veroorzaakt werd door een fout.
    • AF181 - 09 / 2014 - P47
    • [PDF]
    • De architect en de veiligheids – en gezondheidscoördinator
    • Het wettelijk kader: wet van 4 augustus 1996 en het KB van 25 juni 2001

      De wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk, codificeert de algemene principes op het vlak van veiligheid op het werk die voortvloeien zowel uit het Belgisch recht als uit het Europees recht. Daar het in hoofdzaak een kaderwet betreft, is ze bestemd om uitgevoerd te worden door middel van koninklijke besluiten.
    • AF181 - 09 / 2014 - P40 > 41
    • [PDF]
    • Brandbescherming bij restauratie van geklasseerde gebouwen of monumenten
    • Bij de passieve brandbescherming van geklasseerde gebouwen of monumenten komen vaak heel wat specifieke problemen naar boven. In vele gevallen wil de bouwheer deze gebouwen een andere functie geven of ze omvormen tot een publieke ruimte. Hierdoor is extra bescherming tegen brand noodzakelijk door compartimentering, het beschermen van de draagstructuren en het brandwerend afdichten van doorvoeringen. Deze ingrepen kunnen echter enkel worden uitgevoerd met de goedkeuring van het agentschap Onroerend Erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap. Ook een voorafgaand overleg met de lokale brandweer is van wezenlijk belang. Uiteraard wordt er steeds aandacht besteed aan de historiek van het gebouw en het behoud van zijn architecturale eigenheid.
    • AF181 - 09 / 2014 - P36 > 37
    • [PDF]
    • De Mozesbrug
    • Lopen op het water, het is een kunst die de mensheid al van voor de geboorte van Christus fascineert. In het Nederlandse Bergen op Zoom maakt een knap staaltje architectuur dit voor eens en altijd mogelijk. Bezoekers van het historische Fort De Roovere kunnen de waterlijn oversteken via de Mozesbrug, die door haar ligging in het water quasi onzichtbaar is.
    • AF181 - 09 / 2014 - P28 > 29
    • [PDF]
    • Normen, EPB en milieugerelateerde uitdagingen
    • Met het oog op een beter energiebeleid heeft Europa een plan1 ontwikkeld om de CO2-emissie tegen 2050 met ongeveer 80 procent te reduceren. Het aandeel van de bouwsector in die inspanning is zeer belangrijk. Er is een reductie van 80 tot 95 procent nodig in de woning- en kantoorbouw. Inmiddels is er al een eerste tussentijdse norm gedefinieerd, in die zin dat elk nieuw gebouw tegen 2020 bijna-energieneutraal moet zijn.
    • AF181 - 09 / 2014 - P22 > 26
    • [PDF]
    • Portaal duurzaam bouwen
    • Houd uw ogen en oren open, er beweegt wat in uw sector! Om u van deze evoluties op de hoogte te houden hebben Leefmilieu Brussel en de SPW (Service Public de Wallonie) hun krachten gebundeld en samen een nieuwe portaalsite online gezet. Bedoeling? Ervoor zorgen dat informatie over duurzaam bouwen gemakkelijker toegankelijk wordt, voor alle professionelen.
    • AF181 - 09 / 2014 - P18
    • [PDF]
    • Biodiversiteit en geodiversiteit
    • De ontginningsindustrie draagt een eerder kwalijke reputatie met zich mee : ze verwoest de natuur om de vrijgekomen ruimte te kunnen exploiteren en laat na haar activiteiten steevast grote littekens achter die het landschap sterk misvormen. In dichtbevolkte contreien als de onze zijn er dan ook mensen die deze industriële sector zonder verpinken 'onaangepast aan onze samenleving' noemen en hopen op een complete delokalisering naar andere continenten. Maar wat is er echt van aan?…
    • AF181 - 09 / 2014 - P6
    • [PDF]
    • Brandwerende bescherming van betonconstructies in renovatieprojecten
    • Bij renovaties van bestaande gebouwen met een draagstructuur in beton zien we vaak dat er in geval van bestemmingswijzigingen bij architecten en ontwerpers heel wat vragen opduiken wanneer het aspect brandveiligheid ter sprake komt. Beton heeft toch een goede brandweerstand ? Inderdaad, maar er dient project per project te worden onderzocht of de betonconstructie voldoende brandweerstand heeft of moet worden beschermd om de vereiste brandweerstand te bereiken. In dit artikel beschrijven wij de benodigde aanpak en geven we ook een overzicht van de op de markt verkrijgbare materialen ter bescherming van beton met hun specifieke kenmerken.
    • AF180 - 09 / 2014 - P58 > 59
    • [PDF]
    • Ontevredenheid
    • Test-Aankoop publiceerde in haar magazine 584 van maart 2014 de resultaten van een enquête met betrekking tot de ervaringen en de tevredenheid van verschillende bouwheren.
    • AF180 - 09 / 2014 - P57
    • [PDF]
    • «Wall house» of muurhuis
    • In de Bomel-wijk op de hellingen van Namen bevindt zich een eengezinswoning waarvan de gevel in geprefabriceerde betonlateien op zich al een omweg waard is. Maar er zijn nog andere interessante aspecten. Met dit project is het architectuurbureau And’rol erin geslaagd om alle criteria van ‘goede architectuur’ samen te brengen, van de ‘genius loci’ tot de budgettaire beperkingen.
    • AF180 - 09 / 2014 - P52-53
    • [PDF]
    • De «kringloopsteen»! Nog een stap verder dan de gangbare recycleerbaarheid van natuursteen
    • We hebben het al vaak gehad over de vele publicaties die handelen over de ecologische voordelen van bouwproducten uit lokale natuursteen. In de eerste plaats presenteren ze de analyses van de levenscycli en de aangifteformulieren voor de omgeving en het milieu. Daarbij ligt de nadruk op de mogelijkheden die het makkelijke hergebruik van de stenen biedt bij selectieve afbraak. Daarna hebben we het gehad over de verschillende manieren waarop deze gegevens op de markt kunnen worden geïntegreerd, waarbij vermeld moet worden dat de verkoopargumenten en de voorwaarden zelf vandaag direct online te raadplegen zijn via de website www.pmw-marchespublics.be. Maar het debat over de ecologische industrie omvat natuurlijk veel meer dan dat. De term 'kringloopeconomie' is vandaag in alle discours aanwezig. De lokale natuursteen past uiteraard perfect in deze filosofie en heeft dezelfde basisprincipes.  
    • AF180 - 09 / 2014 - P44
    • [PDF]
    • De architect en de bouw van appartementen in mede-eigendom
    • Het initiatief voor het oprichten van een appartementsgebouw gaat meestal uit van een vastgoedpromotor die, volgens de terminologie van de deontologische aanbeveling van 25 september 1987 voor de architecten die opdrachten van promotors aanvaarden, als volgt gedefinieerd wordt : “ Al wie bouwt of Iaat bouwen om het gebouw te verkopen of om het genot ervan af te staan voor een termijn van ten minste negen jaar “.
    • AF180 - 09 / 2014 - P36 > 37
    • [PDF]
    • Waar origami en hout elkaar ontmoeten - Een gevouwen kapel
    • In een vredig kader in het Zwitserse Pompables staat sinds 2008 een volledig gevouwen, houten kapel. Ze werd ontworpen als een tijdelijke constructie die gebruikt zou worden tot de renovatie van de originele kapel in een van de gebouwen van het diaconesseninstituut opnieuw toegankelijk zou zijn (eind 2009). De zusters voelden zich echter al snel thuis in de verrassende, innovatieve ruimtes en wilden hun nieuwe houten kapel uiteindelijk behouden. Het idee van een warme, gezellige geloofsplek, opgebouwd in een nobel, goedkoop materiaal, sprak hen geweldig aan.
    • AF180 - 09 / 2014 - P28 > 29
    • [PDF]
    • Vijftig innovatieve projecten die vaak voluit voor passief gaan
    • Brussel is opnieuw vijftig nieuwe 'Voorbeeldgebouw'-projecten rijker. De namen van de laureaten van de projectoproep 'Voorbeeldgebouwen 2013' werden namelijk officieel bekendgemaakt door Leefmilieu Brussel tijdens een tentoonstellingsavond op 19 februari in Tour & Taxis. Collectieve woningen, een jeugdherberg, een feestzaal, scholen, ... De grote variatie in bestemmingen tijdens deze zesde editie getuigt van de dynamiek van ontwerpers en bouwheren op het vlak van duurzaam bouwen.
    • AF180 - 09 / 2014 - P26> 27
    • [PDF]
    • De Waalse Architectenunie buigt zich over de huisvestingsproblematiek
    • Het onderzoek van de Waalse Architectenunie gaat uit van federale gegevens en spitst zich toe op Wallonië. Toch kan het – mits enkele  nuances (meer bepaald op het vlak van inkomens) – geëxtrapoleerd worden naar Vlaanderen, zeker als het gaat om het opbod van normen en regels, de prijsstijging van bouwgronden, de minder welwillende houding van banken, de politieke keuzes inzake milieubeleid, enzovoort.

      De prijzen voor woningen hangen minder en minder samen met de eigenlijke bouwkost en worden meer en meer beïnvloed door politieke keuzes, de economische realiteit, filosofische strekkingen en de stijgende aandacht voor het milieu. Dit maakt dat het steeds moeilijker wordt om een woning te kopen.
    • AF180 - 09 / 2014 - P16 > 21
    • [PDF]
    • De onafhankelijkheid van de architect
    • De Raad van State wees recent op een belangrijk arrest met betrekking tot de onafhankelijkheid van de architect (arrest van de XIIe kamer, n° 225.191 van 22 oktober 2013). Waarover gaat het?
    • AF179 - 02 / 2014 - P54>55
    • [PDF]
    • Belgisch cement - Normen, CE-markering en BENOR-merk
    • De norm NBN EN 197‑1 : 2000 was de eerste geharmoniseerde Europese norm die in het kader van de Bouwproductenrichtlijn werd aangenomen, en cement was het eerste bouwmateriaal met CE-markering. De tweede editie van deze norm dateert van oktober 2011. Net zoals zijn voorganger definieert dit document de kenmerken van 27 gewone cementsoorten, waarvan er twaalf in België worden gefabriceerd en gecommercialiseerd.
    • AF179 - 02 / 2014 - P50
    • [PDF]
    • Rubriek Steen Sta mee aan de wieg : Stone Square wordt boven de doopvont gehouden!
    • De rijkelijke grondstoffen, verscholen onder de aardkost in Wallonië, hebben sinds mensenheugenis hun steentje bijgedragen aan de ontwikkeling van de lokale economie. Op het einde van het tijdperk van fossiele brand-stoffen en mineralen raakte de industrialisering van de steengroeves in zwang, waardoor de siergesteenten op het voorplan traden.

    • AF179 - 02 / 2014 - P44
    • [PDF]
    • ‘Construire avec l’énergie, le bonheur d’habiter’
    • Het boek ‘Construire avec l’énergie, le bonheur d’habiter’, een publicatie van SPW/Editions, presenteert twintig gebouwen die geselecteerd werden uit de honderden constructies die tussen 2004 en 2011 het certificaat ‘Construire avec l’énergie’ toebedeeld kregen. Ze brengt hulde aan talentvolle ontwerpers, competente bouwers en geïnspireerde bouwheren en vormt een uitstekend visitekaartje voor onze bouwprofessionals, die een energetisch performante woon- en leefomgeving vereenzelvigen met architecturale kwaliteit en vandaag al het patrimonium van morgen tastbaar maken.
    • AF179 - 02 / 2014 - P34
    • [PDF]
    • Dagcentrum - Zorg aan de Maas
    • De ateliers baden in het licht en hebben hoge houten structuren. Deze ruimtes zijn zo open mogelijk, er zijn geen gangen : de circulatiezone wordt via compacte rekkensystemen van de ateliers gescheiden. Deze circulatiezone is royaal van breedte, zodat hier ook hometrainers, tafelvoetbalspelen, biljarttafels, … opgesteld kunnen worden.
    • AF179 - 02 / 2014 - P30 à 32
    • [PDF]
    • Natuurlijk licht en EPB-eisen
    • De introductie van de reglementering omtrent de energetische performantie van gebouwen heeft het werk van architecten sterk gecompliceerd. Velen hebben de neiging om – ten nadele van andere aspecten – te focussen op het energievraagstuk. Laten we echter toch vooral in het achterhoofd houden dat de optimalisatie van één dimensie – namelijk de energetische dimensie – op geen enkele manier de architecturale kwaliteit van een project garandeert.
    • AF179 - 02 / 2014 - P16 > 22
    • [PDF]
Maison des architectes
Redacteur van architraaf magazine
In samenwerking met de Waalse Architectenunie
In samenwerking met de Waalse Architectenunie
Architectura
Medewerker van architraaf magazine